اب واخان

آب واخان. آب واخان یا رود واخان یا واخان دریا رودخانه ای در تاجیکستان و افغانستان است که از کوهستان هندوکش سرچشمه می گیرد و از پیوستن به رود واخجیر و بازدریا در ۴۰ کیلومتری گذرگاه واخجیر شکل می گیرد. این رودخانه در نزدیکی روستای گزخان و لنگر در ارتفاع ۲۸۰۰ متری به رود پامیر می پیوندد و رود پنج را شکل می دهد.
این رودخانه در هندوکش به وجود می آید. این محل در اثر تلاقی رودخانه واخجیر و باز دریا در حوالی کشچ گوز و بوذای گومباز، در حدود ۴۰ کیلومتری غرب گذرگاه واخجیر شکل گرفته است. [ ۱] اندکی پس از آن، پامیر کوچک به پایان می رسد، و رودخانه به هم پیوسته به رودخانه ای باریک، عمیق و سریع منقضی می شود که توسط صخره ها و تپه های شیب دار محدود شده است. [ ۱] از اینجا بانک ها درختان توس و ارس پرورش داده اند. رودخانه در ۴۰ کیلومتری غرب سرحد بروغیل رودخانه در حوضه ای چشمگیر به عرض ٣ کیلومتر جریان دارد. [ ۲] در صورت وجود هر گونه پوشش گیاهی اما بید کوتوله در این منطقه رشد می کند. [ ۳]
در سرحد رودخانه به دره باریک تری تبدیل می شود که از جمعیت بیشتری برخوردار است. این رودخانه در نزدیکی روستاهای لنگر و قلعه پنج ظاهر می شود و در آنجا رودخانه پامیر به آن می پیوندد. از آن نقطه رودخانه همیشه به صورت محلی رودخانه پنج نامیده می شود. [ ۳]