کودکی محمدرضا پهلوی

محمدرضا پهلوی درچهارم آبانماه سال ۱۲۹۸ در تهران به دنیا آمد. پدرش رضاخان میرپنج در آن زمان یکی از افسران دیویزیون قزاق بود. تنها مدتی پیش از به دنیا آمدن محمدرضا، با اصرار انگلستان، احمدشاه کلیه افسران و فرماندهان روس این بریگاد را اخراج نموده بود. بنابراین رضاخان در آن سال جزء افسران ارشد و فرماندهان دیویزیون قزاق شناخته می شد.
محمد رضا ولادتی دوقلو داشت. خواهر همزادش اشرف پهلوی، پنج ساعت از او کوچکتر بود. خواهر این دو یعنی شمس پهلوی سه سال از این دو نفر بزرگتر بود. آنان سه سال بعد صاحب برادری به نام علیرضا شدند که به ادعای بسیاری از درباریان، از لحاظ خصوصیات اخلاقی بسیار شبیه رضاخان بود و بعدها در جوانی به طرز مشکوکی در یک سانحه کشته شد..
مادر محمدرضا همسر دوم رضاخان بود. رضاخان جمعا پنج بار ازدواج کرد. تاج الملوک به لحاظ اینکه فرزند یکی از همکاران نظامی رضاخان بود، از قدرتمندترین زنان زمان خود بود و شاید یکی از تنها ایرانیانی بود که قدرت مقابله با رضاخان را داشت. با ازدواج سوم رضاخان (درحالی که تاج الملوک بر سر علیرضا حامله بود)، مادر محمدرضا خانه و بستر خود را از رضاخان جدا نمود.
پدرش به او علاقه خیلی زیادی داشت. نخستین فرزند خانواده دختر بود و پدرش آرزو داشت فرزند دوم پسر باشد. پدرش باوجود مشغله بسیار ساعت هایی را در تنهایی به بازی کردن با او اختصاص می داده است. اما حتی شیوه صداکردن آنان نیز در تنهایی و نزد دیگران فرق داشت. محمد رضا تا سن شش سالگی در محیط خانوادگی به همراه مادر، دو خواهر و برادر کوچکترش زندگی می کرد. اشتغالات رضاخان (دوره کودتا، وزارت جنگ و ریاست وزرایی) مانع از رابطه نزدیک محمدرضا با پدرش شده بود. در سن شش سالگی محمدرضا (سال ۱۳۰۵ خورشیدی) رضاخان تاج گذاری نمود و به عنوان پادشاه ایران، قسم یاد کرد. همزمان تاج کوچکی نیز بر سر محمدرضا گذاشته شد و او نیز به عنوان ولیعهد ایران شناخته شد. در همین زمان زندگی محمدرضا از مادر و خواهرانش جدا شد. او در کاخی اختصاصی به تنهایی زیر نظر یک بانوی معلم فرانسوی زندگی می کرد.