ابوالقاسم خان قراگوزلو سرابندی ( ۱۲۴۵ – ۴ دی ۱۳۰۶ خورشیدی ) معروف به ناصرالملک، اولین وزیر مالیه ( دارایی ) ایران، از رجال سیاسی دوره ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه و احمدشاه بود. در دوره اول مجلس شورای ملی وزارت مالیه را بر عهده داشت و در اواخر عمر رئیس ایل قاجار و پیش از رسیدن احمدشاه به سن قانونی نایب السلطنهٔ ایران بود و همچنین اولین مترجم ایران و اولین ایرانی و مسلمان در بین کشورهای اسلامی بود که در دانشگاه آکسفورد ( کالج بالیول، آکسفورد ) تحصیل نمود.
... [مشاهده متن کامل]
پس از مرگ محمودخان ناصرالملک فرمانفرما سرابندی تمام دارایی و مناصب او، از جمله حکومت همدان به نوه اش، ابوالقاسم خان سرابندی منتقل شد. پس از انتخاب میرزا علی خان امین الدوله به عنوان صدراعظم، در سال ۱۲۷۵ خورشیدی ناصرالملک به سمت نخستین وزیر مالیه منصوب شد و با کنار رفتن امین الدوله در سال ۱۲۷۷ ابوالقاسم خان هم از وزارت مالیه کنار رفت و پس از آن مأمور حکومت کردستان شد. ناصرالملک پس از پیروزی انقلاب مشروطه در کابینه های میرزا نصرالله خان مشیرالدوله، سلطان علی خان وزیرافخم و امین السلطان وزیر مالیه بود. در اولین اقدام دستور داد که در وزارتخانه میز و صندلی بگذارند. نمایندگان مجلس شورای ملی پس از ساقط کردن کابینه میرزا احمدخان مشیرالسلطنه در نشستی محرمانه و خصوصی میرزا ابوالقاسم خان ناصرالملک را نامزد رئیس الوزرایی کردند.
محمدعلی شاه نیز بر این تصمیم صحه نهاد و فرمان رئیس الوزرایی ناصرالملک را در سوم آبان ماه ۱۲۸۶ صادر کرد. وی به خوبی می دانست که ناصرالملک مجری خواسته های دولت انگلستان است و طبعاً با وی که با روس ها مناسبات نزدیک دارد راه سازش پیش نخواهد گرفت ولی برای اینکه حسن نیت خود را به اثبات برساند، تن به این انتخاب تحمیلی داد تا جلوی هرگونه شِکوه و شکایت را از نمایندگان گرفته باشد. ناصرالملک بعد از چند روز مشورت با نمایندگان بدون خواستن نظر شاه، وزیران خود را به مجلس معرفی کرد و چون بیشتر افراد این کابینه با هم ارتباط خانوادگی داشتند به «کابینه خانوادگی» مشهور شده است.
محمدعلی شاه با اقدامات ناصرالملک رئیس الوزرا مخالف بود و حکم قتل او را صادر کرد. ناصر الملک با وساطت جورج چرچیل، نایب رئیس سفارت انگلیس در تهران، از مرگ نجات یافت و از ایران خارج شد. او به لندن رفت و تا سال ۱۲۸۹ به ایران بازنگشت. او یکی از دشمنان سرسخت محمدعلی شاه محسوب می شد و در تمام طول دوران حضور در لندن درصدد براندازی حکومت او بود. هر چه بعدها محمدعلی شاه از او خواست که به ایران بیاید؛ اما او که از مقاصد شاه اطلاع داشت این درخواست را نپذیرفت.
... [مشاهده متن کامل]
پس از مرگ محمودخان ناصرالملک فرمانفرما سرابندی تمام دارایی و مناصب او، از جمله حکومت همدان به نوه اش، ابوالقاسم خان سرابندی منتقل شد. پس از انتخاب میرزا علی خان امین الدوله به عنوان صدراعظم، در سال ۱۲۷۵ خورشیدی ناصرالملک به سمت نخستین وزیر مالیه منصوب شد و با کنار رفتن امین الدوله در سال ۱۲۷۷ ابوالقاسم خان هم از وزارت مالیه کنار رفت و پس از آن مأمور حکومت کردستان شد. ناصرالملک پس از پیروزی انقلاب مشروطه در کابینه های میرزا نصرالله خان مشیرالدوله، سلطان علی خان وزیرافخم و امین السلطان وزیر مالیه بود. در اولین اقدام دستور داد که در وزارتخانه میز و صندلی بگذارند. نمایندگان مجلس شورای ملی پس از ساقط کردن کابینه میرزا احمدخان مشیرالسلطنه در نشستی محرمانه و خصوصی میرزا ابوالقاسم خان ناصرالملک را نامزد رئیس الوزرایی کردند.
محمدعلی شاه نیز بر این تصمیم صحه نهاد و فرمان رئیس الوزرایی ناصرالملک را در سوم آبان ماه ۱۲۸۶ صادر کرد. وی به خوبی می دانست که ناصرالملک مجری خواسته های دولت انگلستان است و طبعاً با وی که با روس ها مناسبات نزدیک دارد راه سازش پیش نخواهد گرفت ولی برای اینکه حسن نیت خود را به اثبات برساند، تن به این انتخاب تحمیلی داد تا جلوی هرگونه شِکوه و شکایت را از نمایندگان گرفته باشد. ناصرالملک بعد از چند روز مشورت با نمایندگان بدون خواستن نظر شاه، وزیران خود را به مجلس معرفی کرد و چون بیشتر افراد این کابینه با هم ارتباط خانوادگی داشتند به «کابینه خانوادگی» مشهور شده است.
محمدعلی شاه با اقدامات ناصرالملک رئیس الوزرا مخالف بود و حکم قتل او را صادر کرد. ناصر الملک با وساطت جورج چرچیل، نایب رئیس سفارت انگلیس در تهران، از مرگ نجات یافت و از ایران خارج شد. او به لندن رفت و تا سال ۱۲۸۹ به ایران بازنگشت. او یکی از دشمنان سرسخت محمدعلی شاه محسوب می شد و در تمام طول دوران حضور در لندن درصدد براندازی حکومت او بود. هر چه بعدها محمدعلی شاه از او خواست که به ایران بیاید؛ اما او که از مقاصد شاه اطلاع داشت این درخواست را نپذیرفت.
