ابن اماجور
لغت نامه دهخدا
ابن اماجور. [ اِ ن ُ ؟ ] ( اِخ ) علی ابوالحسن بن اماجور. او بحرکات کواکب و امر رصد بصیرو اهل فن را به ارصاد او اعتماد بوده است. ( قفطی ).
پیشنهاد کاربران
اِبْن ِ اَماجور، یا ابن ماجور، نام خاندانى از مردم فرغانه که از میان آنان 3 تن ، به نامهای ابوالقاسم عبدالله بن اماجور، پسرش ابوالحسن على بن عبدالله ( ابن ندیم ، 390؛ قفطى ، 231 ) و مُفلح غلام آزاد شدة ابوالحسن ( سوتر، در زمینة ستاره شناسى شهرتى یافتند. در منابع کهن تنها از پدر و پسر نامى به میان آمده ، اما اشاره ای به تاریخ تولد و وفات آن دو نشده است ( ابن ندیم ، همانجا؛ قفطى ، 220 - 221، 231، 234 ) . این 3 تن در سالهای 272 - 321ق /885 - 933م در بغداد و شیراز به کار ستاره شناسى و رصد مى پرداختند. بخشى از این رصدها را ابن یونس ثبت و نقل کرده است ( 2 EI؛ نلینو، 175؛ سارتن ، 1/728 ) . على بن عبدالله علم نجوم را نزد پدر خود آموخت ( قفطى ، 234 ) . او توجه خود را به تعیین حدود عرض نجومى ِ کرة ماه معطوف داشت ، و دریافت که عرض ِ نجومى کره ماه بیش از آن است که هیپارکوس 1 ( سدة 2 ق م ) تعیین کرده بود. همچنین متوجه شد که حاصل محاسبات در این زمینه همواره یکسان نیست . رصدهای او که مربوط به تغییرات صفحة مدار حرکت کرة ماه است ، دقت کار او را نشان مى دهد ( 2 EI ) . ستاره شناسانى همچون ابن یونس در نوشته های خود از نتایج رصدها و پژوهشهای على بن عبدالله استفاده کرده اند ( قفطى ، 231؛ سوتر، همانجا ) . ابن ندیم ( همانجا ) تنها به این نکته اشاره کرده است که على بن عبدالله بن اماجور، در زمینة ستاره شناسى تألیفاتى دارد، اما نام این تألیفات را ذکر نکرده است .
... [مشاهده متن کامل]
دربارة مفلح در مآخذ کهن آگاهى چندانى نمى توان یافت . به نظر مى آید که مفلح پس از آزادی به عنوان یکى از افراد خاندان ابن اماجور به کار نجوم ادامه داده است . به گفتة سوتر، مفلح نیز زیجى تهیه کرده بوده و ظاهراً زیجهایى که به عبدالله نسبت داده مى شود در واقع به هر سة آنان تعلق دارد ( سوتر، . ( 49 به طور کلى مى توان گفت که در اغلب مآخذی که در آنها به این 3 تن اشاره ای رفته است ، بیشتر به ابن ماجور پدر پرداخته شده است .
آثار: از آثاری که به ابن اماجور پدر نسبت داده اند، برخى بر جای مانده است . بدین قرار: 1. جوامع احکام الکسوفین و قران الکوکبین . از این کتاب نسخه ای خطى در کتابخانة ملى پاریس ( بلوشه ، و لیدن ( ورهوه ، موجود است ؛ 2. زیج الطیلسان . دو نسخه از این کتاب در کتابخانة ملى پاریس نگهداری مى شود ( دوسلان ، 447 , . ( 440 همچنین این آثار نیز به وی نسبت داده شده که تاکنون به دست نیامده است : الزیج البدیع ، زیج السند هند، زیج الممرات ، زاد المسافر، الزیج الخالص ، الزیج المزنّر، کتاب القن ( ابن ندیم ، 390 ) ، زیج المریخ على التاریخ الفارسى ( قفطى ، 221 ) .
مآخذ: ابن ندیم ، الفهرست ؛ سارتن ، جرج ، مقدمه بر تاریخ علم ، ترجمة غلامحسین صدری افشار، تهران ، 1353ش ؛ قفطى ، على ، اخبار العلماء، به کوشش یولیوس لیپرت ، لایپزیگ ، 1903م ؛ نلینو، کارلو، علم الفلک ، رم ، 1911م ؛ نیز:
Blochet, De Slane; EI 2 ; Suter, Heinich, Britr L ge zur Geschichte der Mathematik und Astronomie im Islam, Frankfurt, 1986; Voorhoeve,
مهدی سلماسى
... [مشاهده متن کامل]
دربارة مفلح در مآخذ کهن آگاهى چندانى نمى توان یافت . به نظر مى آید که مفلح پس از آزادی به عنوان یکى از افراد خاندان ابن اماجور به کار نجوم ادامه داده است . به گفتة سوتر، مفلح نیز زیجى تهیه کرده بوده و ظاهراً زیجهایى که به عبدالله نسبت داده مى شود در واقع به هر سة آنان تعلق دارد ( سوتر، . ( 49 به طور کلى مى توان گفت که در اغلب مآخذی که در آنها به این 3 تن اشاره ای رفته است ، بیشتر به ابن ماجور پدر پرداخته شده است .
آثار: از آثاری که به ابن اماجور پدر نسبت داده اند، برخى بر جای مانده است . بدین قرار: 1. جوامع احکام الکسوفین و قران الکوکبین . از این کتاب نسخه ای خطى در کتابخانة ملى پاریس ( بلوشه ، و لیدن ( ورهوه ، موجود است ؛ 2. زیج الطیلسان . دو نسخه از این کتاب در کتابخانة ملى پاریس نگهداری مى شود ( دوسلان ، 447 , . ( 440 همچنین این آثار نیز به وی نسبت داده شده که تاکنون به دست نیامده است : الزیج البدیع ، زیج السند هند، زیج الممرات ، زاد المسافر، الزیج الخالص ، الزیج المزنّر، کتاب القن ( ابن ندیم ، 390 ) ، زیج المریخ على التاریخ الفارسى ( قفطى ، 221 ) .
مآخذ: ابن ندیم ، الفهرست ؛ سارتن ، جرج ، مقدمه بر تاریخ علم ، ترجمة غلامحسین صدری افشار، تهران ، 1353ش ؛ قفطى ، على ، اخبار العلماء، به کوشش یولیوس لیپرت ، لایپزیگ ، 1903م ؛ نلینو، کارلو، علم الفلک ، رم ، 1911م ؛ نیز:
مهدی سلماسى