ابوعبدالرحمن محمد بن موسی ازدی سلمی نیشابوری

[ویکی فقه] ابو عبد الرحمن محمد بن موسی ازدی سلمی نیشابوری (۴۱۲- ۳۲۵ ه. ق.) صوفی و مفسر سده چهارم و اوایل سده پنجم هجری است.
نسبت او به سلیم بن منصور از قبیله مضر می رسد که قبیله مشهوری از قبایل عرب بوده است. شریبه در مقدمه طبقات الصوفیه ، با ذکر این مطلب استنباط کرده است که «با این دلیل، رای کسانی که می گویند عقلیت تازی رشد و نمو تصوف را بر نمی تابد، و در حقیقت تصوف عصیان روح آریایی بر دیانت سامی فاتح بوده»، مردود است. وی از احفاد شیخ ابو عمرو بن نجید سلمی (وفات، ۳۶۶ ه. ق.) بوده است.
اساتید
سلمی برای کسب حدیث و تصوف سفرهای بسیاری کرد، و به عراق ، ری ، همدان ، مرو ، حجاز ، و شهرهای دیگر جهان اسلامی رفت، و سرانجام در نیشابور رحل اقامت افکند. از شیوخ او ابو الحسن دار قطنی در حدیث و تفسیر ، و ابو نصر سراج طوسی صاحب اللمع ، و ابو القاسم نصر آبادی (وفات، ۳۷۲ ه. ق.) و ابو عمرو اسمعیل بن نجید ، در تصوف نامبردارند، جز این ها نیز از (۲۸) عالم و صوفی دیگر نیز کسب علم و معرفت کرده است. سلمی از دودمانی مشهور و متمکن در نیشابور بوده است و گفته اند «او را کتب خانه یی بزرگ بوده که در آنجا کتابهای زیاد و نادری جمع کرده بوده که برخی از آنها کمیاب بوده، و دانشمندان نیشابور و شیوخ آن شهر از نفایس کتب آن عاریه می گرفتند.»
شاگردان
شهرت و محبوبیت سلمی و آثار او، که تقریبا از زمان حیات او آغاز گردید، بیشتر به واسطه شاگردان او بوده است که سخنان استاد و اخباری را که از وی شنیده بودند در کتابهای خود نقل کرده اند. معروفترین شاگرد او ابو القاسم قشیری (متوفی ۴۶۵) است که سخنان فراوانی از قول استاد خود در رساله قشیریه نقل کرده است.ابو نعیم اصفهانی (متوفی ۴۳۰) نیز، که سفری به نیشابور کرده و به ملاقات با سلمی نایل شده بود، به اهمیت مقام سلمی به عنوان مورخ و راوی بزرگ صوفیه اشاره کرده است. خطیب بغدادی (متوفی ۴۶۳) نیز اخبار فراوانی از قول سلمی در تاریخ بغداد نقل کرده است.
جایگاه علمی
...