ابوعلی حسن بن احمد بن عبدالغفار بن محمد بن سلیمان بن آبان نحوی فارسی که به اختصار ابن درستویه خوانده می شود، از علمای بزرگ نحو و از معاصران و مصاحبین عضدالدوله دیلمی بود. ابوعلی به سال ۲۸۸ هجری قمری در فسا به دنیا آمد و پس از تحصیل مقدمات در فسا و شیراز در سن نوزده سالگی یعنی سال ۳۰۷ هجری قمری به بغداد رفته و از محضر استادانی چون ابن السراج زجاج و مبرمان بهره مند می شود تا اینکه خود در علوم ادبی، خاصه نحو سر آمد اقران شد. او کتاب ایضاح و تکمله را که هر دو در علم نحوست به نام عضدالدوله دیلمی نوشت و به وی اهدا کرد. صاحب نامه دانشوران به او ۱۹ کتاب را نسبت داده است و وفات او را در سال ۳۷۷ هجری قمری به سن نود و اندی در بغداد دانسته است. شواهد بسیاری وجود دارد که وفات ابوعلی در بغداد نیست و مقبره ای در نزدیکی شهر نوبندگان دارد.
... [مشاهده متن کامل]
۱ - در نوبندگان فارس، ۱۸ کیلومتری فسا به سمت داراب، منطقه ای ست مشهور به بوشیخ علی که در گویش محلی به «بُشخ علی» معروف است. در این منطقه از قدیم الایام مقبره ای پابرجاست به نام آرامگاه بو شیخ علی. ( عکس هایی از دههٔ ۴۰ شمسی که توسط آقای امیری عکاس فسایی گرفته شده است وجود دارد )
• این مقبره در میان شهری تاریخی به نام ظمستان ( تمستان ) قرار دارد. نام طمستان در منابع تاریخی به کرات آمده است. استخری و ابن حوقل در نقشهٔ تاریخی خود، آن را پس از فسا نشان داده و در روایتشان فاصلهٔ آن تا فسا تطابق کامل دارد. طمستان شهری تاریخی بوده که تا حوالی قرن هفت و هشت دیگر نامی از آن در منابع نیست و بنا بر دلایلی نامعلوم تخریب شده است. راهی معروف به راه شاهی نیز از جلو آن به سمت فسا و داراب گذر می کند. منبع تأمین آب آن قناتی ست مشهور به قنات «بو شیخ علی» که همچنان پس از گذشت هزار سال آب آن جاریست و برای کشاورزی استفاده می شود. مکان یابی قنات به نحوی بوده که خشکسالی های اخیر نیز بر آن تأثیر چندانی نداشته است.
• در معجم البلدان راجع به آن آمده است که: "شهری است در فارس و گروهی از رواه بدانجا منسوبند. " رَواه با فتحه بر روی حرف "ر"در لغت به معنای راویان حدیث و ناقلان آن می باشد. در رسالهٔ قشیریه و تذکره الولیا روایاتی از ابوبکر طمستانی آمده است. شخصیت مشهور دیگر نیز تکریم طمستانی بوده است. "وی از شاگردان شبلی بود و نزد او احترام و منزلت خاصی داشت. در فارس با ابراهیم دباغ و سایر مشایخ آن دیار مصاحبت کرده و مورد تکریم آنان بوده است. به گفته روزبهان بقلی وی «صاحب آیات و کرامات بود. اسرار سکر و محبت بدو غالب بود. در عبارت و شطح چنان بود که در فارس کس قوت سخن شنیدن او نداشت». سخنان شطح آمیز او سبب شد که مشایخ فارس از بیم آن که مبادا به او آسیبی رسد، صلاح چنان دیدند که وی به خراسان رود و ظاهراً این مهاجرت در اواخر زندگی او صورت گرفته است. وی در این سفر مدت کوتاهی در اصفهان بود و سپس به نیشابور رفت و در این شهر گوشه گیری اختیار کرد و روزگار را به انزوا می گذرانید. از سویی دیگر ایرج افشار دو بار از نوبندگان گذر کرده و مدتی را در آن گذرانده و در کتاب گل گشت در وطن پیرامون نوبندگان از دو سنگ قبر در دیوار مسجد حاجی بی بی ( مسجد جامع ) و شاهزاده علی یاد می کند که بر روی آن نوشته هایی حاکی از وجود دو دانشمند زبانشناس در قرن پنج و شش قمری در نوبندگان است. "روی یکی از سنگ قبرها نوشته است: فاضلِ عالمِ دانشمند محمد بن روزبه ابی نصر" نتیجه آن که سابقه و پیشینه حضور چنین افرادی در نوبندگان و طمستان وجود داشته است. ابوعلی نحوی ابن درستویه با پسوند فسوی نیز یکی از آن هاست. ( راجع به انتساب پسوند شهری مشهور و شناخته شده تر پس از نام افراد توسط دیگران، نمونه های متعددی تا دوران معاصر نیز وجود دارد که قابل بررسی ست )
... [مشاهده متن کامل]
۱ - در نوبندگان فارس، ۱۸ کیلومتری فسا به سمت داراب، منطقه ای ست مشهور به بوشیخ علی که در گویش محلی به «بُشخ علی» معروف است. در این منطقه از قدیم الایام مقبره ای پابرجاست به نام آرامگاه بو شیخ علی. ( عکس هایی از دههٔ ۴۰ شمسی که توسط آقای امیری عکاس فسایی گرفته شده است وجود دارد )
• این مقبره در میان شهری تاریخی به نام ظمستان ( تمستان ) قرار دارد. نام طمستان در منابع تاریخی به کرات آمده است. استخری و ابن حوقل در نقشهٔ تاریخی خود، آن را پس از فسا نشان داده و در روایتشان فاصلهٔ آن تا فسا تطابق کامل دارد. طمستان شهری تاریخی بوده که تا حوالی قرن هفت و هشت دیگر نامی از آن در منابع نیست و بنا بر دلایلی نامعلوم تخریب شده است. راهی معروف به راه شاهی نیز از جلو آن به سمت فسا و داراب گذر می کند. منبع تأمین آب آن قناتی ست مشهور به قنات «بو شیخ علی» که همچنان پس از گذشت هزار سال آب آن جاریست و برای کشاورزی استفاده می شود. مکان یابی قنات به نحوی بوده که خشکسالی های اخیر نیز بر آن تأثیر چندانی نداشته است.
• در معجم البلدان راجع به آن آمده است که: "شهری است در فارس و گروهی از رواه بدانجا منسوبند. " رَواه با فتحه بر روی حرف "ر"در لغت به معنای راویان حدیث و ناقلان آن می باشد. در رسالهٔ قشیریه و تذکره الولیا روایاتی از ابوبکر طمستانی آمده است. شخصیت مشهور دیگر نیز تکریم طمستانی بوده است. "وی از شاگردان شبلی بود و نزد او احترام و منزلت خاصی داشت. در فارس با ابراهیم دباغ و سایر مشایخ آن دیار مصاحبت کرده و مورد تکریم آنان بوده است. به گفته روزبهان بقلی وی «صاحب آیات و کرامات بود. اسرار سکر و محبت بدو غالب بود. در عبارت و شطح چنان بود که در فارس کس قوت سخن شنیدن او نداشت». سخنان شطح آمیز او سبب شد که مشایخ فارس از بیم آن که مبادا به او آسیبی رسد، صلاح چنان دیدند که وی به خراسان رود و ظاهراً این مهاجرت در اواخر زندگی او صورت گرفته است. وی در این سفر مدت کوتاهی در اصفهان بود و سپس به نیشابور رفت و در این شهر گوشه گیری اختیار کرد و روزگار را به انزوا می گذرانید. از سویی دیگر ایرج افشار دو بار از نوبندگان گذر کرده و مدتی را در آن گذرانده و در کتاب گل گشت در وطن پیرامون نوبندگان از دو سنگ قبر در دیوار مسجد حاجی بی بی ( مسجد جامع ) و شاهزاده علی یاد می کند که بر روی آن نوشته هایی حاکی از وجود دو دانشمند زبانشناس در قرن پنج و شش قمری در نوبندگان است. "روی یکی از سنگ قبرها نوشته است: فاضلِ عالمِ دانشمند محمد بن روزبه ابی نصر" نتیجه آن که سابقه و پیشینه حضور چنین افرادی در نوبندگان و طمستان وجود داشته است. ابوعلی نحوی ابن درستویه با پسوند فسوی نیز یکی از آن هاست. ( راجع به انتساب پسوند شهری مشهور و شناخته شده تر پس از نام افراد توسط دیگران، نمونه های متعددی تا دوران معاصر نیز وجود دارد که قابل بررسی ست )
