ابوحاتم رازی احمد بن حمدان

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] «ابو حاتم رازی، احمد بن حمدان بن احمد» متوفای 322 ق، از متفکران، مصنفان و داعیان بزرگ اسماعیلی ایران. اطلاعات ما از زندگی ابو حاتم اندک است.
دربارۀ ایرانی بودن او نیز اختلاف است. اما فرض ایرانی بودن او أقرب به صحت است. خود ابو حاتم اعتراف ضمنی دارد به اینکه با زبان فارسی پرورش یافته و سرشته شده است. از زندگی او پیش از پیوستنش به دعوت اسماعیلی نیز اطلاع چندانی در دست نیست فقط این احتمال هست که در مدرسۀ دعات یمن تعلیم دیده و از آنجا به ری گسیل شده باشد. وی گفتاری شیرین و کلامی بلیغ داشت که توانست امرا و عامه مردم را به مذهب خود جلب کند. ابو حاتم در علم لغت و شعر و حدیث دستی داشت.
مقام علمی او در حدّی بود که مأموریت اصلاح خطاها و برقراری سازش و هماهنگی میان معتقدات جوامع مختلف اسماعیلی (در بخشی از ایران) به او واگذار شد.
ابو حاتم با تألیفات خویش به دفاع از مذهب اسماعیلیه برخاست تا جایی که وی را با دو تن از یارانش، ابو یعقوب سجستانی و محمد بن احمد نسفی، از اساطین دعوت اسماعیلی شمرده اند که کوششهایشان اثر ملموسی در نشر فرهنگ اسماعیلی و فلسفه جدید آن داشته است. مناظراتی بین او و محمد بن زکریای رازی در حضور مرداویج صورت گرفت که در مکتب اسماعیلی از لحاظ اثری که بر متفکران بعدی داشت، اهمیت ویژه ای دارد. ابو حاتم شرح این مناظرات و گفتگوهای خود را با رازی در کتاب خویش «أعلام النبوة» آورده و به ویژه بیشتر به شرح نظریات خود در ردّ وی پرداخته است. او در این کتاب از رازی به نام یاد نکرده و فقط در اشارت بدو به لفظ «ملحد» اکتفا کرده است.
الزینة فی الکلمات الاسلامیة العربیة، أعلام النبوة، الإصلاح، الجامع (در فقه) ، الرجعة
اعلام النبوه (رازی) / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده

پیشنهاد کاربران

بپرس