[ویکی نور] ابن ابی الدنیا، ابوبکر، عبدالله بن محمد بن عُبَید بن سُفیان بن قیس قُرشی (208 - 281ق)، از جمله روات و محدثان است.
وی حدیث را از راویان بسیاری همچون محمد بن حسین بُرجُلانی، ابویوسف احمد بن جمیل مروزی و علی بن جَعد جوهری فراگرفت. ذهبی ضمن اشاره به اینکه نخستین استاد او، سعید بن سلیمان سعدویه واسطی بوده، گروه بی شماری از آنان را نام برده است. کسانی چون حارث بن ابی اسامه، محمد بن خلف وکیع، محمد بن خلف بن مرزبان، عبید الله بن عبدالرحمان السکری و عمر بن سعد قراطیسی، از وی حدیث نقل کرده اند.
ابن ابی الدنیا، در روزگار خود واعظ و سخنور مشهوری بود و زندگی منزهی داشت و از احترام ویژه ای برخوردار بود. آثار بازمانده از او که تلفیقی از شعر و ادب و حدیث است، نشانگر آن است که وی به تهذیب اخلاق، عشق می ورزیده است؛ ازاین رو، در بین آثار او کتاب هایی در نکوهش تنگ چشمی، ستمکاری، هوس رانی، رشک ورزی، ناسزاگویی و پرستش سرای ناپایدار اختصاص یافته است. طوسی و اردبیلی، او را «عامی مذهب» معرفی کرده اند و بغدادی او را شافعی مذهب خوانده است. وی به رغم اینکه پدرانش از موالی بنی امیه بودند، در اواخر عمر به سبب شهرت و آوازه نیکو، معلم چند تن از فرزندان خلفای عباسی شد. وی در جمادی الاول 281، در بغداد درگذشت. یوسف بن یعقوب قاضی بن اسماعیل بصری، بر جنازه او نماز گزارد، آن گاه در شونیزیه به خاک سپرده شد. اسماعیل بن اسحاق قاضی، درباره او گفته است: «دانش بسیاری همراه با او مرد».
ابن ابی الدنیا، تألیفات بسیار داشته و ابن جوزی شمار دست نوشته های او را بیش از 100 دانسته است. سبط بن جوزی بیش از 130 اثر او را شخصاً می شناخته است. ابن کثیر، بنا بر روایتی، تعداد تألیفات منسوب به وی را نزدیک به 300 اثر نوشته است.
با بررسی فهارس نسخ خطی موجود در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، 55 کتاب و رساله منسوب به ابن ابی الدنیا شناخته شده است که 14 اثر از این تعداد تاکنون چاپ و نشر یافته و بقیه به صورت دست نویس در کتابخانه های کشورهای مختلف موجود است.
برخی از عناوین نسخ خطی آثار وی اینهاست:
وی حدیث را از راویان بسیاری همچون محمد بن حسین بُرجُلانی، ابویوسف احمد بن جمیل مروزی و علی بن جَعد جوهری فراگرفت. ذهبی ضمن اشاره به اینکه نخستین استاد او، سعید بن سلیمان سعدویه واسطی بوده، گروه بی شماری از آنان را نام برده است. کسانی چون حارث بن ابی اسامه، محمد بن خلف وکیع، محمد بن خلف بن مرزبان، عبید الله بن عبدالرحمان السکری و عمر بن سعد قراطیسی، از وی حدیث نقل کرده اند.
ابن ابی الدنیا، در روزگار خود واعظ و سخنور مشهوری بود و زندگی منزهی داشت و از احترام ویژه ای برخوردار بود. آثار بازمانده از او که تلفیقی از شعر و ادب و حدیث است، نشانگر آن است که وی به تهذیب اخلاق، عشق می ورزیده است؛ ازاین رو، در بین آثار او کتاب هایی در نکوهش تنگ چشمی، ستمکاری، هوس رانی، رشک ورزی، ناسزاگویی و پرستش سرای ناپایدار اختصاص یافته است. طوسی و اردبیلی، او را «عامی مذهب» معرفی کرده اند و بغدادی او را شافعی مذهب خوانده است. وی به رغم اینکه پدرانش از موالی بنی امیه بودند، در اواخر عمر به سبب شهرت و آوازه نیکو، معلم چند تن از فرزندان خلفای عباسی شد. وی در جمادی الاول 281، در بغداد درگذشت. یوسف بن یعقوب قاضی بن اسماعیل بصری، بر جنازه او نماز گزارد، آن گاه در شونیزیه به خاک سپرده شد. اسماعیل بن اسحاق قاضی، درباره او گفته است: «دانش بسیاری همراه با او مرد».
ابن ابی الدنیا، تألیفات بسیار داشته و ابن جوزی شمار دست نوشته های او را بیش از 100 دانسته است. سبط بن جوزی بیش از 130 اثر او را شخصاً می شناخته است. ابن کثیر، بنا بر روایتی، تعداد تألیفات منسوب به وی را نزدیک به 300 اثر نوشته است.
با بررسی فهارس نسخ خطی موجود در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، 55 کتاب و رساله منسوب به ابن ابی الدنیا شناخته شده است که 14 اثر از این تعداد تاکنون چاپ و نشر یافته و بقیه به صورت دست نویس در کتابخانه های کشورهای مختلف موجود است.
برخی از عناوین نسخ خطی آثار وی اینهاست:
wikinoor: ابن_ابی الدنیا،_عبدالله_بن_محمد