ابن ام مکتوم

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] عبداللّه (عمرو
نام مادر او عاتکه، ام مکتوم دختر عبدالله بن عنکشه است.
بغدادی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج ۴، ص ۱۵۵.
برپایه روایتی، ابن ام مکتوم نخستین صحابی رسول خدا بود که با مُصعب بن عمیر پیش از هجرت پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) وارد یثرب شد تا مردم آن جا را با قرآن آشنا کند؛
بغدادی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج ۴، ص ۱۵۶.
...

[ویکی شیعه] عبدالله یا عمرو بن قیس بن زائده، از بنی عامر بن لؤی، صحابی، و مؤذن نابینای پیامبر اکرم(ص) و پسردایی خدیجه بود. در موارد متعددی که پیامبر(ص) به جنگ رفت، جانشین ایشان در مدینه بود. و به گفته مفسران، آیات اولیه سوره عبس درباره او نازل شده است. گفته شده که او جزء نخستین کسانی بود که به دستور پیامبر(ص) و برای ارشاد مردم یثرب -قبل از هجرت - به آن شهر رفت.
گفته اند که نام وی قبل از گرویدن به اسلام، حصین بود و پیامبر(ص) او را عبدالله نام نهاد. پدرش، دایی خدیجه، همسر پیامبر(ص) بود و مادر عبدالله، عاتکه دختر عبدالله بن عنکثة بن عامر بن مخزوم و با کنیه ی ام مکتوم مشهور بود، و عبدالله، به وی منسوب شد.
درباره تاریخ تولد، دوران جوانی و نیز چگونگی نابینایی ابن ام مکتوم آگاهی دقیقی در دست نیست، اما به نظر می رسد که چشمان خود را در کودکی از دست داده است.

[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از دائرة المعارف قرآن کریم است
عبداللّه (عمرو) بن قیس بن زایدة بن اصم، از بنی عامر بن لوی/مؤذن پیامبر صلی الله علیه و آله.
نام مادر او عاتکه، ام مکتوم دختر عبدالله بن عنکشه است. عبدالله پسر دایی خدیجه و از نخستین اسلام آورندگان به شمار می رود که در کودکی نابینا شد.
برخی این حدیث قدسی را درباره او دانسته اند که خداوند فرمود: هرگاه چیز ارزشمندی از بنده ام بگیرم، پاداشی جز بهشت برای او نمی یابم. از زندگی وی در مکه بیش از این اطلاعی در دست نیست. بر پایه روایتی، ابن ام مکتوم نخستین صحابی رسول خدا صلی الله علیه و آله بود که با مُصعب بن عمیر پیش از هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله وارد یثرب شد تا مردم آن جا را با قرآن آشنا کند.
گرچه از واقدی نقل است که اندکی پس از بدر به مدینه هجرت کرد. او و بلال در مدینه، اذان گوی پیامبر صلی الله علیه و آله بودند و هر یک پیش تر می رسید، اذان می گفت و دیگری هنگام نماز اقامه می گفت. بر پایه روایتی، حضرت فرمود: (در ماه رمضان) چون بلال شبانگاه ندا می دهد، بخورید و بیاشامید تا زمانی که عبدالله ندا در دهد.
عبدالله از علاقه مندان به پیامبر صلی الله علیه و آله بود. در غزوه اُحد وقتی شایعه قتل پیامبر در مدینه پیچید، وی که به جای حضرت در مدینه نماز می گزارد به تندی فراریان را سرزنش کرد و از آنان خواست تا او را به اُحد ببرند. در میان راه به هر کسی که می رسید از حال پیامبر می پرسید تا از سلامت حضرت آگاهی یافت؛ آنگاه به مدینه بازگشت.
برخی از مورخان عبدالله را در بسیاری از غزوات و گویا در سیزده جنگ، جانشین رسول خدا صلی الله علیه و آله در مدینه دانسته اند. بیش از این، یادی از او در تاریخ نیست تا این که گویا در نبرد قادسیه (16 هجری) شرکت کرد و پرچم سیاهی بدست داشت. برخی گفته اند: او در همان نبرد به شهادت رسید؛ اما به نقلی پذیرفتنی تر، وی پس از آن به مدینه بازگشت و در آن جا درگذشت.
ابن ام مکتوم به حضرت عرض کرد: ای رسول خدا! آیا برای من که نابینا هستم، رخصتی نیست؟ بدین گونه عبارت «غَیرُ أُولِی الضَّررِ» نازل شد و آیه به صورت «لاَّ یَسْتَوِی الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ غَیْرُ أُوْلِی الضَّرَرِ»؛ مؤمنانی که بی هیچ رنج و آسیبی از جنگ می گریزند با کسانی که با مال و جان خویش جهاد می کنند، برابر نیستند. درآمد.

[ویکی حج] عمرو یا عبدالله بن قیس بن زائدة بن اصم معروف به ابن اُمّ مکتوم جانشین پیامبر(ص) در مدینه در برخی غزوه ها برای اقامه نماز.
وی از قبیله قریش و از نخستین مسلمانان بود که قبل از هجرت پیامبر(ص) به یثرب رفت. بنابر برخی منابع، آیات ابتدایی سوره عبس درباره وی نازل شده است. وی از مؤذنان مدینه بود و در فتح قادسیه در زمان خلیفه دوم حضور داشت.
عمرو یا عبدالله بن قیس بن زائدة بن اصم از تیره بنی عامر بن لؤی قریش، از عرب عدنانی است که با پیامبر(ص) در جدّ هشتم (لؤی) به هم می رسند. مادرش ام مکتوم عاتکه، دختر عبدالله بن عنکثة بن عامر از تیره بنی مخزوم قریش است. از این رو، عمرو به «ابن ام مکتوم» شهرت یافت. وی پسر دایی حضرت خدیجه(س) محسوب می شد، زیرا مادر خدیجه(س) خواهر قیس بن زائده بود. در منابع، از زمان تولد وی تا مسلمان شدنش، جز اشاره به نابینایی او در کودکی، گزارشی در دست نیست. برخی حدیث قدسی «پاداش بهشت از آنِ کسی است که خداوند چیز با ارزشی را از او بگیرد» را درباره وی دانسته اند. مردم مدینه او را عبدالله؛ و اهل شام و عراق او را عمرو می خواندند.

پیشنهاد کاربران

بپرس