[ویکی نور] احمد بن ابراهیم بن زبیر بن محمد بن ابراهیم (ابن زبیر) (ابن حسن بن حسین بن زبیر) بن عاصم بن مسلم بن کعب بن مالک بن علقمة بن خباب بن مسلم بن عدی بن مرة بن عوف بن ثقیف. کنیه اش ابوجعفر است و به ابن زبیر معروف است. وی از عالمان لغوی، قاری، محدث، فقیه، اصولی، مورخ، مفسر، ناقد و شاعر جهان اسلام است.
او را به خاطر نسبت داشتن با جدش عاصمی می نامند و به خاطر ثقفی بودن جد اخیرش ثقفی می دانند. چون زادگاهش «جیان» بوده جیانی می خوانندش، به خاطر زندگی و علم آموزی در «غرناطه»، غرناطی اش می دانند (در غرناطه متولی قضا و امام مسجد کبیرش بود) و چون از عرب هایی بود که به اندلس داخل شده به اندلس منسوبش کرده اند.
او در ذی قعده 628 یا 628ق / 1230م در «جیان» در خانواده ای اصیل و ثروتمند به دنیا آمد. جیان که در شمال غرناطه و شرق قرطبه قرار دارد در آن روز از مراکز مهم اسلامی بود. در سال 643 (که ابن زبیر بین 5-6 سال داشت)، پدرش به دلیل حمله دشمن مجبور به ترک آنجا به مقصد غرناطه شد.
دوران کودکی و نوجوانی را در زادگاهش جَیان گذراند و در 643ق به دنبال تصرف جیان به دست مسیحیان همراه پدر این شهر را ترک گفت. پدرش که مردی توانگر بود، او را در طلب علم و استفاده از محضر بزرگان مساعدت بسیار کرد. ابن زبیر قرائات سبع و سنن نسایی را نزد ابوالحسن شاری فرا گرفت و از 645ق نزد بسیاری از مشاهیر علم و ادب که ابن فرحون شمار آنان را قریب 400 تن دانسته است، به تحصیل علوم مختلف از جمله تاریخ، نحو، رجال، فقه و حدیث پرداخت و در زمره علمای بنام اندلس درآمد و در شهرهای مالقه و غرناطه به تعلیم نحو و قرائت و تفسیر و فقه و اصول و حدیث پرداخت و به زودی شهرتش از مرزهای اندلس فراتر رفت و نامدارانی چون ابوحیان غرناطی نزد او به فراگرفتن علوم پرداختند.
ابوحیان فصاحت او را در سخنوری و زبردستی اش را در علوم حدیث و قرائات و نحو و اصول فقه و کلام ستوده و او را از مهربان ترین و پارساترین عالمان دانسته است. او علاوه بر پرداختن به علوم دینی گاه شعر نیز می سروده، اما ابن طیب شعر او را فاقد ارزش و زیبایی دانسته است.
وی به هنگام اقامت در مالقه، با مردی به نام ابراهیم فَزاری که مدعی نبوت شده و جنجالی به پا کرده بود، از در مخالفت درآمد، اما چون ابراهیم در بزرگان شهر و به خصوص حاکم مالقه نفوذ بسیار داشت، ابن زبیر کاری از پیش نبرد و پس از تحمل محنت های بسیار ناگزیر مالقه را ترک گفت و راهی غرناطه شد. حاکم غرناطه، امیر ابوعبدالله الغالب او را به گرمی پذیرفت و سخت گرامی داشت و چندی بعد نیز که ابراهیم فزاری به عنوان فرستاده امیر مالقه به غرناطه آمد، ابن زبیر فرصت را غنیمت شمرده و با اجازه سلطان او را محاکمه کرد و کشت.
او را به خاطر نسبت داشتن با جدش عاصمی می نامند و به خاطر ثقفی بودن جد اخیرش ثقفی می دانند. چون زادگاهش «جیان» بوده جیانی می خوانندش، به خاطر زندگی و علم آموزی در «غرناطه»، غرناطی اش می دانند (در غرناطه متولی قضا و امام مسجد کبیرش بود) و چون از عرب هایی بود که به اندلس داخل شده به اندلس منسوبش کرده اند.
او در ذی قعده 628 یا 628ق / 1230م در «جیان» در خانواده ای اصیل و ثروتمند به دنیا آمد. جیان که در شمال غرناطه و شرق قرطبه قرار دارد در آن روز از مراکز مهم اسلامی بود. در سال 643 (که ابن زبیر بین 5-6 سال داشت)، پدرش به دلیل حمله دشمن مجبور به ترک آنجا به مقصد غرناطه شد.
دوران کودکی و نوجوانی را در زادگاهش جَیان گذراند و در 643ق به دنبال تصرف جیان به دست مسیحیان همراه پدر این شهر را ترک گفت. پدرش که مردی توانگر بود، او را در طلب علم و استفاده از محضر بزرگان مساعدت بسیار کرد. ابن زبیر قرائات سبع و سنن نسایی را نزد ابوالحسن شاری فرا گرفت و از 645ق نزد بسیاری از مشاهیر علم و ادب که ابن فرحون شمار آنان را قریب 400 تن دانسته است، به تحصیل علوم مختلف از جمله تاریخ، نحو، رجال، فقه و حدیث پرداخت و در زمره علمای بنام اندلس درآمد و در شهرهای مالقه و غرناطه به تعلیم نحو و قرائت و تفسیر و فقه و اصول و حدیث پرداخت و به زودی شهرتش از مرزهای اندلس فراتر رفت و نامدارانی چون ابوحیان غرناطی نزد او به فراگرفتن علوم پرداختند.
ابوحیان فصاحت او را در سخنوری و زبردستی اش را در علوم حدیث و قرائات و نحو و اصول فقه و کلام ستوده و او را از مهربان ترین و پارساترین عالمان دانسته است. او علاوه بر پرداختن به علوم دینی گاه شعر نیز می سروده، اما ابن طیب شعر او را فاقد ارزش و زیبایی دانسته است.
وی به هنگام اقامت در مالقه، با مردی به نام ابراهیم فَزاری که مدعی نبوت شده و جنجالی به پا کرده بود، از در مخالفت درآمد، اما چون ابراهیم در بزرگان شهر و به خصوص حاکم مالقه نفوذ بسیار داشت، ابن زبیر کاری از پیش نبرد و پس از تحمل محنت های بسیار ناگزیر مالقه را ترک گفت و راهی غرناطه شد. حاکم غرناطه، امیر ابوعبدالله الغالب او را به گرمی پذیرفت و سخت گرامی داشت و چندی بعد نیز که ابراهیم فزاری به عنوان فرستاده امیر مالقه به غرناطه آمد، ابن زبیر فرصت را غنیمت شمرده و با اجازه سلطان او را محاکمه کرد و کشت.
wikinoor: ابن_زبیر،_احمد_بن_ابراهیم