ابن خاتون، محمّد بن علی ( ـ۱۰۶۵/۱۰۵۹ق)
عالم، ادیب، مترجم، شاعر و دولتمرد ایرانی. مشهورترین عضو خاندان ابن خاتون است. کودکی و نوجوانی اش را در مشهد گذراند و از شاگردان شیخ بهایی و نیز خواهرزادۀ او بود. با تسلط یافتن ازبکان بر خراسان، به حیدرآباد دکن رفت (۱۰۰۹ق) و در زمرۀ خواص و ملازمان سلاطین قطب شاهی درآمد. در ۱۰۲۴ق به سفارت از طرف سلطان محمد قطب شاهی به نزد شاه عباس صفوی رفت. پس از بازگشت، به جانشینی محمد پیرزاد به سِمَت های پیشوایی و دبیری و نیابت سلطان عبدالله قطب شاه منصوب شد و بیست سال این سِمَت ها را عهده دار بود. در این دوره افزون بر تدریس و تشویق و حمایت از مؤلفان، چندین مدرسه، بیمارستان و مسجد را تأسیس و بازسازی کرد. ابن طیفور و محمد بن شرف حسینی جزایری از جمله شاگردان او بودند. ابن خاتون با علومی چون حدیث، فقه، ریاضی و شعر آشنایی داشت. از آثارش: ترجمۀ قطب شاهی/ شرح اربعین که ترجمۀ فارسی اربعین شیخ بهایی است (۱۲۷۵ و ۱۳۰۸ق)؛ توضیح الاخلاق عبدالله شاهی که شرح فارسی اخلاق ناصری است؛ حاشیه بر بخشی از اصول کافی؛ شرح جامع عباسی در فقه به فارسی؛ کتابی در امامت به فارسی؛ دیوان اشعار که شامل غزلیات و رباعیات اوست.
عالم، ادیب، مترجم، شاعر و دولتمرد ایرانی. مشهورترین عضو خاندان ابن خاتون است. کودکی و نوجوانی اش را در مشهد گذراند و از شاگردان شیخ بهایی و نیز خواهرزادۀ او بود. با تسلط یافتن ازبکان بر خراسان، به حیدرآباد دکن رفت (۱۰۰۹ق) و در زمرۀ خواص و ملازمان سلاطین قطب شاهی درآمد. در ۱۰۲۴ق به سفارت از طرف سلطان محمد قطب شاهی به نزد شاه عباس صفوی رفت. پس از بازگشت، به جانشینی محمد پیرزاد به سِمَت های پیشوایی و دبیری و نیابت سلطان عبدالله قطب شاه منصوب شد و بیست سال این سِمَت ها را عهده دار بود. در این دوره افزون بر تدریس و تشویق و حمایت از مؤلفان، چندین مدرسه، بیمارستان و مسجد را تأسیس و بازسازی کرد. ابن طیفور و محمد بن شرف حسینی جزایری از جمله شاگردان او بودند. ابن خاتون با علومی چون حدیث، فقه، ریاضی و شعر آشنایی داشت. از آثارش: ترجمۀ قطب شاهی/ شرح اربعین که ترجمۀ فارسی اربعین شیخ بهایی است (۱۲۷۵ و ۱۳۰۸ق)؛ توضیح الاخلاق عبدالله شاهی که شرح فارسی اخلاق ناصری است؛ حاشیه بر بخشی از اصول کافی؛ شرح جامع عباسی در فقه به فارسی؛ کتابی در امامت به فارسی؛ دیوان اشعار که شامل غزلیات و رباعیات اوست.