ابوهاشم جُبّایی، عبدالسّلام بن ابوعلی (۲۴۷ـ۳۲۱ق)
متکلم معتزلی و مؤسس فرقة بهشمیه. پیش از ورود به بغداد (۳۱۴ق) در شهر عسکر مکرم (واقع در خوزستان) مقیم بود و حلقة درس داشت. با برخی از آراء پدرش اختلاف نظر داشت. پس از درگذشت پدرش به ریاست معتزلة بصره رسید. ابورشید نیشابوری در المسائل از جهان شناسی ابوهاشم دادِ سخن داده است. مردی خوش خلق و منیع الطبع بود. صاحب بن عباد از اتباع وی بود. مبتکر پیرایش و اصلاح هوشمندانه در نظریة صفات باری تعالی است که به نظریة «احوال» شهرت دارد. او معتقد بود که هیچ یک از احکام شرعی که توسط پیامبر بیان شده به اجتهاد آن حضرت مستند نبوده است. افعال انسان آفریدة خود انسان است و قدرت بر فعل، قبل از عمل به فعل در انسان موجود است. از شاگردان او می توان از ابوعلی بن خلاد، ابوعبدالله حسین بصری، ابوالقاسم سیرافی و ابوعمران سیرافی نام برد. از آثارش: المسائل البَغدادیات؛ الجامعُ الکبیر؛ الجامع الصغیر؛ الانسان؛ العرض؛ الطبایع و النَّقضُ علی القائِلینَ بِها؛ الاجتهاد؛ کتاب الابواب الکَبیر.