ابن فارس احمد بن فارس

[ویکی نور] اِبْن فارِس، ابوالحسین احمد بن فارس بن زکریا بن حبیب، نحوی، لغوی، ادیب، شاعر و یکی از چهره های درخشان ادب عربی در سده ی 4ق سال و محل تولد او به درستی روشن نیست؛ اما ظاهراً در یکی از روستاهای قزوین به دنیا آمده است. نخستین آگاهی ما درباره ی زندگی او از آغاز تحصیلات اوست. وی در قزوین نزد پدرش زکریا بن فارس که فقیهی شافعی مذهب و دانشمندی اهل لغت و ادب بود، دانش آموخت و چندی بعد از ایشان کتاب اصلاح المنطق ابن سکّیت را روایت کرد. در موارد دیگری نیز از پدر خود روایت کرده است.
وی از آغاز تشنه ی آموختن بود و چنانکه پیداست، در این راه از هیچ کوششی فروگذار نکرد. آوازه ی هر استادی را در هرجا که شنید، به سوی وی شتافت؛ در قزوین، همدان، زنجان، میانه، اصفهان و بغداد به تحصیل پرداخت و استادان بسیار دید، به گونه ای که اکنون نام بیش از 30 تن از استادان او در دست است که معروف ترین آنها اینانند:
ابوالفضل محمد بن عمید، علی بن ابراهیم بن سلمه ی قطان، ابوالقاسم سلیمان ابن احمد بن ایوب طبرانی، ابوسعید سیرافی و گروهی دیگر.
چند تن از چهره های بزرگ ادبی و سیاسی در سده ی 4ق از شاگردان او بوده اند. نخستین آنها بدیع الزمان همدانی پایه گذار فن مقامه نویسی است که گفته اند، این فن را از وی آموخت، صاحب بن عباد وزیر دانشمند و ادب دوست دیلمیان از دیگر شاگردان او بود، ابوالفتح ابن عمید، فرزند ابوالفضل ابن عمید که جانشین پدر در مقام وزارت شد، ابوطالب مجدالدوله. زهیر عبدالمحسن سلطان فهرستی نسبتاً جامع از شاگردان وی فراهم آورده است.
برخی از جنبه های شخصیت ابن فارس نیز قابل تأمل است، وی به امور دنیا سخت بی اعتنا بود و به همین سبب همواره از رفتار هم روزگاران خویش شکوه داشت و چندان بخشنده بود که گاه حتی جامه و فرش خانه ی خویش را به نیازمندان می بخشید. ابن انباری داستان جالبی در این باره نقل کرده است.