ابراهیم خلیل خان جوانشیر

ابراهیم خلیل خانِ جوانشیر ( ـ۱۲۲۱ق)
حاکم قراباغ در دورۀ آقا محمدخان قاجار. گویا لقب «خانی» و حکومت بر قراباغ را در ۱۱۷۶ ق کریم خان زند به پاس خدمات پدرش، پناه خان، به او داده بود. او، که داعیۀ استقلال طلبی در حوزۀ حکمرانی خود داشت، پس از مرگ کریم خان، پیوسته با آقا محمدخان قاجار در تعقیب و گریز بود و گاهی نیز تقدیم هدایای او در مقام عذرخواهی مؤثر می افتاد. سرانجام، سازش ابراهیم با روس ها خشم شاه قاجار را برانگیخت؛ از این رو، ابراهیم خان در ۱۲۱۱ ق به داغستان گریخت و قلعه و خزائن و اموال او را آقا محمدخان به غنیمت گرفت. پس از قتل آقا محمدخان، که در قلمرو ابراهیم و در همان سال روی داد، وی از فرصت استفاده کرد و به مقر خود بازگشت. برای عادی شدن روابط با فتحعلی شاه، پیکر شاه مقتول را با احترام به تهران فرستاد و خود همچنان حاکم قراباغ باقی ماند، اما اتحاد او با روس ها و قدرت روزافزون وی سبب شد تا در ۱۲۲۰ ق عباس میرزا، ولیعهد، برای سرکوب وی و دیگر آشوبگران داخلی به آذربایجان رود و حمله ای همه جانبه را علیه وی و روس ها ترتیب دهد. ابراهیم که نیروی حکومت را همه جانبه و احتمال کمک روس ها را منتفی می دید، در نامه ای از فتحعلی شاه پوزش خواست و به او قول مساعدت در جنگ با روس ها داد. این خبر را نوه اش، جعفرقلی خان که جانشینی نیای خود را در سر داشت، به روس ها رسانید و خود، در رأس دسته ای از سپاهیان روسی، ابراهیم را به قتل رساند.