ابن شاطر
لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
دانشنامه آزاد فارسی
ابن شاطِر (دمشق ح ۷۰۵ـ همان جا ح ۷۷۷ق)
(شهرت علاءالدین ابوالحسن علی بن ابراهیم) منجم برجستۀ مسلمان و سازندۀ آلات و ابزار رصد. در کودکی هنر کنده کاری روی عاج را از جدش آموخت. در حدود ۱۰سالگی برای فراگرفتن علم نجوم به قاهره و اسکندریه رفت و با دیدن مجموعه ای که ابوعلی مراکشی در حدود ۶۷۹ق دربارۀ نجوم و آلات نجومی در قاهره فراهم آورده بود، به مثلثات کروی علاقه مند شد. مدتی نیز در دمشق در مسجد اموی کارش تعیین اوقات نماز از طریق علم نجوم بود. مهم ترین کار وی در نجوم، نظریۀ سیاره ای اوست. ابن شاطر در الگوی سیاره ای خود، تغییرات بدیعی در الگوی بطلمیوسی وارد کرد. نظریۀ سیاره ای او نخستین بار در دهۀ ۱۹۵۰ بررسی و معلوم شد که الگوهای وی از نظر ریاضی با الگوهای کُپرنیک یکی است. ابن شاطر همچنین مخترع دو نوع رُبع دایره ای (وسیلۀ قدیمی نجومی) موسوم به رُبع دایره ای علایی و ربع دایره ای تام است که نوع علایی آن در کتابخانۀ ملی پاریس نگهداری می شود. ازجمله آثار منسوب به اوست: نهایةالغایات فی اعمال الفلکیات، در نجوم سیاره ای؛ نهایةالسؤل فی تصحیح الاصول، در نظریۀ سیاره ای؛ تعلیق الارصاد، دربارۀ رصدها؛ زیج ابن الشاطر/الزیج الجدید که کتاب دستی نجوم همراه با جداول است؛ النفع العام فی العمل بالرُّبع التام؛ رسالة فی الربع العلائی؛ ایضاح المُغَیَّب فی العمل بالربع المُجَیّب؛ تحفة السامع فی العمل بالربع الجامع؛ الروضات المُزهِرات فی العمل بربع المُقنطرات؛ رسالة فی اصول علم الاصطرلاب؛ اُرجوزة فی الکواکب، منظومه ای دربارۀ ستارگان؛ رسالة فی استخراج التاریخ، در محاسبات گاهشماری.
(شهرت علاءالدین ابوالحسن علی بن ابراهیم) منجم برجستۀ مسلمان و سازندۀ آلات و ابزار رصد. در کودکی هنر کنده کاری روی عاج را از جدش آموخت. در حدود ۱۰سالگی برای فراگرفتن علم نجوم به قاهره و اسکندریه رفت و با دیدن مجموعه ای که ابوعلی مراکشی در حدود ۶۷۹ق دربارۀ نجوم و آلات نجومی در قاهره فراهم آورده بود، به مثلثات کروی علاقه مند شد. مدتی نیز در دمشق در مسجد اموی کارش تعیین اوقات نماز از طریق علم نجوم بود. مهم ترین کار وی در نجوم، نظریۀ سیاره ای اوست. ابن شاطر در الگوی سیاره ای خود، تغییرات بدیعی در الگوی بطلمیوسی وارد کرد. نظریۀ سیاره ای او نخستین بار در دهۀ ۱۹۵۰ بررسی و معلوم شد که الگوهای وی از نظر ریاضی با الگوهای کُپرنیک یکی است. ابن شاطر همچنین مخترع دو نوع رُبع دایره ای (وسیلۀ قدیمی نجومی) موسوم به رُبع دایره ای علایی و ربع دایره ای تام است که نوع علایی آن در کتابخانۀ ملی پاریس نگهداری می شود. ازجمله آثار منسوب به اوست: نهایةالغایات فی اعمال الفلکیات، در نجوم سیاره ای؛ نهایةالسؤل فی تصحیح الاصول، در نظریۀ سیاره ای؛ تعلیق الارصاد، دربارۀ رصدها؛ زیج ابن الشاطر/الزیج الجدید که کتاب دستی نجوم همراه با جداول است؛ النفع العام فی العمل بالرُّبع التام؛ رسالة فی الربع العلائی؛ ایضاح المُغَیَّب فی العمل بالربع المُجَیّب؛ تحفة السامع فی العمل بالربع الجامع؛ الروضات المُزهِرات فی العمل بربع المُقنطرات؛ رسالة فی اصول علم الاصطرلاب؛ اُرجوزة فی الکواکب، منظومه ای دربارۀ ستارگان؛ رسالة فی استخراج التاریخ، در محاسبات گاهشماری.
wikijoo: ابن_شاطر
پیشنهاد کاربران
پیشنهادی ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید