ابوعلی سیمجور

ابوعلی سیمْجور ( ـ۳۸۷ق)
(یا: عِمادُالدّوله اَبوعَلی مُحَمَّد) امیر قهستان و سپهسالار خراسان در اواخر روزگار سامانیان. پسر ابوالحسن سیمجور بود و در ۳۷۲ق، بر نیشابور و دیگر نواحی خراسان استیلا یافت و فائق خاصه را، که به نیابت از حسام الدوله تاش بر آن جا حکم می راند، با خود همدست ساخت و روانۀ مرو شد. تاش از بخارا به دفع وی رفت و پس از صلح با ابوعلی سیمجور، هرات را به وی واگذارد. با مرگ پدر ، در ذیحجۀ ۳۷۸ق، بر خاندان و لشکر وی در نیشابور ریاست یافت . اما امیر نوح بن منصور سامانی عهد سپهسالاری و حکومت خراسان را برای فائق فرستاد. ابوعلی ، فائق را میان پوشنگ و هرات شکست داد و امیر نوح ، ناگزیر وی را مقام سپهسالاری و لقب «عمادالدوله » داد. ابوعلی بر همۀ قلمرو سامانیان در جنوب جیحون استیلا یافت و خراج این نواحی را از آن خویش کرد و بر امیر نوح گردن فرازی نمود و خود را «امیر الامرا المؤیّد من السماء» خواند. بعداً نیز چون می اندیشید که دولت سامانیان روی در زوال دارد، با ایلَک بُغراخان ، پادشاه قراخانی ، طرح دوستی ریخت و او را به گرفتن بخارا برانگیخت (۳۸۲ق) و از یاری نوح خودداری ورزید. ابوعلی در نبردی سنگین در رمضان ۳۸۴ق، نزدیک هرات از سبکتکین ، که به یاری امیر نوح سامانی برخاسته بود، شکست خورد. اگرچه ابوعلی ، محمود غزنوی، پسر سبکتکین، را نزدیک نیشابور مغلوب کرد، در نبرد جمادی الاخره ۳۸۵ق در طوس بار دیگر از سبکتکین هزیمت یافت . سبکتکین بعداً بر ابوعلی دست یافت (شعبان ۳۸۶ق) و او را در قلعۀ گردیز زندانی کرد و ابوعلی در زیر شکنجه جان داد (۳۸۷ق). گفته می شود ابوعلی سیمجور به دعوت حسن بن علی دانشمند، مذهب اسماعیلی را پذیرفته بود. وی حدیث می دانست و روایت می کرد، قرآن را فرا گرفته بود و دوستدار مصاحبت زهّاد بود. به شعر و ادب علاقه داشت و به فارسی شعر می سرود و نویسندگان را گرامی می داشت . ابوالفرج سنجری (سگزی )، استادِ عنصری، از شاعران دربار اوست .