ابوضمضم

[ویکی فقه] اَبوضَمْضَم، نام دست کم سه شخصیت مختلف که در منابع مهم از آن ها یاد شده است، ولی هیچ یک شهرت زیادی نداشته اند.
ابوضمضم، ظاهراً یکی از زاهدان یا «حنیفان» عصر جاهلی بوده است و معلوم نیست که اسلام را درک کرده یا نه. بیشتر شهرت او به سبب حدیثی است که بخاری از قول انس بن مالک نقل کرده و ابن قتیبه آن را مشروح تر آورده است. در این حدیث پیامبر (ص) ابوضمضم را که هر بامداد هنگام بیرون رفتن از منزل می گفته است: «اللّهم انی قد تّصدَّقْتُ بعرضی علی عِبادِک»، ستوده و یاران خود را به این کار پسندیده او تشویق کرده است. راویان این حدیث را به گونه های مختلف آورده اند و هر کس بنا به تعبیری که از عبارت «تصدَقْتُ بعرضی» داشته، آن را در مبحثی نهاده است.
ابوضمضم شاعر
ابوضمضم بکری، از روایان شعر و از نسب شناسان فصیحان اعراب بادیه. او از فرزندان عمرو بن مالک بن ضبیعة بن قیس بن ثعلبه بوده و پیش از اصمغی (۱۲۲ ـ ۲۱۶ ق) می زیسته است. گویند وی حافظه ای نیرومند داشت و اشعار نادر بسیاری با ذکرنام سراینده آن ها نقل می کرد. موجب شهرت ابوضمضم بکری این افسانه است که گویند: روزی چند جوان به قصد آزمایش یا شوخ طبعی نزد او رفتند. وی که به فراست از قصد آنان آگاه شده بود، شعر ۱۰۰ شاعر (به قولی ۷۰ یا ۸۰ شاعر) را که نام شان «عمرو» بود، برای آنان خواند. اصمغی می گوید: من و خلف احمر بیش از ۳۰ شاعر عمرو نام نیافتیم. شاهدی در دست نیست که ابوضمضم راوی شعر را با ابوضمضم زاهد یکی بدانیم.
شخصیتی افسانه ای
ابوضمضم، شخصیتی شاید واقعی ـ و شاید کاملاً افسانه ای ـ که به او مانند جُحی و بهلول، داستان هایی خنده آور همراه با نوعی حکمت نسبت می دهند. گویند: وی در مسائل فقهی، فتواهایی صادر می کرد که موجب خنده می گردید واز این جهت، افسانه های منسوب یه قراقوش را تداعی می کند. در سده ۴/۱۰ م داستان های متعددی ساخته شده که وی در آن ها، قهرمان اصلی بوده است. مجموعه داستان هایی که درباره او پرداخته شده، به نام نوادر ابی ضمضم شهرت داشته است.

[ویکی فقه] ابوضمضم (زاهد). اَبوضَمْضَم، نام دست کم سه شخصیت مختلف که در منابع مهم از آن ها یاد شده است، ولی هیچ یک شهرت زیادی نداشته اند. ابوضمضم زاهد، ظاهراً یکی از زاهدان یا «حنیفان» عصر جاهلی بوده است
ابوضمضم، که در عصر جاهلی بوده است، معلوم نیست که اسلام را درک کرده یا نه. بیشتر شهرت او به سبب حدیثی است که بخاری از قول انس بن مالک نقل کرده
بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، ج۱، ص۱۲۲، حیدرآباد دکن، ۱۴۰۲ق/۱۹۸۲ م.
(۱) ابن اثیر، علی بن محمد، اسدالغابه، قاهره، ۱۲۸۰ ق.(۲) ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه، قاهره، ۱۳۲۷ ق.(۳) ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، ۱۳۸۰ق/ ۱۹۶۰ م.(۴) ابن عبدربه، احمد بن محمد، العقد الفرید، به کوشش احمد و دیگران، بیروت، ۱۴۰۲ق/۱۹۸۲ م.(۵) ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم، ادب الکاتب، به کوشش محمد دانی، بیروت، ۱۴۰۶ق/ ۱۹۸۲ م.(۶) ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم، الشعر و الشعراء، به کوشش محمد یوسف نجم و احسان عباس، بیروت، ۱۹۶۴ م.(۷) ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم، عیون الاخبار، به کوشش یوسف علی طویل، بیروت، ۱۴۰۶ق/ ۱۹۸۶ م.(۹) بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، حیدرآباد دکن، ۱۴۰۲ق/۱۹۸۲ م.

[ویکی فقه] ابوضمضم (شخصیت افسانه ای). اَبوضَمْضَم، نام دست کم سه شخصیت مختلف که در منابع مهم از آن ها یاد شده است، ولی هیچ یک شهرت زیادی نداشته اند. یکی از آنها فردی به نام ابوضمضم است که شخصیتی شاید واقعی ـ و شاید کاملاً افسانه ای ـ که به او مانند جُحی و بهلول، داستان هایی خنده آور همراه با نوعی حکمت نسبت می دهند.
گویند: وی در مسائل فقهی، فتواهایی صادر می کرد که موجب خنده می گردید و از این جهت، افسانه های منسوب یه قراقوش را تداعی می کند.
مغربی، فصحاء الاعراب، مجله المجمع العلمی العربی، ج۱، ص۱۴۱، دمشق، ۱۹۲۹ م.
(۱) ابن ندیم، الفهرست.(۲) مغربی، «فصحاء الاعراب»، مجله المجمع العلمی العربی، دمشق، ۱۹۲۹ م.