وکالت شخصی مالکان
مشاع نظریه ای در
فقه سیاسی
شیعه در مورد نظام سیاسی مشروع در دوران غیبت
امام معصوم است که توسط
مهدی حائری یزدی بیان شده است. در این نظریه با واگذاری کامل حق
حاکمیت به مردم، حکومت انتخابی با توجه به
مالکیت و حاکمیت طبیعی انسان های هر جامعه بر اموال شخصی خود توجیه می شود.
ولایت فقیهقرارداد اجتماعیدر این نظریه وزن نظری خاصی به شهر و
سرزمین و به طور کلی
مکان و
جغرافیا در اندیشه سیاسی داده شده است و مبنای استدلال از مکان و محیط جغرافیائی آغاز می شود. از نظر حائری «تعلق و وابستگی افراد انسان ها به سرزمینی که برای زیست طبیعی خود برگزیده اند، یک تعلق مالکانه طبیعی است و غیرقابل وضع و رفع
قانونی است. … و هر انسانی تنها به خاطر اعمال حق مالکیت و حاکمیت بر اموال شخصی مشاع خود و حفظ سرزمین زیست طبیعی با رهنمود عقل عملی به گزینش و استخدام یک نماینده با یک هیئت نمایندگی می اندیشد».
از مهمترین نتایج این نوع از حکومت برابری سیاسی و حقوقی همه افراد جامعه، نفی هر گونه حق ویژه برای مردان، شیعیان، مسلمانان و فقها در حوزه عمومی، اصل پاسخ گویی دولت مندان و
قانون گرایی است.
این نظریه عزل حاکمان از سوی مردم را نیز می پذیرد، چرا که
وکالت عقدی جایز است و موکل در هر زمان می تواند
وکیل خود را عزل کند (مگر آن که عدم عزل او را شرط کرده باشد). همچنین وکالت به طور کلی در جمیع عقود ممکن است.