ابوالعباس فضل بن حاتم نیریزی، ریاضی دان و اخترشناس ایرانی است که در پایان سدهٔ سوم و آغار سدهٔ چهارم هجری می زیسته است.
زادگاه او به درستی معلوم نیست، همین قدر دانسته شده که وی اهل نی ریز در استان فارس بوده است. ابوالعباس معاصر معتضد خلیفهٔ عباسی بود. ابن ندیم نام او را در کتاب الفهرست ذکر نموده و از او به عنوان یکی از بزرگ ترین دانشمندان علم نجوم و هیئت نام برده است. منابع لاتین او را آناریتیوس "Anaritius" نامیده اند.
... [مشاهده متن کامل]
ابوالعباس در ستاره شناسی، دنباله رو نگرش سامانهٔ جهان زمین مرکز بطلمیوس بود. در زمینهٔ ریاضیات نیز پژوهش هایی دربارهٔ هندسهٔ اقلیدسی و مثلثات انجام داد. او اولین کسی است که کتانژانت را به کار برد و اولین کسی است که خط سیاه در رنگین کمان را کشف کرد و توضیح داد؛ و برای اولین بار کتابی در هواشناسی و ابزار آن نوشت. لبچوفسکی دنباله روی کارهای او بوده است. وی اثباتی بر قضیه فیثاغورس نوشت.
«شرح کتاب اصول اقلیدس»، «رسالة فی بیان المصادرة المشهورة الاقلیدس»، «تفسیر کتاب المجسطی»، «زیج کبیر» و «زیج صغیر» و «حوادث القرانات» از آثار اوست.
وفات او را به سال ۳۱۰ هجری دانسته اند. نیریزی خط مماس موسوم به ظل را که معادل تانژانت است به صورت یکی از خطوط اصلی در هندسه به کار برد ( ولی در این مورد حبش بر او فضل تقدم داشت، نک نیمهٴ اول سدهٴ نهم ) .
زادگاه او به درستی معلوم نیست، همین قدر دانسته شده که وی اهل نی ریز در استان فارس بوده است. ابوالعباس معاصر معتضد خلیفهٔ عباسی بود. ابن ندیم نام او را در کتاب الفهرست ذکر نموده و از او به عنوان یکی از بزرگ ترین دانشمندان علم نجوم و هیئت نام برده است. منابع لاتین او را آناریتیوس "Anaritius" نامیده اند.
... [مشاهده متن کامل]
ابوالعباس در ستاره شناسی، دنباله رو نگرش سامانهٔ جهان زمین مرکز بطلمیوس بود. در زمینهٔ ریاضیات نیز پژوهش هایی دربارهٔ هندسهٔ اقلیدسی و مثلثات انجام داد. او اولین کسی است که کتانژانت را به کار برد و اولین کسی است که خط سیاه در رنگین کمان را کشف کرد و توضیح داد؛ و برای اولین بار کتابی در هواشناسی و ابزار آن نوشت. لبچوفسکی دنباله روی کارهای او بوده است. وی اثباتی بر قضیه فیثاغورس نوشت.
«شرح کتاب اصول اقلیدس»، «رسالة فی بیان المصادرة المشهورة الاقلیدس»، «تفسیر کتاب المجسطی»، «زیج کبیر» و «زیج صغیر» و «حوادث القرانات» از آثار اوست.
وفات او را به سال ۳۱۰ هجری دانسته اند. نیریزی خط مماس موسوم به ظل را که معادل تانژانت است به صورت یکی از خطوط اصلی در هندسه به کار برد ( ولی در این مورد حبش بر او فضل تقدم داشت، نک نیمهٴ اول سدهٴ نهم ) .
