چنین نمی نماید که خوانش دقیق و بالینی منابع تاریخی در روشن ساختن جایگاه راستین بندر آبسکون ما را به نتیجه برساند. چه، اینکار بدلیل جابجایی ها و دگرش های شگفت آور و ای بسا خودخواسته در بوم و بر خاوران دریای کاسپی بویژه پس از تارش مغولان از یکسو و لغزها و سهوهای منابع دم دست از آن رخداد از دیگرسو، چنانند که پژوهشگر بیطرف را گمراه تواند سازد.
... [مشاهده متن کامل]
با اینحال بیاری گفتارهای تطبیقی بویژه با نگاه به گوشه های زبانشناختی موضوع، امروزه شاید بتوان در یک برآورد اولیه برخی از سایه روشن ها را در پرتو نهاد. از آن میان شاید بتوان چنین پنداشت که نام آبسکون مدت ها پس از ناپدید شدن این شهر از بوم و بر منطقه، ویژگی های زبانشناختی خود در یک دگردیسی ساختارمند و ژرف بنیاد را به برخی از بندرها ی خاوری در دریای کاسپی داده است.
بنظر می رسد نزدیک ترین نامگذاری ترجمانی و ژرف بنیاد از واژه ی آبسکون به معنای آب سرخگون به نامگذاری های همسان، ای بسا نام کراسنوسکا به معنای آب سرخگون بوده باشد. این نامی است که روس ها بگونه ای هوشمندانه بر بندر نوساخته و به دیگر سخن بر بندر نویافته ای در خاوران دریای کاسپی گذارده اند. نام دیگر همین بندر در ترجمه ی ترکمنی آن بندر قیزیل سو به همین معناست. از آنجاییکه بندرگاه کراسنوسکا هنوز نیز در سرتاسر بخشهای خاوری دریای کاسپین، مناسب ترین و آسانترین و دریایی ترین جایگاه برای آمد و شد کشتی هاست، می توان چنین پنداشت که بندر آبسکون جایی در همین حوالی بوده است.
این رشته سر دراز دارد و برای در پرتو گذاردن همه ی تاریکی ها و سایه روشن های این گفتار راه درازتری پیش روست.
آبسکون نام دیگر دریای خزر نیست بلکه نام جزیره یا بندرگاهی بود کهن که در جنوب شرقی دریای خزر قرار داشت که اکنون محل دقیق آن شناخته نیست. همچنین آبسکون را نیز نام رودی می دانند که به دریای مازندران جاری میشد و محل ریختن آن را "آب سکون" نیز گویند.
آبسکون یا آب ساکن ترجمه فارسی کرسو ترکمنی است کرسو الان نام یک تپه باستانی در گمیشان استان گلستان است دو رود خانه کهنه گرگان و یک رود خانه دیگر به نام کرسو یا آبگینه از دو طرف تپه وارد شده و در نقطه ای
... [مشاهده متن کامل] به هم دیگر وصل میشوند. این تپه و اطراف آن بندر کرسو یا آبسکون نامیده شده است. ولی یک تپه باستانی دیگر هم در گمیشان نزدیک شهر کمش تپه است روزگاری به صورت جزیره بوده و محل درگذشت سلطان محمد خوارزم شاه است و به آن جزیره کرسو گفته شده است.
