ابوالخیر شیبانی
لغت نامه دهخدا
دانشنامه آزاد فارسی
ابوالخیر شیبانی (۸۱۲ ـ۸۷۳ق)
فرمانروای ازبکان و بنیانگذار (حک: ۸۳۴ ـ ۸۷۳ق) سلسلۀ شیبانیان . پسر دولت شیخ اوغلان از نسل شیبان و از نوادگان چنگیزخان بود. در هفده سالگی به خانی رسید و تا ۸۳۴ ق بیشتر طوایف ازبک را زیر فرمان خود درآورد. در همان سال به خوارزم تاخت و اورگنج ـ تختگاه خوارزم ـ را گشود. در ۸۵۰ ق با تسخیر کرانه های سیردریا، دست تیموریان را از آن نواحی کوتاه کرد و سقناق را به پایتختی خود برگزید. پس از مرگ شاهرخ میرزا و عزیمت الغ بیگ برای تسخیر هرات در ۸۵۱ ق، ابوالخیر به سمرقند تاخت و با وجود بعضی پیروزی ها، از عهدۀ گشودن آن برنیامد. در ۸۵۵ ق ابوسعید تیموری را در تسخیر سمرقند و به قتل آوردن عبدالله بن ابراهیم تیموری یاری رساند و به پاس این همکاری رابعه سلطان بیگم ، دختر الغ بیگ ، به همسری او درآمد. پس از آن ، ازبک ها به دشت قبچاق بازگشتند. ابوالخیرخان از نفاق تفرقۀ شاهزادگان تیموری بهره برد و قلمرو حکومت خود را از توبولسک تا سیر دریا توسعه داد. پادشاهی ابوالخیرخان درپی منازعه با اویرات ها (مغولان شرقی) و قزاق ها و جدایی برخی قبایل از وی رو به سستی نهاد. ابوالخیرخان به روایتی در پیکار با قزاق ها کشته شد. مسعود بن عثمان کوهستانی در دورۀ عبداللطیف شیبانی ، شرح زندگی ابوالخیرخان را در کتابی فارسی به نام تاریخ ابوالخیرخانی نوشت .
فرمانروای ازبکان و بنیانگذار (حک: ۸۳۴ ـ ۸۷۳ق) سلسلۀ شیبانیان . پسر دولت شیخ اوغلان از نسل شیبان و از نوادگان چنگیزخان بود. در هفده سالگی به خانی رسید و تا ۸۳۴ ق بیشتر طوایف ازبک را زیر فرمان خود درآورد. در همان سال به خوارزم تاخت و اورگنج ـ تختگاه خوارزم ـ را گشود. در ۸۵۰ ق با تسخیر کرانه های سیردریا، دست تیموریان را از آن نواحی کوتاه کرد و سقناق را به پایتختی خود برگزید. پس از مرگ شاهرخ میرزا و عزیمت الغ بیگ برای تسخیر هرات در ۸۵۱ ق، ابوالخیر به سمرقند تاخت و با وجود بعضی پیروزی ها، از عهدۀ گشودن آن برنیامد. در ۸۵۵ ق ابوسعید تیموری را در تسخیر سمرقند و به قتل آوردن عبدالله بن ابراهیم تیموری یاری رساند و به پاس این همکاری رابعه سلطان بیگم ، دختر الغ بیگ ، به همسری او درآمد. پس از آن ، ازبک ها به دشت قبچاق بازگشتند. ابوالخیرخان از نفاق تفرقۀ شاهزادگان تیموری بهره برد و قلمرو حکومت خود را از توبولسک تا سیر دریا توسعه داد. پادشاهی ابوالخیرخان درپی منازعه با اویرات ها (مغولان شرقی) و قزاق ها و جدایی برخی قبایل از وی رو به سستی نهاد. ابوالخیرخان به روایتی در پیکار با قزاق ها کشته شد. مسعود بن عثمان کوهستانی در دورۀ عبداللطیف شیبانی ، شرح زندگی ابوالخیرخان را در کتابی فارسی به نام تاریخ ابوالخیرخانی نوشت .
wikijoo: ابوالخیر_شیبانی
پیشنهاد کاربران
پیشنهادی ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید