اُبِلیسک یا مسله [ ۱] یا هِرم سنگ[ ۲] ( به انگلیسی: Obelisk ) ( یونانی: اُوِلیکوس ὀβελίσκος، برگرفته از اُوِلوس ὀβελός، به معنای سوزن یا ستون نوک تیز[ ۳] ) ستون سنگی چهارگوش و بلندی است با نوک هرمی که گفته می شود برگزیدن شکل هرم برای همانندسازی با یک پرتوی سنگ شدهٔ قرص خورشید بوده است. در بسیاری از اماکن باستانی می توان یک جفت ابلیسک در برابر تیریک ها ( pylon ) پیدا کرد. ابلیسک های کهن از یک سنگ یکپارچه ساخته می شدند در حالی که ابلیسک های امروزی از چندین قطعه سنگ ساخته می شوند و می توانند لایه های درونی هم داشته باشند و مقطع پایین عریض تر از بالاست
این بنا در معماری مصر باستان، آشور، آکسومی اتیوپی، روم باستان و بیزانس ( روم شرقی ) به کار رفته است. در دوران نوین نیز این بنا در شماری از میدان های اصلی اروپا و آمریکا وجود دارد.
ابلیسک ها به فراوانی در معماری مصر باستان دیده شده اند. مصریان آن ها را به صورت جفت در ورودی معبدها می گذاشتند. امروزه کاربرد واژهٔ ابلیسک بیشتر به ریشهٔ یونانی آن بازمی گردد. چون هرودوت جهان گرد یونانی از نخستین کسانی بود که دربارهٔ ابلیسک ها مطلب نوشت. شماری از ابلیسک های مصر و همچنین ابلیسک ناتمام از گذر زمان جان سالم به در برده اند. آن ها در معدن سنگ مادر خودشان در اسوان، همانجایی که ساخته شده بودند پیدا شدند. این ابلیسک ها در سراسر جهان پراکنده شدند و تنها کمتر از نیمی از آن ها در مصر باقی ماند.
نخستین ابلیسک معبد که هنوز سر جایش هست، ۲۰٫۷ متر ( ۶۸ پا ) بلندی و ۱۲۰ تُن سنگینی دارد. [ ۴] این ابلیسک گرانیتی و قرمز رنگ است و به دستور سنوسرت یکم از دودمان دوازدهم مصر بر پا داشته شد، و در مطریه بخشی از هلیوپلیس جای دارد. [ ۵]
ابلیسک نمادی از خورشید خدا، رع، است در گذشته برخی بر این باور بودند که این بنا یک پرتوی سنگ شدهٔ آتون است که به دوران بازسازی مذهبی آخناتون بر می گردد. برخی دیگر هم بر این باور بودند که خدا، خود در این سازه زندگی می کند.
پاتریسیا بلکول گری ( Patricia Blackwell Gary ) مصرشناس دانشگاه نیویورک و ویراستار مجلهٔ آسترونومی، ریچارد تلکات ( Richard Talcott ) چنین گمان برده اند که شکل هرم مصر باستان و اُبلیسک از پدیدهٔ طبیعی مرتبط با خورشید ( رع یا خورشیدخدا، بزرگترین خدای مصری ) گرفته شده است. [ ۶] هرم و ابلیسک ممکن است از پدیده های ستاره شناسی مرتبط با طلوع، غروب، نور منطقةالبروجی و بازتابش پرتوهای خورشید الهام گرفته شده باشد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاین بنا در معماری مصر باستان، آشور، آکسومی اتیوپی، روم باستان و بیزانس ( روم شرقی ) به کار رفته است. در دوران نوین نیز این بنا در شماری از میدان های اصلی اروپا و آمریکا وجود دارد.
ابلیسک ها به فراوانی در معماری مصر باستان دیده شده اند. مصریان آن ها را به صورت جفت در ورودی معبدها می گذاشتند. امروزه کاربرد واژهٔ ابلیسک بیشتر به ریشهٔ یونانی آن بازمی گردد. چون هرودوت جهان گرد یونانی از نخستین کسانی بود که دربارهٔ ابلیسک ها مطلب نوشت. شماری از ابلیسک های مصر و همچنین ابلیسک ناتمام از گذر زمان جان سالم به در برده اند. آن ها در معدن سنگ مادر خودشان در اسوان، همانجایی که ساخته شده بودند پیدا شدند. این ابلیسک ها در سراسر جهان پراکنده شدند و تنها کمتر از نیمی از آن ها در مصر باقی ماند.
نخستین ابلیسک معبد که هنوز سر جایش هست، ۲۰٫۷ متر ( ۶۸ پا ) بلندی و ۱۲۰ تُن سنگینی دارد. [ ۴] این ابلیسک گرانیتی و قرمز رنگ است و به دستور سنوسرت یکم از دودمان دوازدهم مصر بر پا داشته شد، و در مطریه بخشی از هلیوپلیس جای دارد. [ ۵]
ابلیسک نمادی از خورشید خدا، رع، است در گذشته برخی بر این باور بودند که این بنا یک پرتوی سنگ شدهٔ آتون است که به دوران بازسازی مذهبی آخناتون بر می گردد. برخی دیگر هم بر این باور بودند که خدا، خود در این سازه زندگی می کند.
پاتریسیا بلکول گری ( Patricia Blackwell Gary ) مصرشناس دانشگاه نیویورک و ویراستار مجلهٔ آسترونومی، ریچارد تلکات ( Richard Talcott ) چنین گمان برده اند که شکل هرم مصر باستان و اُبلیسک از پدیدهٔ طبیعی مرتبط با خورشید ( رع یا خورشیدخدا، بزرگترین خدای مصری ) گرفته شده است. [ ۶] هرم و ابلیسک ممکن است از پدیده های ستاره شناسی مرتبط با طلوع، غروب، نور منطقةالبروجی و بازتابش پرتوهای خورشید الهام گرفته شده باشد.
wiki: ابلیسک