[ویکی فقه] اِبْن مُلَقَّن، ابوحفص سراج الدین عمر بن علی بن احمد بن محمد بن عبدالله انصاری (۲۲ ربیع الاول ۷۲۳-۶ ربیع الاول ۸۰۴ق/۳۱ مارس ۱۳۲۳-۱۴ اکتبر ۱۴۰۱م)، فقیه، محدث و رجالی شافعی مصری می باشد.
وی به نسبت تبحر پدرش در نحو ، خود را ابن نحوی می خواند و در یمن نیز به همین کنیه شهرت یافت. در کودکی پدر خود را از دست داد. پدرش که اندلسی الاصل بود، قبل از فوت، او را به یکی از دوستان خود به نام شرف الدین عیسی مغربی که یکی از صلحای مغرب بود و در مسجد ابن طولون به کار تلقین قرآن (تدریس قرآن به نوآموزان) اشتغال داشت، سپرد.عیسی بعد از مرگ پدر عمر، با مادر او ازدواج کرد و به همین سبب عمر به ابن ملقن معروف شد، اما او خود از اشتهار به این کنیه خشنود نبود.
تحصیل
او ابتدا قرآن و سپس عمدة الاحکام مقدسی را از عیسی آموخت و آن ها را حفظ کرد. آنگاه با راهنمایی همو که خود مالکی بود، بر مذهب مالک بار آمد ولی با اشاره ابن جماعه ، یکی از یاران پدرش، عیسی کتاب منهاج الطالبین محیی الدین نووی ، در فقه شافعی را نیز به او آموخت. ابن ملقن علاوه بر عیسی مغربی، فقه را از مشاهیر شافعی، مانند تقی الدین سبکی ، جمال الدین اسنوی و عزالدین ابن جماعه ، ادب عربی را از ابوحیان غرناطی ، جمال الدین ابن هشام ، شمس الدین ابن صائغ ، قرائت را از برهان الدین رشیدی و حدیث را از ابوالفتح بن سید الناس ، قطب الدین حلبی و دیگران فرا گرفت.آنگاه ملازمت زین الدین رحبی و علاءالدین مغلطای را اختیار کرد، تا این که در ۷۷۰ق/۱۳۶۹م به منظور اخذ حدیث به دمشق سفرکرد و درآنجا ازشاگردان فخرالدین بن بخاری ، مانند ابن امیله و جز او تحصیل علم کرد. وی در قاهره و دمشق از مزّی و شمس الدین عسقلانی و عده ای دیگر از علمای زمان خود اجازه روایت کسب نمود.
مناصب
منصب مهم و قابل ذکری که به وی محول شده باشد در زندگیش دیده نمی شود، جز آن که در برهه ای سمت نیابت حاکم شرع را داشته و چندی بعد خواهان استقلال شده است.سیف الدین برقوق در نظر داشت او را به جای بدرالدین ابن ابی البقاء در منصب قضای قاهره بگمارد، ولی ابن ابی البقاء از این موضوع آگاه شد و توطئه ای ترتیب داد که سبب شد ابن ملقن مورد خشم برقوق واقع شود.البته به وساطت عده ای از علما وی مورد بخشش سلطان قرار گرفت و در سمت نیابت باقی ماند، ولی بعد از مدتی از این شغل کناره گرفت و به تدریس اکتفا کرد.
سرانجام کار
...
وی به نسبت تبحر پدرش در نحو ، خود را ابن نحوی می خواند و در یمن نیز به همین کنیه شهرت یافت. در کودکی پدر خود را از دست داد. پدرش که اندلسی الاصل بود، قبل از فوت، او را به یکی از دوستان خود به نام شرف الدین عیسی مغربی که یکی از صلحای مغرب بود و در مسجد ابن طولون به کار تلقین قرآن (تدریس قرآن به نوآموزان) اشتغال داشت، سپرد.عیسی بعد از مرگ پدر عمر، با مادر او ازدواج کرد و به همین سبب عمر به ابن ملقن معروف شد، اما او خود از اشتهار به این کنیه خشنود نبود.
تحصیل
او ابتدا قرآن و سپس عمدة الاحکام مقدسی را از عیسی آموخت و آن ها را حفظ کرد. آنگاه با راهنمایی همو که خود مالکی بود، بر مذهب مالک بار آمد ولی با اشاره ابن جماعه ، یکی از یاران پدرش، عیسی کتاب منهاج الطالبین محیی الدین نووی ، در فقه شافعی را نیز به او آموخت. ابن ملقن علاوه بر عیسی مغربی، فقه را از مشاهیر شافعی، مانند تقی الدین سبکی ، جمال الدین اسنوی و عزالدین ابن جماعه ، ادب عربی را از ابوحیان غرناطی ، جمال الدین ابن هشام ، شمس الدین ابن صائغ ، قرائت را از برهان الدین رشیدی و حدیث را از ابوالفتح بن سید الناس ، قطب الدین حلبی و دیگران فرا گرفت.آنگاه ملازمت زین الدین رحبی و علاءالدین مغلطای را اختیار کرد، تا این که در ۷۷۰ق/۱۳۶۹م به منظور اخذ حدیث به دمشق سفرکرد و درآنجا ازشاگردان فخرالدین بن بخاری ، مانند ابن امیله و جز او تحصیل علم کرد. وی در قاهره و دمشق از مزّی و شمس الدین عسقلانی و عده ای دیگر از علمای زمان خود اجازه روایت کسب نمود.
مناصب
منصب مهم و قابل ذکری که به وی محول شده باشد در زندگیش دیده نمی شود، جز آن که در برهه ای سمت نیابت حاکم شرع را داشته و چندی بعد خواهان استقلال شده است.سیف الدین برقوق در نظر داشت او را به جای بدرالدین ابن ابی البقاء در منصب قضای قاهره بگمارد، ولی ابن ابی البقاء از این موضوع آگاه شد و توطئه ای ترتیب داد که سبب شد ابن ملقن مورد خشم برقوق واقع شود.البته به وساطت عده ای از علما وی مورد بخشش سلطان قرار گرفت و در سمت نیابت باقی ماند، ولی بعد از مدتی از این شغل کناره گرفت و به تدریس اکتفا کرد.
سرانجام کار
...
wikifeqh: ابن_ملقن