ابن عَساکر، ابوالقاسم علی (دمشق ۴۹۹ق ـ۵۷۱ق)
(نام کامل: ابوالقاسم علی بن حسن بن هبة الله شافعی دمشقی) چهرۀ نامدار خاندان ابن عساکر. دوران حیات او هم زمان با انقراض سلاجقۀ شام و روزگار حکم رانی نورالدین زنگی و صلاح الدین ایوبی بر مناطق شام بود. با توجه به سیاست این حکم رانان در مبارزه با فاطمیان شیعی مذهب و حمایت و تقویت اهل سنّت و پیروان حدیث، وی به سبب حفظ و روایت احادیث بسیار و سفرهای علمی فراوان و استفاده از مشایخ بزرگ در شهرهای اسلامی، به چهره ای درخشان در این زمینه بدل شد. وی ابتدا در دمشق و در جامع اموی و مدارس دیگر علم آموخت و سپس عازم بغداد شد و در نظامیه حدیث و فقه و نحو آموخت. سفرهایی نیز به حجاز و خراسان و آذربایجان کرد و در این سفرها حدیث گفت و حدیث شنید. سفرهای او از ۵۲۰ تا ۵۳۳ق به طول انجامید و سپس به دمشق بازگشت. شمار مشایخ او را در حدیث بالغ بر ۱۳۰۰ مرد و بیش از ۸۰ زن نوشته اند. طالبان فراوانی از همۀ شهرها به سوی او شتافتند. شاگردان و راویان ابن عساکر بسیار زیاد و غالب آنان از فقیهان و رجال حدیث در روزگار خود بوده اند. با وجود بی اعتنایی ابن عساکر به حاکمان و صاحبان قدرت، همواره مورد توجه و تجلیل حاکمان زمان خود بود و هنگام وفات، صلاح الدین ایوبی در نماز او حاضر شد. آثار او بالغ بر ۱۳۴ عنوان است که از آن میان، دو کتاب تاریخ دمشق، و تبیین کذب المفتری از شهرت و اعتبار بیشتری برخوردار است. کتاب اوّل در جغرافیای تاریخی شهر کهن سال دمشق و زندگی نامۀ دانشمندان و محدثان و حافظان حدیث و شاعران و راویان، و ادیبانی است که از دمشق و شهرهای دیار شام چون بیروت و حلب و بعلبک دیدار کرده اند. این کتاب در ۸۰ مجلد (هر مجلد در ۱۰ جزء ۲۰ برگی) تألیف شده و حجم عظیمی را به خود اختصاص داده است. تألیف این کتاب قبل از سفر خراسان آغاز و در ۵۶۵ق به پایان رسیده است. کتاب دوم، در دفاع از عقاید اشعریان تألیف شده است. بعد از درگذشت وی تنی چند از دودمان بنی عساکر نیز با عنوان «ابن عساکر» خوانده شدند.
(نام کامل: ابوالقاسم علی بن حسن بن هبة الله شافعی دمشقی) چهرۀ نامدار خاندان ابن عساکر. دوران حیات او هم زمان با انقراض سلاجقۀ شام و روزگار حکم رانی نورالدین زنگی و صلاح الدین ایوبی بر مناطق شام بود. با توجه به سیاست این حکم رانان در مبارزه با فاطمیان شیعی مذهب و حمایت و تقویت اهل سنّت و پیروان حدیث، وی به سبب حفظ و روایت احادیث بسیار و سفرهای علمی فراوان و استفاده از مشایخ بزرگ در شهرهای اسلامی، به چهره ای درخشان در این زمینه بدل شد. وی ابتدا در دمشق و در جامع اموی و مدارس دیگر علم آموخت و سپس عازم بغداد شد و در نظامیه حدیث و فقه و نحو آموخت. سفرهایی نیز به حجاز و خراسان و آذربایجان کرد و در این سفرها حدیث گفت و حدیث شنید. سفرهای او از ۵۲۰ تا ۵۳۳ق به طول انجامید و سپس به دمشق بازگشت. شمار مشایخ او را در حدیث بالغ بر ۱۳۰۰ مرد و بیش از ۸۰ زن نوشته اند. طالبان فراوانی از همۀ شهرها به سوی او شتافتند. شاگردان و راویان ابن عساکر بسیار زیاد و غالب آنان از فقیهان و رجال حدیث در روزگار خود بوده اند. با وجود بی اعتنایی ابن عساکر به حاکمان و صاحبان قدرت، همواره مورد توجه و تجلیل حاکمان زمان خود بود و هنگام وفات، صلاح الدین ایوبی در نماز او حاضر شد. آثار او بالغ بر ۱۳۴ عنوان است که از آن میان، دو کتاب تاریخ دمشق، و تبیین کذب المفتری از شهرت و اعتبار بیشتری برخوردار است. کتاب اوّل در جغرافیای تاریخی شهر کهن سال دمشق و زندگی نامۀ دانشمندان و محدثان و حافظان حدیث و شاعران و راویان، و ادیبانی است که از دمشق و شهرهای دیار شام چون بیروت و حلب و بعلبک دیدار کرده اند. این کتاب در ۸۰ مجلد (هر مجلد در ۱۰ جزء ۲۰ برگی) تألیف شده و حجم عظیمی را به خود اختصاص داده است. تألیف این کتاب قبل از سفر خراسان آغاز و در ۵۶۵ق به پایان رسیده است. کتاب دوم، در دفاع از عقاید اشعریان تألیف شده است. بعد از درگذشت وی تنی چند از دودمان بنی عساکر نیز با عنوان «ابن عساکر» خوانده شدند.