ابلونیوس اسکندرانی. [ اَ ب ُل ْ ل ُ س ِ اِ ک َ دَ ] ( اِخ ) مهندس و منجم یونانی از مردم برغه در بامفیلیا ، ساکن اسکندریه ( 205 ق. م. )، معاصر بطلمیوس چهارم. او نخستین کس است که خواص قطع مخروطات رادریافته. و امروز رساله ای در هشت مقاله از او برجای است و کتب دیگری نیز داشته که بعض اجزاء آن در دست است. ( معجم تاریخی و جغرافیائی دزبری و باشله ). و ابن الندیم علاوه بر هشت مقاله مزبوره ، کتب ذیل را نیز که به عربی ترجمه شده از او نام برده : کتاب قطعالخطوط علی نسبة، در دو مقاله. کتاب فی النسبة المحدودة دردو مقاله. مقاله اولای آنرا ثابت اصلاح کرده و دومی نیز به عربی نقل شده لکن مفهوم نیست. کتاب قطعالسطوح علی نسبة در یک مقاله. کتاب الدوائرالمماسة. ثابت بن قره گوید از کتب او مقاله ای است به نام ان الخطین اذا خرجا علی اقل من زاویتین قائمتین یلتقیان. و بعض کتب او از جمله چهار مقاله مخروطات را اوطوقیوس عسقلانی ( 540 م. ) اصلاح کرده وچهار مقاله آنرا هلال بن ابی هلال حمصی با مراقبت احمدبن موسی به عربی نقل کرده و سه مقاله دیگر را باضافه چهار شکل مقاله هشتم که به دست آمده است ثابت بن قره به عربی آورده است. ( نقل به اختصار از ابن الندیم ).و قفطی گوید اصل کتاب اصول هندسه اقلیدس از اوست واقلیدس تنها به امر یکی از ملوک اسکندرانی بنقل و تفسیر آن پرداخته و از این رو کتاب بدو منسوب شده است. و بعض اصحاب تراجم عرب باین حکیم لقب نجار میدهند.
