ابوالفضل ( ابوطالب ) جعفربن محمد، الثائر فی اللّه، ( متوفی ۳۵۰ قمری ) فرمانروای علوی زیدی هُوسَمْ در نیمه اول فرن چهارم بود. او نوه پسری حسین الشاعر ( مرعشی: حسین المحدّث ) ، برادر حسن اُطْروش و نوه دختری خود ناصر بود. او از سادات زیدی و معروف به سید ابیض بود. او و جانشنیانش عنوان حکومتی 'الثائر فی اللّه را اختیار کردند ولی هیچ یک مدعی امامت زیدی نبودند. [ ۱]
اطلاعی از تاریخ تولد و آغاز زندگی وی وجود ندارد. او پیش از فتح آمل و طبرستان توسط زیاریان، در هوسَم ( رودسر امروزی ) به تعلیم و ترویج دین اسلام در بین گیلانیان و دیلمیان مشغول بود.
پس از سقوط حکومت علویان زیدی در طبرستان، در ۳۲۰ الثائر هوسم را پایگاه خود کرد[ ۲] و به مدت سه دهه در آنجا حکومت کرد. ماکان کاکی پس از شکست خوردن از مرداویج، نخستین شاه آل زیار به دیلمان فرار کرد و برای تصرف مجدد تبرستان در ۳۲۰ از الثائر کمک طلبید و این دو به طبرستان حمله کردند. بلقسم بن بانِجین حمله شان را دفع کرد، ماکان به نیشابور گریخت و الثائر به دیلمان رفت و دگر بار در هوسم مستقر گردید. [ ۳] در ۳۳۷، اُسْتُندار ( حاکم رویان ) - که از نام اش اطلاعی وجود ندارد - با الثائر متحد شد. پس از این اتحاد، استندار او را به چالوس برد و به حکومت گماشت و مردم از او اطاعت کردند[ ۴] و چون این خبر به حسن بن بویه رسید، ابن عمید را با لشکری به همراه خواهرزاده اش، علی بن کامه، به نبرد با او گسیل داشت. سپاه استندار و الثائر در منطقة تَمَنْجاده[ ۵] سپاه آل بویه را شکست دادند. استندار و الثائر به آمل رفتند، پس از کوتاه مدتی بین شان اختلاف افتاد و استندار وی را ترک کرد. الثائر، که بدون استندار نمی توانست در آمل بماند، به گیلان بازگشت و در سیاه کَلَه رود در قریه میانده، از توابع هوسم، سکنی گزید. [ ۶] در ۳۳۸، وشمگیر زیاری[ ۷] در جنگ برای تصرف طبرستان به الثائر پناهنده شد. الثائر و وشمگیر به طبرستان رفتند و بر آنجا مسلط شدند. وشمگیر او را در آمل گذاشت و خود با سپاهیان به گرگان رفت. اندکی بعد وشمگیر، بر خلاف پیمان خود با الثائر، از او روی گرداند و به نام نوح بن نصر سامانی[ ۸] خطبه خواند و شیرَج بن لیلی و وَرْدانشاه را به آمل فرستاد تا الثائر را از آنجا بیرون برانند. آنان نزدیکان الثائر را کشتند و محمدبن وهری/دهری، که از معتمدان الثائر بود، با آنان متحد شد و الثائر تنها ماند. الثائر پیش از نبرد به دیلمان گریخت. [ ۹] در ۳۴۱، بار دیگر درصدد فتح طبرستان برآمد. این بار به حسن بن بویه پناهنده شد و او نیز طبرستان را به الثائر وا گذارد. بدین ترتیب الثائر در آمل مستقر شد و فرزندان خود، زید و رضا، را به ساری فرستاد. سلطه وی بر آمل چندان طول نکشید؛ وشمگیر با حمله ای او را از آمل بیرون راند و پسرانش را اسیر کرد، الثائر برای آزادی فرزندانش با او مکاتبه کرد و توانست یکی از آنان را آزاد نماید. در ۳۴۲، هنگامی که وشمگیر عازم نبرد با حسن بن بویه بود، الثائر را در طبرستان به حضور پذیرفت و فرزند دیگر وی را نیز آزاد نمود. [ ۱۰] به گفته صابی، از این پس الثائر دیگر به طبرستان نرفت. او در ۳۴۵، برای دیدن مرزبان بن محمد، به آذربایجان رفت و پس از آن به هوسم بازگشت. [ ۱۱] انگیزة این سفر روشن نیست، اما با توجه به اینکه یکی از خدمتکاران وی به نام عُمَیْر، بر ضد او شورش کرده بود و گروهی از گیلانیان نیز به او پیوسته بودند، احتمال دارد که الثائر برای دریافت کمک از مرزبان نزد وی رفته باشد. به گفته ابن اسفندیار[ ۱۲] در نتیجه شورش عمیر، مردم گیلان که از الثائر روی گردانده بودند، پیرامون عمیر جمع شدند و از او پیروی کردند و اموال الثائر را تاراج کردند. [ ۱۳]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاطلاعی از تاریخ تولد و آغاز زندگی وی وجود ندارد. او پیش از فتح آمل و طبرستان توسط زیاریان، در هوسَم ( رودسر امروزی ) به تعلیم و ترویج دین اسلام در بین گیلانیان و دیلمیان مشغول بود.
پس از سقوط حکومت علویان زیدی در طبرستان، در ۳۲۰ الثائر هوسم را پایگاه خود کرد[ ۲] و به مدت سه دهه در آنجا حکومت کرد. ماکان کاکی پس از شکست خوردن از مرداویج، نخستین شاه آل زیار به دیلمان فرار کرد و برای تصرف مجدد تبرستان در ۳۲۰ از الثائر کمک طلبید و این دو به طبرستان حمله کردند. بلقسم بن بانِجین حمله شان را دفع کرد، ماکان به نیشابور گریخت و الثائر به دیلمان رفت و دگر بار در هوسم مستقر گردید. [ ۳] در ۳۳۷، اُسْتُندار ( حاکم رویان ) - که از نام اش اطلاعی وجود ندارد - با الثائر متحد شد. پس از این اتحاد، استندار او را به چالوس برد و به حکومت گماشت و مردم از او اطاعت کردند[ ۴] و چون این خبر به حسن بن بویه رسید، ابن عمید را با لشکری به همراه خواهرزاده اش، علی بن کامه، به نبرد با او گسیل داشت. سپاه استندار و الثائر در منطقة تَمَنْجاده[ ۵] سپاه آل بویه را شکست دادند. استندار و الثائر به آمل رفتند، پس از کوتاه مدتی بین شان اختلاف افتاد و استندار وی را ترک کرد. الثائر، که بدون استندار نمی توانست در آمل بماند، به گیلان بازگشت و در سیاه کَلَه رود در قریه میانده، از توابع هوسم، سکنی گزید. [ ۶] در ۳۳۸، وشمگیر زیاری[ ۷] در جنگ برای تصرف طبرستان به الثائر پناهنده شد. الثائر و وشمگیر به طبرستان رفتند و بر آنجا مسلط شدند. وشمگیر او را در آمل گذاشت و خود با سپاهیان به گرگان رفت. اندکی بعد وشمگیر، بر خلاف پیمان خود با الثائر، از او روی گرداند و به نام نوح بن نصر سامانی[ ۸] خطبه خواند و شیرَج بن لیلی و وَرْدانشاه را به آمل فرستاد تا الثائر را از آنجا بیرون برانند. آنان نزدیکان الثائر را کشتند و محمدبن وهری/دهری، که از معتمدان الثائر بود، با آنان متحد شد و الثائر تنها ماند. الثائر پیش از نبرد به دیلمان گریخت. [ ۹] در ۳۴۱، بار دیگر درصدد فتح طبرستان برآمد. این بار به حسن بن بویه پناهنده شد و او نیز طبرستان را به الثائر وا گذارد. بدین ترتیب الثائر در آمل مستقر شد و فرزندان خود، زید و رضا، را به ساری فرستاد. سلطه وی بر آمل چندان طول نکشید؛ وشمگیر با حمله ای او را از آمل بیرون راند و پسرانش را اسیر کرد، الثائر برای آزادی فرزندانش با او مکاتبه کرد و توانست یکی از آنان را آزاد نماید. در ۳۴۲، هنگامی که وشمگیر عازم نبرد با حسن بن بویه بود، الثائر را در طبرستان به حضور پذیرفت و فرزند دیگر وی را نیز آزاد نمود. [ ۱۰] به گفته صابی، از این پس الثائر دیگر به طبرستان نرفت. او در ۳۴۵، برای دیدن مرزبان بن محمد، به آذربایجان رفت و پس از آن به هوسم بازگشت. [ ۱۱] انگیزة این سفر روشن نیست، اما با توجه به اینکه یکی از خدمتکاران وی به نام عُمَیْر، بر ضد او شورش کرده بود و گروهی از گیلانیان نیز به او پیوسته بودند، احتمال دارد که الثائر برای دریافت کمک از مرزبان نزد وی رفته باشد. به گفته ابن اسفندیار[ ۱۲] در نتیجه شورش عمیر، مردم گیلان که از الثائر روی گردانده بودند، پیرامون عمیر جمع شدند و از او پیروی کردند و اموال الثائر را تاراج کردند. [ ۱۳]
wiki: ابوالفضل الثائر