اب در فقه شیعه

آب در فقه شیعه. دو قسم است: مطلق و مضاف. آب مطلق آبی است که واژۀ آب بدون قید بر آن اطلاق می شود. آب مضاف آبی است که با چیزی مانند خاک آمیخته باشد (آب گل آلود) یا از چیزی دیگر گرفته شود؛ مانند آب انگور و آب هندوانه. آب مضاف پاک است؛ جز آب انگور، که به نظر برخی پس از جوشیدن و قبل از تبخیر دوسوم آن، نجس و نوشیدن آن حرام است؛ همین گونه است آب جو (← فُقّاع). آب مضاف پاک کننده نیست و با آن نمی توان وضو گرفت یا غسل کرد و به مجرّد ملاقات با نجس، متنجّس می شود؛ اما آب مطلق چند قسم است: آب باران، آب جاری (مانند آب چشمه و قنات)، آب چاه، آب کُر و آب قلیل. به آب کُر، آب کثیر نیز می گویند. در یک نظر آب کر آبی است که اندازۀ آن۳.۵ وجب مکعب باشد و کمتر از آن، آب قلیل است. در میان آب های مطلق، فقط آب قلیل به مجرد ملاقات با نجس متنجّس می شود، و برای تطهیر آن باید آن را به آب کر یا جاری متصل کرد. به عقیدۀ برخی صرف اتصال کافی نیست، بلکه باید مخلوط و ممزوج شوند. دیگر انواع آب های مطلق در صورتی متنجّس می شوند که پس از ملاقات با نجس رنگ، بو و مزۀ آن ها با نجاست تغییر کند. آب مطلق، هم پاک است و هم پاک کننده. با آن می توان وضو گرفت و غسل کرد. گفتنی است در شیعه ابتدا مشهور آن بود که آب چاه نیز مانند آب قلیل، به مجرد ملاقات با نجس، متنجس می شود؛ اما رفته رفته رأی اکثر فقهای امامیه بر آن شد که به مجرد ملاقات متنجّس نمی شود.