اَبوحَفْصِ سُغدی (قرن ۳ و نیمۀ اول قرن ۴ق) (مشهور به ابن احوص) شاعر ایرانی. از نخستین شاعران زبان فارسی است. در موسیقی نیز دست داشت. خوارزمی، فارابی و صفی الدین ارموی، اختراعِ ساز شهرود را به او نسبت داده اند.
ابوحَفص حکیم پسر احوص سُغدی موسیقی دان و شاعر پارسی گوی سغدی پایان سده سوم و آغاز سده چهارم است. او از پیشگامان ادب پس از اسلام و نخستین سرایندگان شعر پارسی بود و اختراعِ سازِ شهرود نیز از او است. ابوحفص سغدی فرهنگ واژه ای نیز نوشته بود، که امروزه از میان رفته است. ... [مشاهده متن کامل]
ابوحفص را نخستین شاعر پارسی گوی دانسته اند، ولی با توجه به این که تذکره ها و کتاب های تاریخ از شاعران دیگری نام برده اند، که پیش از او می زیسته اند، بعید می نماید، که او نخستین سرایندهٔ شعر دری باشد. برخی فرهنگ نویسان، چون نویسنده فرهنگ جهانگیری، او را با ابوحفص دیگری که فرهنگ نویس بوده است، اشتباه گرفته اند. او را سراینده نخسین شعر پارسی در اوزان عرب* در حدود سال ۳۰۰ هـ. ق با شعر آهوی کوهی دانسته اند. این شعر از سوی صاحبنظران مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در سده یازدهم برخی از فرهنگ نویسان معروف از واژه نامه ای منسوب به ابوحفص استفاده کرده و از آن با نام های «فرهنگ ابوحفض»، «رساله ابوحفص» و «نسخه ابوحفض» یاد کرده اند، که باید این ابوحفض را شخص دیگری و زمان او را پس از سده پنجم دانست.
