ابراهیم پاشا نوشهری (ح ۱۰۷۳ـ۱۱۴۳ق)
صدراعظم عثمانی، شاعر و خوشنویس . در ینی شهر (نوشهر) آناتولی به دنیا آمد. در ۲۷ سالگی، به استانبول رفت . در ۱۱۱۵ ق که احمد سوم به پادشاهی رسید، ابراهیم پاشا به خدمت وی درآمد. پس از کشته شدن صدراعظم علی پاشا چورلی لی در جنگ پترواردین در مجارستان ، برای گزارش جنگ نزد سلطان احمد، به ادرنه رفت . نخست روزنامه چی یکم و سپس میرآخور یکم شد و پس از چندی ، با سمت وزیری ، قائم مقام همایونی شد. ابراهیم پاشا کوشید تا سلطان را به صلح وادارد، اما نتوانست بر نفوذ خلیل پاشا صدراعظم غلبه کند. با ازدست رفتن بلگراد، پادشاه متوجه وخامت اوضاع جنگ شد. به همین سبب، خلیل پاشا را از صدارت برکنار کرد و ابراهیم پاشا را به صدارت برگزید. اوضاع نابسامان ایران در پایان حکومت صفوی ، ابراهیم پاشا را به فکر دست اندازی به ایران انداخت . با سقوط شاه سلطان حسین ، عثمانی ها اوضاع را برای یورش به ایران مناسب دیدند و چندین شهر را تصرف کردند. با ظهور نادر، اوضاع به سود ایران تغییر کرد و ایرانیان شهرهای اشغالی را پس گرفتند. پادشاه که تاج و تخت خود را در خطر می دید وی را اعدام کرد. در دورۀ صدارت دوازده سالۀ ابراهیم پاشا، محمد چلبی زاده سرپرست هیئتی بود که به دربار لوئی پانزدهم به فرانسه رفت . حاصل این سفر و مطالعات او کتابی با نام سفارت نامه بود که چلبی زاده به سفارش ابراهیم پاشا نوشت . او که دولتمردی دانش آموخته بود، با گرفتن فتوا از شیخ الاسلام عبدالله افندی در مشروعیت فن چاپ ، پادشاه را به صدور فرمان برای آوردن صنعت چاپ به کشور واداشت . به سفارش و پشتیبانی او کتاب ۲۴ جلدی عقدالجمان فی تاریخ اهل الزمان بدرالدین محمود عینی و جامع الدول احمد دده ، از عربی و تاریخ حبیب السیر خواندمیر و مطلع سعدین و مجمع بحرین عبدالرزاق سمرقندی از فارسی به ترکی ترجمه شد. از ابراهیم پاشا دارالحدیث ، کتابخانه ، آب انبار، دارالمعلمین ، برج آتش نشانی در استانبول و مدرسه ، مکتب ، کاروان سرا، حمام ، مسجد در زادگاهش به جا مانده است .
صدراعظم عثمانی، شاعر و خوشنویس . در ینی شهر (نوشهر) آناتولی به دنیا آمد. در ۲۷ سالگی، به استانبول رفت . در ۱۱۱۵ ق که احمد سوم به پادشاهی رسید، ابراهیم پاشا به خدمت وی درآمد. پس از کشته شدن صدراعظم علی پاشا چورلی لی در جنگ پترواردین در مجارستان ، برای گزارش جنگ نزد سلطان احمد، به ادرنه رفت . نخست روزنامه چی یکم و سپس میرآخور یکم شد و پس از چندی ، با سمت وزیری ، قائم مقام همایونی شد. ابراهیم پاشا کوشید تا سلطان را به صلح وادارد، اما نتوانست بر نفوذ خلیل پاشا صدراعظم غلبه کند. با ازدست رفتن بلگراد، پادشاه متوجه وخامت اوضاع جنگ شد. به همین سبب، خلیل پاشا را از صدارت برکنار کرد و ابراهیم پاشا را به صدارت برگزید. اوضاع نابسامان ایران در پایان حکومت صفوی ، ابراهیم پاشا را به فکر دست اندازی به ایران انداخت . با سقوط شاه سلطان حسین ، عثمانی ها اوضاع را برای یورش به ایران مناسب دیدند و چندین شهر را تصرف کردند. با ظهور نادر، اوضاع به سود ایران تغییر کرد و ایرانیان شهرهای اشغالی را پس گرفتند. پادشاه که تاج و تخت خود را در خطر می دید وی را اعدام کرد. در دورۀ صدارت دوازده سالۀ ابراهیم پاشا، محمد چلبی زاده سرپرست هیئتی بود که به دربار لوئی پانزدهم به فرانسه رفت . حاصل این سفر و مطالعات او کتابی با نام سفارت نامه بود که چلبی زاده به سفارش ابراهیم پاشا نوشت . او که دولتمردی دانش آموخته بود، با گرفتن فتوا از شیخ الاسلام عبدالله افندی در مشروعیت فن چاپ ، پادشاه را به صدور فرمان برای آوردن صنعت چاپ به کشور واداشت . به سفارش و پشتیبانی او کتاب ۲۴ جلدی عقدالجمان فی تاریخ اهل الزمان بدرالدین محمود عینی و جامع الدول احمد دده ، از عربی و تاریخ حبیب السیر خواندمیر و مطلع سعدین و مجمع بحرین عبدالرزاق سمرقندی از فارسی به ترکی ترجمه شد. از ابراهیم پاشا دارالحدیث ، کتابخانه ، آب انبار، دارالمعلمین ، برج آتش نشانی در استانبول و مدرسه ، مکتب ، کاروان سرا، حمام ، مسجد در زادگاهش به جا مانده است .
wikijoo: ابراهیم_پاشا_نوشهری