مراکش، کشور (Morocco)
نمایی از اغادیر، مراکش
نمایی از اغادیر، مراکش
موقعیت. کشور پادشاهی مراکش در افریقای شمال غربی، در ساحل اقیانوس اطلس و در جنوب تنگۀ جبل طارق جا دارد. این کشور را مغرب نیز می نامند. از شمال به دریای مدیترانه، از شرق و جنوب شرقی به کشور الجزایر، از جنوب به کشور صحرا، و از غرب و شمال غربی به اقیانوس اطلس محدود شده است. مساحت این کشور ۴۵۸,۷۳۰ کیلومتر مربع و شهر رَباط پایتخت آن است.سیمای طبیعی. کشور مراکش سرزمینی عمدتاً کوهستانی است. کوه های اطلس، که استخوان بندی اصلی کشور را تشکیل می دهند، از جنوب غربی به سوی شمال شرقی کشیده شده اند و بلندترین نقطۀ این کشور، کوه طُبقال، با ارتفاع ۴,۱۶۵ متر، نزدیک به انتهای جنوبی آن قرار دارد. نواحی ساحلی دریای مدیترانه، از انتهای جنوبی تنگۀ جبل طارق تا درۀ رود مولویا، را رشته کوه های الریف، با بلندی ۲,۴۵۰ متر، فرا گرفته است. میان کوه های مزبور و رشته کوه های اطلس، جلگۀ پهناور و حاصل خیزی قرار دارد که از غرب تا کرانه های اقیانوس اطلس ممتد است و بیشتر آبادی ها، جمعیت، و تأسیسات کشور مراکش در همین جلگه جا گرفته اند. دامنۀ کوه های الریف و نیز دامنۀ جنوبی کوه های اطلس، که به صحرای بزرگ افریقا ختم می شود، هم محل سکونت بادیه نشینان مغربی است. رودخانه های نسبتاً فراوانی در کشور مراکش جریان دارند که مهم ترین آن ها عبارت اند از مولویا؛ که به دریای مدیترانه می ریزد، سِبو و درا، که به اقیانوس اطلس می ریزند. کشور مراکش از ۴۹ استان تشکیل شده و شهرهای مهم آن عبارت اند از رباط، فاس، مراکش، وَجَده، اَغادیر، مِکنس، طَنْجِه، و دارالبیضا (کازابلانکا). اقلیم مراکش معتدل است و تحت تأثیر اقلیم مدیترانه ای و اقیانوس اطلس قرار دارد. تابستان های آن گرم و مرطوب و زمستان هایش مرطوب ومطبوع است و رو به جنوب شرقی بر خشکی هوا افزوده می شود. بارندگی های آن به فصل خاصی منحصر نیست و خشکسالی و گاه سیل آن را تهدید می کند. میانگین دمای شهر رباط در دی ماه ۱۳ درجۀ سانتی گراد، در تیرماه ۲۲ درجۀ سانتی گراد و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۵۶۴ میلی متر است. کوه های این کشور از جنگل های وسیع درختان چوب پنبه، بلوط، ارس، کونار، صنوبر و کاج پوشیده شده و جز کشتزارها، دیگر نواحی آن از علف و بته های صحرایی مستور است. حیات وحش کشور مذکور، که آمیزه ای از گونه های اروپایی و افریقایی است، شامل یوزپلنگ، بوزینه، بزِ کوهی، روباه، خرگوش صحرایی، سمور آبی، سنجاب، آهو، گراز و خزندگانی چون افعی و مارمولک است.
اقتصاد. حدود یک سوم از صادرات مراکش به فرآورده های کشاورزی اختصاص دارد و نیمی از نیروی کار این کشور به کشاورزی مشغول اند. فرآورده های دامی و پرورش شتر، گاو، و گوسفند نیز نیازهای داخلی را تأمین می کنند و بخشی از آن هم به خارج صادر می شود. به سبب جنگ و اختلافات مرزی این کشور با کشور صحرا، هنوز بخش وسیعی از معادن فسفات آن دست نخورده و بکر مانده است، با این وصف، فسفات مهم ترین فرآوردۀ معدنی مراکش است و از این بابت در زمرۀ کشورهای بزرگ صادرکنندۀ این ماده قرار دارد. ذخیرۀ گاز طبیعی آن به رقمی معادل۱.۵میلیارد متر مکعب بالغ می شود.
حکومت و سیاست. نوع حکومت مراکش سلطنتی مشروطه با دو مجلس قانون گذاری است. شخصِ شاه رئیس کشور است و نخست وزیر را او منصوب می دارد. مجلس ملی مراکش ۳۲۵ نماینده دارد که مردم آنان را برای دوره های پنج ساله انتخاب می کنند. مجلس سنای آن نیز دارای ۲۷۰ عضو است که برای دوره های ۹ ساله برگزیده می شوند. سلطان محمد ششم که در ژوئیۀ ۱۹۹۹ جانشین سلطان حسن دوم، پدر متوفای خود، شد، رهبری این کشور را برعهده دارد.
مردم و تاریخ. جمعیت مراکش ۳۲,۲۵۴,۰۰۰ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به ۷۰.۳ نفر در کیلومتر مربع می رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور۱.۴ درصد است و ۹۹ درصد از مردم آن را عرب های بربر تشکیل می دهند. مذهب رسمی مراکش اسلام است و ۵۵.۵درصد از جمعیت آن در شهرها زندگی می کنند. زبان رسمی این کشور عربی است. مراکش ، مانند دیگر کشورهای شمال افریقا، در روزگار باستان بخشی از امپراتوری کارتاژ و سپس یکی از استان های تابع روم بود. در قرن ۷م اعراب مسلمان آن جا را تصرف کردند و بومیان مراکش ، عرب های بربر، در قرن ۱۱م امپراتوری های مُرابطون و موحدون را تأسیس کردند که دامنۀ آن ها تا بخش وسیعی از اسپانیا گسترده بود. با رو به زوال نهادن امپراتوری های مذکور در قرن ۱۹ الجزایر و مراکش زیر سلطۀ فرانسه قرار گرفتند. اسپانیا در ۱۸۹۶ بیشتر اراضی مراکش و صحرا را تصرف کرد. فرانسه نیز بر نواحی مرکزی مراکش تسلط یافت و نفوذ اسپانیا به شمال و جنوب این کشور محدود گردید. مقاومت سرسختانه و خونین بربرهای ساکن کوه های الریف در دهۀ ۱۹۳۰، تلاش و فشار ملیّون مراکشی، و نیز همکاری محمد بن یوسف مراکشی با متفقین علیه آلمان نازی (جنگ جهانی دوم)، به استقلال سرزمین مزبور در ۱۹۵۶ منجر شد.
نمایی از اغادیر، مراکش
نمایی از اغادیر، مراکش
موقعیت. کشور پادشاهی مراکش در افریقای شمال غربی، در ساحل اقیانوس اطلس و در جنوب تنگۀ جبل طارق جا دارد. این کشور را مغرب نیز می نامند. از شمال به دریای مدیترانه، از شرق و جنوب شرقی به کشور الجزایر، از جنوب به کشور صحرا، و از غرب و شمال غربی به اقیانوس اطلس محدود شده است. مساحت این کشور ۴۵۸,۷۳۰ کیلومتر مربع و شهر رَباط پایتخت آن است.سیمای طبیعی. کشور مراکش سرزمینی عمدتاً کوهستانی است. کوه های اطلس، که استخوان بندی اصلی کشور را تشکیل می دهند، از جنوب غربی به سوی شمال شرقی کشیده شده اند و بلندترین نقطۀ این کشور، کوه طُبقال، با ارتفاع ۴,۱۶۵ متر، نزدیک به انتهای جنوبی آن قرار دارد. نواحی ساحلی دریای مدیترانه، از انتهای جنوبی تنگۀ جبل طارق تا درۀ رود مولویا، را رشته کوه های الریف، با بلندی ۲,۴۵۰ متر، فرا گرفته است. میان کوه های مزبور و رشته کوه های اطلس، جلگۀ پهناور و حاصل خیزی قرار دارد که از غرب تا کرانه های اقیانوس اطلس ممتد است و بیشتر آبادی ها، جمعیت، و تأسیسات کشور مراکش در همین جلگه جا گرفته اند. دامنۀ کوه های الریف و نیز دامنۀ جنوبی کوه های اطلس، که به صحرای بزرگ افریقا ختم می شود، هم محل سکونت بادیه نشینان مغربی است. رودخانه های نسبتاً فراوانی در کشور مراکش جریان دارند که مهم ترین آن ها عبارت اند از مولویا؛ که به دریای مدیترانه می ریزد، سِبو و درا، که به اقیانوس اطلس می ریزند. کشور مراکش از ۴۹ استان تشکیل شده و شهرهای مهم آن عبارت اند از رباط، فاس، مراکش، وَجَده، اَغادیر، مِکنس، طَنْجِه، و دارالبیضا (کازابلانکا). اقلیم مراکش معتدل است و تحت تأثیر اقلیم مدیترانه ای و اقیانوس اطلس قرار دارد. تابستان های آن گرم و مرطوب و زمستان هایش مرطوب ومطبوع است و رو به جنوب شرقی بر خشکی هوا افزوده می شود. بارندگی های آن به فصل خاصی منحصر نیست و خشکسالی و گاه سیل آن را تهدید می کند. میانگین دمای شهر رباط در دی ماه ۱۳ درجۀ سانتی گراد، در تیرماه ۲۲ درجۀ سانتی گراد و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۵۶۴ میلی متر است. کوه های این کشور از جنگل های وسیع درختان چوب پنبه، بلوط، ارس، کونار، صنوبر و کاج پوشیده شده و جز کشتزارها، دیگر نواحی آن از علف و بته های صحرایی مستور است. حیات وحش کشور مذکور، که آمیزه ای از گونه های اروپایی و افریقایی است، شامل یوزپلنگ، بوزینه، بزِ کوهی، روباه، خرگوش صحرایی، سمور آبی، سنجاب، آهو، گراز و خزندگانی چون افعی و مارمولک است.
اقتصاد. حدود یک سوم از صادرات مراکش به فرآورده های کشاورزی اختصاص دارد و نیمی از نیروی کار این کشور به کشاورزی مشغول اند. فرآورده های دامی و پرورش شتر، گاو، و گوسفند نیز نیازهای داخلی را تأمین می کنند و بخشی از آن هم به خارج صادر می شود. به سبب جنگ و اختلافات مرزی این کشور با کشور صحرا، هنوز بخش وسیعی از معادن فسفات آن دست نخورده و بکر مانده است، با این وصف، فسفات مهم ترین فرآوردۀ معدنی مراکش است و از این بابت در زمرۀ کشورهای بزرگ صادرکنندۀ این ماده قرار دارد. ذخیرۀ گاز طبیعی آن به رقمی معادل۱.۵میلیارد متر مکعب بالغ می شود.
حکومت و سیاست. نوع حکومت مراکش سلطنتی مشروطه با دو مجلس قانون گذاری است. شخصِ شاه رئیس کشور است و نخست وزیر را او منصوب می دارد. مجلس ملی مراکش ۳۲۵ نماینده دارد که مردم آنان را برای دوره های پنج ساله انتخاب می کنند. مجلس سنای آن نیز دارای ۲۷۰ عضو است که برای دوره های ۹ ساله برگزیده می شوند. سلطان محمد ششم که در ژوئیۀ ۱۹۹۹ جانشین سلطان حسن دوم، پدر متوفای خود، شد، رهبری این کشور را برعهده دارد.
مردم و تاریخ. جمعیت مراکش ۳۲,۲۵۴,۰۰۰ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به ۷۰.۳ نفر در کیلومتر مربع می رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور۱.۴ درصد است و ۹۹ درصد از مردم آن را عرب های بربر تشکیل می دهند. مذهب رسمی مراکش اسلام است و ۵۵.۵درصد از جمعیت آن در شهرها زندگی می کنند. زبان رسمی این کشور عربی است. مراکش ، مانند دیگر کشورهای شمال افریقا، در روزگار باستان بخشی از امپراتوری کارتاژ و سپس یکی از استان های تابع روم بود. در قرن ۷م اعراب مسلمان آن جا را تصرف کردند و بومیان مراکش ، عرب های بربر، در قرن ۱۱م امپراتوری های مُرابطون و موحدون را تأسیس کردند که دامنۀ آن ها تا بخش وسیعی از اسپانیا گسترده بود. با رو به زوال نهادن امپراتوری های مذکور در قرن ۱۹ الجزایر و مراکش زیر سلطۀ فرانسه قرار گرفتند. اسپانیا در ۱۸۹۶ بیشتر اراضی مراکش و صحرا را تصرف کرد. فرانسه نیز بر نواحی مرکزی مراکش تسلط یافت و نفوذ اسپانیا به شمال و جنوب این کشور محدود گردید. مقاومت سرسختانه و خونین بربرهای ساکن کوه های الریف در دهۀ ۱۹۳۰، تلاش و فشار ملیّون مراکشی، و نیز همکاری محمد بن یوسف مراکشی با متفقین علیه آلمان نازی (جنگ جهانی دوم)، به استقلال سرزمین مزبور در ۱۹۵۶ منجر شد.
wikijoo: مراکش،_کشور