ابن قاضی شهبه ابوبکر بن احمد

[ویکی نور] ابوبکر بن احمد بن محمد بن عمر، ملقب به تقی الدین، (779-11 ذیقعدۀ 851ق1377/-19 ژانویۀ 1448م)، فقیه، قاضی القضاة و مورخ بود. وی در کودکی، صحیح بخاری را نزد پدر خویش آموخت. در 11 سالگی پدر را از دست داد و آن گاه در محضر درس عالمان زمان خویش چون ابن حجی، شرفان شریشی، جمال طیمانی، بدر بن مکتوم، ابوهریرۀ بن ذهبی، علاء بن ابوالمجد و دیگران به کسب علم پرداخت. او سرانجام فقیهی برجسته شد و ریاست مذهب شافعی به او رسید و متصدی فتوا و مرجع عموم گردید. شهرت علمی وی باعث شد که از اَطراف و اکناف، طالبان علم به نزد او شتافته، از درس وی استفاده کنند. او در دمشق و نیز در بیت المقدس، به نقل حدیث پرداخت. سخاوی تصریح کرده که از او اجازۀ نقل حدیث دریافت داشته است. وی نخست در مدارس مجاهدیه و عذراویه به عنوان معیدِ درس مشغول بوده است، اما چنان که خود او تصریح کرده، در 797ق در مدارس طبریه و امینیه به تدریس پرداخته است. همچنین در مدارس مختلف دیگری چون: اقبالیه، تقویه و جز آن تدریس کرده و جمع بسیاری از اعیان و بزرگان شام در جلسۀ درس وی شرکت جسته اند. او در 842ق مستقلاً به عنوان قاضی القضاة دمشق انتخاب گردید، اما چون در واقعۀ اینال جَکَمی، بر منبر جامع اموی، خطبه به نام ملک عزیز یوسف بن اشرف برسبای خواند، در حالی که آن زمان در دمشق خطبه به نام ملک ظاهر جَقمق خوانده می شد، از این رو جقمق او را از مقام قضا برکنار کرد؛ اما بار دیگر در 843ق به این مقام منصوب گردید. در همین سال وی از مقام خطیبی جامع اموی برکنار شد و در 844ق مقام قاضی القضاتی را از او گرفتند و از آن پس او یکسره به اشتغالات علمی روی آورد.
وی سرانجام در دمشق درگذشت. او را در مقبرۀ خانوادگی در باب الصغیر به خاک سپردند.
به او آثار و تألیفات بسیاری نسبت داده اند که بیشتر آن ها تلخیص، ذیل و شرح آثار دیگران است. وی در آثار خود از تألیفات ابن حجر عسقلانی بهره برده و گاهی آراء او را نقد کرده است، او بر تاریخ ابن حجی ذیلی نوشته که حوادث تا سال 840ق را در آن آورده است و ذیلی نیز بر تاریخ های ذهبی، برزالی، ابن رافع، ابن کثیر و دیگران نوشته که در 8 جلد و شامل حوادث 741ق تا 820 و اندی می شده و بعد آن را در دو جلد و سپس در یک جلد خلاصه کرده است. برخی از آثار وی به این شرح است:
دائرة المعارف بزرگ اسلامی ج4، ص442.
مناقب الإمام الشافعی و طبقات أصحابه
تراجم طبقات النحاة و اللغویین و المفسرین و الفقهاء