ابن تغری بردی

[ویکی فقه] ابو المحاسن جمال الدین یوسف بن تغری بردی بن عبدالله ظاهری حنفی (حدود ۸۱۲- ۸۷۴ ق) مورخ مسلمان می باشد.
وی در خانه امیر منجک، جنب مدرسه سلطان حسن در قاهره زاده شد و به گفته خود ابن تغری بردی در «النجوم» تولدش تخمینا پس از ۸۱۱ ق بوده است. تغری بردی، پدر ابو المحاسن، را- که از غلامان ترک نژاد رومی بود- ملک ظاهر برقوق، پادشاه مصر، در اوایل سلطنتش خرید و آزاد ساخت و او از خاصگی و ساقی گری کار را آغاز کرد تا به اتابکی (فرماندهی) سپاه مصر و نیابت شام رسید. و سرانجام در ۸۱۵ ق درگذشت.
حفظ قرآن
از وی ده فرزند باقی ماند که یوسف کوچک ترین آنها بود. پس از درگذشت پدر، تربیت یوسف را ناصر الدین محمد، معروف به ابن عدیم یا ابن ابی جراد که شوهر خواهر او بود به عهده گرفت. پس از مرگ ابن عدیم وی تحت سرپرستی جلال الدین عبد الرحمن بلقینی شافعی قرار گرفت. وی حفظ قرآن را به تغری آموخت. یوسف مختصر قدوری را نیز ازبر کرد.
کسب علم
فقه را از شمس الدین محمد رومی حنفی و بهاء الدین ابو البقاء حنفی و...، نحو را از تقی الدین شمنی، تصریف را از علاء الدین رومی و دیگران، بدیع و ادبیات را از علامه شهاب الدین احمد بن عربشاه دمشقی حنفی، فرا گرفت و معانی و بیان و شرح عقاید سعد الدین را نزد محیی الدین کافیه جی خواند. او از محضر بسیاری دانشمندان چون مقریزی، عبد الرحمن زرکشی بهره برد و از آنان اجازه دریافت کرد.
سرآمد در تاریخ
...

[ویکی اهل البیت] ابوالمحاسن جمال الدین یوسف بن تغری بردی (812-874 ق) مورخ مسلمان قرن نهم هجری و نویسنده کتاب «النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة» است.
ابوالمحاسن جمال الدین یوسف بن تغری بردی ابن عبدالله ظاهری حنفی در خانه امیر منجک، جنب مدرسه سلطان حسن در قاهره در سال 812 قمری متولد شد.
نام تغری بردی مرکب است از دو واژهٔ ترکی تغری (تنگری ) و بردی (بیردی یا ویردی ) که جمعاً به معنای «خداداد» است و اکنون نیز ترک زبانان ، به ویژه ترکان خاوری ، الله ویردی و خدای ویردی و مانند آنها را در نامگذاریها به کار می برند.
پدر ابوالمحاسن تغری بردی، از غلامان ترک نژاد رومی بود که ملک ظاهر پادشاه مصر، در اوایل سلطنتش او را خرید و آزادش کرد. او از خاصگی و ساقیگری کار را آغاز کرد تا به فرماندهی سپاه مصر و نیابت شام رسید و سرانجام نیز در 815 ق درگذشت.
پس از درگذشت پدرش، تربیت ابن تغری را شوهر خواهرش ناصرالدین محمد، معروف به «ابن عدیم» با «ابن ابی جراد» قاضی القضاة مصر، برعهده گرفت. پس از درگذشت ابن عدیم (819 ق)، خواهر ابن تغری به عقد شیخ الاسلام قاضی القضاجلال الدین عبدالرحمان بلقینی شافعی (824 – 762ق) درآمد و تربیت ابن تغری نیز به او واگذار شد. ابن تغری از حق تربیت بلقینی به صراحت یاد کرده است و حفظ قرآن را نیز از او آموخت.
وی فقه را از شمس الدین محمد رومی حنفی و بهاءالدین ابوالبقاء حنفی ، و بدرالدین محمود عینی حنفی فراگرفت و نحو را از تقی الدین شمنی آموخت و ملازمت وی داشت و در فقه نیز از او استفاده برد و تصریف را از علاءالدین رومی و دیگران فراگرفت .
مقامات حریری را نزد علامه قوام الدین حنفی خواند و بدیع و ادبیات را از علامه شهاب الدین احمد بن عربشاه دمشقی حنفی آموخت و معانی و بیان و شرح عقاید سعدالدین را نزد محیی الدین کافیه جی خواند و مقدار زیادی از اشعار شیخ الاسلام شهاب الدین احمد بن حجر عسقلانی را نزد او نوشت و در درسش حاضر شد و از مجالس وی سود برد.
ایشان همچنین از شاعران مکه ، علامه بدرالدین بن علیف و قطب الدین ابوالخیر بن عبدالقوی استفاده برد. نجم الدین غزی محمد توزی را نیز از استادان ابن تغری بردی شمرده و نوشته است که در طلب کیمیا نزد او خدمت کرده است . بسیاری از دانشمندان یاد شده و نیز مقریزی ، محمود بن احمد عینی ، عبدالرحمان زرکشی ، عبدالرحیم ابن فرات ، شمس الدین محمد نواجی و جز آنان برای وی اجازه نوشتند.