ابراهیم متفرقه
لغت نامه دهخدا
دانشنامه آزاد فارسی
ابراهیم مُتِفَرّقه (کولوژوار ۱۶۷۴ـ استانبول ۱۷۴۵م)
ناشر، مترجم و سیاستمدار مجارنژادِ ترک. مشهور به نخستین مؤسس صنعت چاپ در ترکیه است. وی یکی از نوگرایان و دانش پروران قرن ۱۷م در این کشور بود. در خانواده ای مسیحی به دنیا آمد. نام مجاری اش روشن نیست و ابراهیم، نامی است که پس از مسلمان شدن برای خود برگزید. پس از آن، تبعیت عثمانی گرفت و به خدمت باب عالی درآمد. زبان های ترکی، عربی، فارسی، لاتین، فرانسه و ایتالیایی را فراگرفت. اسلام آوردن ابراهیم و انتقادهای تندش از مسیحیت و سلطنت مادی گرایانۀ پاپ، او را در ورود به دربار عثمانی و طی کردن مدارج عالی یاری کرد. شمّ سیاسی و صداقت ابراهیم باعث شد که دربار عثمانی او را با عنوان متفرقه (لقب ملازمان سلطان و وزیران و پیام گزار سلطان عثمانی)، به اجرای رسالت های دیپلماتیک مأمور دارند. او پس از ورود به عثمانی درصدد نشر اندیشه های اصلاح گرایانۀ خود برآمد. در ۱۱۴۴ق، اصول الحکم فی نظام الاُمم را نوشت و در آن اَشکال نوین حکومت و شیوه های ارتش های جدید و راهکارهایی برای اصلاح معایب نظام حکومتی عثمانی را شرح داد. شخصیت سیاسی ابراهیم و تسلطی که در کار چاپ و نشر کتاب داشت و نوع کتاب هایی که به طبع می رساند از چنان برجستگی برخوردار بود که دیگر پیش گامان این راه را در گمنامی نهاد و با همۀ اعتباری که در عرصۀ سیاست داشت، جاودانه شدن شهرت او بیشتر به عنوان بنیانگذار صنعت چاپ در ترکیه است. اندیشۀ تأسیس چاپخانه را سعید افندی که فرزند سفیر عثمانی بود باعث شد. آن دو لوازم و ماشین های چاپ را از وین به استانبول وارد کردند و چون خطر اعتراض محافل محافظه کار مذهبی و به خصوص خطاطان و نسخه برداران کتاب های دینی درمیان بود، از شیخ الاسلام عبدالله ینی شهری فتوایی در تأیید تأسیس چاپخانه گرفتند با این شرط که چاپخانه از طبع کتب دینی عربی و حتی قرآن خودداری کند تا مبادا صدها نسخه بردار و خطاط بیکار شوند. مهم ترین کتابی که ابراهیم چاپ کرد، کتاب جغرافیای جهان نما نوشتۀ کاتب چلبی مصطفی خلیفه بود که ابراهیم نقشه های متعددی بر آن افزود و آن را در قطع بزرگ چاپ کرد. وی مقدمه و حواشی بسیار بر پاره ای از انتشاراتش نوشت و مجموعۀ هیئت قدیمه و جدیده تألیف آندرس کلر در حوزۀ ستاره شناسی را ترجمه کرد. ابراهیم به منظور تأمین کاغذ چاپخانه، کارخانۀ کاغذسازی در شهر یالووا تأسیس کرد. وی در آینالی کاواک استانبول به خاک سپرده شد و پس از چندی جنازه اش به صحن مولوی خانه در گالاتا (غَلطه) انتقال یافت.
ناشر، مترجم و سیاستمدار مجارنژادِ ترک. مشهور به نخستین مؤسس صنعت چاپ در ترکیه است. وی یکی از نوگرایان و دانش پروران قرن ۱۷م در این کشور بود. در خانواده ای مسیحی به دنیا آمد. نام مجاری اش روشن نیست و ابراهیم، نامی است که پس از مسلمان شدن برای خود برگزید. پس از آن، تبعیت عثمانی گرفت و به خدمت باب عالی درآمد. زبان های ترکی، عربی، فارسی، لاتین، فرانسه و ایتالیایی را فراگرفت. اسلام آوردن ابراهیم و انتقادهای تندش از مسیحیت و سلطنت مادی گرایانۀ پاپ، او را در ورود به دربار عثمانی و طی کردن مدارج عالی یاری کرد. شمّ سیاسی و صداقت ابراهیم باعث شد که دربار عثمانی او را با عنوان متفرقه (لقب ملازمان سلطان و وزیران و پیام گزار سلطان عثمانی)، به اجرای رسالت های دیپلماتیک مأمور دارند. او پس از ورود به عثمانی درصدد نشر اندیشه های اصلاح گرایانۀ خود برآمد. در ۱۱۴۴ق، اصول الحکم فی نظام الاُمم را نوشت و در آن اَشکال نوین حکومت و شیوه های ارتش های جدید و راهکارهایی برای اصلاح معایب نظام حکومتی عثمانی را شرح داد. شخصیت سیاسی ابراهیم و تسلطی که در کار چاپ و نشر کتاب داشت و نوع کتاب هایی که به طبع می رساند از چنان برجستگی برخوردار بود که دیگر پیش گامان این راه را در گمنامی نهاد و با همۀ اعتباری که در عرصۀ سیاست داشت، جاودانه شدن شهرت او بیشتر به عنوان بنیانگذار صنعت چاپ در ترکیه است. اندیشۀ تأسیس چاپخانه را سعید افندی که فرزند سفیر عثمانی بود باعث شد. آن دو لوازم و ماشین های چاپ را از وین به استانبول وارد کردند و چون خطر اعتراض محافل محافظه کار مذهبی و به خصوص خطاطان و نسخه برداران کتاب های دینی درمیان بود، از شیخ الاسلام عبدالله ینی شهری فتوایی در تأیید تأسیس چاپخانه گرفتند با این شرط که چاپخانه از طبع کتب دینی عربی و حتی قرآن خودداری کند تا مبادا صدها نسخه بردار و خطاط بیکار شوند. مهم ترین کتابی که ابراهیم چاپ کرد، کتاب جغرافیای جهان نما نوشتۀ کاتب چلبی مصطفی خلیفه بود که ابراهیم نقشه های متعددی بر آن افزود و آن را در قطع بزرگ چاپ کرد. وی مقدمه و حواشی بسیار بر پاره ای از انتشاراتش نوشت و مجموعۀ هیئت قدیمه و جدیده تألیف آندرس کلر در حوزۀ ستاره شناسی را ترجمه کرد. ابراهیم به منظور تأمین کاغذ چاپخانه، کارخانۀ کاغذسازی در شهر یالووا تأسیس کرد. وی در آینالی کاواک استانبول به خاک سپرده شد و پس از چندی جنازه اش به صحن مولوی خانه در گالاتا (غَلطه) انتقال یافت.
wikijoo: ابراهیم_متفرقه
پیشنهاد کاربران
پیشنهادی ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید