ابن شاطر

وی رئیس مسجد اموی دمشق و کارش تعیین اوقات نماز بود. ابن شاطر نزد علی بن ابراهیم ( پسر عموی پدرش ) ، هنر کنده کاری بر روی عاج را فرا گرفت و به همین سبب به مطعّم معروف گردید و نیز نزد ایشان هیئت و حساب و هندسه را فراگرفت. ابن شاطر به اسطرلاب و رُبع علاقه داشت و ساعت های آفتابی می ساخت. مهم ترین کار ابن شاطر در علم نجوم، نظریه سیاره ای او است. وی در الگوهای سیاره ای خود، تغییرات بدیعی در الگوهای بطلمیوسی وارد کرده و نیز الگوهای وی همان الگوهای کوپرنیکوس است، با این تفاوت که جنبه زمین مرکزی دارند. ابن شاطر اسطرلابی در ۲۲ سالگی ساخت که هم اکنون در رصدخانهٔ ملی پاریس نگه داری می شود. ابن شاطر در سن ۳۴ سالگی دو اسطرلاب طراحی کرد و یکی از آن ها را اَلآلة الجامعة نامید. نمونه هایی از این دو اسطرلاب در موزهٔ هنر اسلامی قاهره و کتابخانه ملی پاریس نگه داری می شود.
از دیگر ساخته های ابن شاطر، دو ساعت آفتابی به جا مانده است. در ۷۷۳ ق ساعت آفتابی باشکوهی برای منارة شمالی مسجد اموی دمشق ساخت و قطعاتی از آن هم اکنون در باغ موزه ملی دمشق نگه داری می شود. صندوق الیواقیت الجامع لاعمال المواقیت ساعت آفتابی دیگری است که در مدرسه احمدیة حلب استفاده می شد و هم اکنون نیز در همان محل است.
آخرین ساخته ابن شاطر ابزاری مکانیکی بود که اسطرلابی بوده است که ابن شاطر بر روی دیوار خانه اش نصب کرده بود و شب و روز بدون محرکی در حرکت بود و ساعت های اعتدلالی و زمانی را نشان می داد. علاوه بر ساخت ابزار نجومی، مهم ترین کار وی، بیان نظریة سیاره ای نو بود که تحولات جدیدی در الگوهای بطلیموس ایجاد کرد.
ابن شاطر تألیفات بی شماری نیز داشت که از آن ها فقط ۴۱ اثر بر جای مانده یا از آن ها نام برده شده است که برخی از آن ها در زیر آورده شده اند:
• تعلیق الارصاد
• الزیج الجدی
• تسهیل المواقیت فی العمل بصندوق الیواقیت
• الربع التّام
• نهایة السول فی تصحیح الاصول
• رسالة عن صنع الاسطرلاب
• لفظ الجواهر فی معرفة الخطوط و الدوائر