محمد خدابنده اولجایتو

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اولْجایْتو، یا اُلجایتو، سلطان غیاث الدین محمد خدابنده (۶۸۰ - رمضان ۷۱۶ق /۱۲۸۱- دسامبر ۱۳۱۶م )، از فرمانروایان نامدار سلسله ایلخانان ایران بود.
مهم ترین منبع درباره اولجایتو کتاب تاریخ اولجایتو، نوشته ابوالقاسم کاشانی (ه م )، مورخ معاصر اوست که خود منبع مورخان بعدی ، به ویژه حافظ ابرو در ذیل جامع التواریخ به شمار می آید. همچنین تاریخ وصاف به عنوان منبعی مستقل و در کنار تاریخ اولجایتو از اهمیت بسزایی برخوردار است . از میان مورخان عرب ، گزارش های ابن دواداری (ه م )، مورخ مصری معاصر ایلخانان قابل توجه است .
نام گذاری اولجایتو
به هر حال به گفته ابوالقاسم کاشانی او را نخست «اولجایبوقا» و سپس «ماتمودار» و سرانجام «خربنده » نامیدند. بلوشه مصحح بخشی از جامع التواریخ ، خربنده را شکل دیگر «خوربندا» یا «قوربندای » مغولی به معنای سومی (پسر سوم ) دانسته است . به گفته رشیدالدین فضل الله ، برای پوشاندن زشتی این نام به حساب جُمّل پناه برده ، و از این نام ، معنی «سایه خاص آفریننده » را بر آورده اند. به هر حال خربنده را پس از آنکه بر تخت نشست ، اولجایتو (مرکب است از دو جزء مغولی «اولجای » یعنی نیک بختی و «تو» که نشانه مالکیت و نسبت ، یعنی دارای نیک بختی ، و سپس اولجایتو را سلطان محمد خدابنده خواندند.
زندگی نامه
اولجایتو دومین یا سومین پسر ارغون خان (ه م ) از اروک خاتون در جایی میان مرو و سرخس زاده شد. اولجایتو در ۶۸۲ق /۱۲۸۳م همراه برادرش غازان از سوی پدر به فرمانروایی خراسان گمارده شد و امیر نوروز مقام اتابکی آن دو را بر عهده گرفت . در زمان فرمانروایی غازان (۶۹۴ -۷۰۲ق )، بنابر سنت ایلخانان ، اولجایتو در مقام ولایت عهدی ، امارت خراسان یافت و در آنجا، در سرکوب امرای شورشی ترک و شاهزادگان مغولی رقیب ، کفایت نشان داد. چون غازان درگذشت (شوال ۷۰۳/ مه ۱۳۰۴)، اولجایتو به تدبیر امیر مولای و پیش از آنکه خبر مرگ ایلخان را آشکار کند، دو تن از مدعیان و مخالفان احتمالی خود را از میان برداشت . اولجایتو در ۱۵ ذیحجه /۱۹ ژوئیه همان سال بی منازعی در اوجان بر تخت نشست .سپس سعدالدین و رشیدالدین فضل الله را در وزارت ابقا کرد و قتلغ شاه را به مقام امیرالامرایی برگمارد.
لشکرکشی اولجایتو
...

پیشنهاد کاربران

سلطان محمد خدابنده - اولجایتو ( به مغولی: ᠦᠯᠵᠡᠢᠲᠦ ᠺᠬᠠᠨ, Өлзийт Хаан ) هشتمین سلطان از سلسله ایلخانان بود که از ۷۰۳ تا ۷۱۶ ه‍. ق بر ایران حکمرانی کرد. وی پسر ارغون ( چهارمین ایلخان مغول ) و برادر غازان ( هفتمین ایلخان مغول ) بود.
...
[مشاهده متن کامل]

مادر وی اوروک خاتون، مسیحی بود و تحت تأثیر کشیشان دربار، فرزند خود را غسل تعمید داده و به افتخار پاپ زمان که نیکلاس چهارم بود، او را «نیکلاس» نام نهاده بود. بروز یک بیماری در کودکی موجب شد که نامش را به «خربنده» تغییر دهند و در زمانی که اسلام آورد به «خدابنده» تغییر نام داد. به هنگام تاجگذاری نامش را به «محمد اولجایتو خان» تغییر داد که به معنای «پادشاه بزرگ مبارک» بود و تا پایان عمر به این نام باقی ماند.
اولجایتو در سال ۶۵۹ ه‍. ق به دنیا آمد، مادر وی اوروک خاتون ( منبع دیگر آرکاو خاتون ) مسیحی بود و تحت تأثیر کشیشان دربار، فرزند خود را غسل تعمید داده و به افتخار پاپ زمان که نیکلاس چهارم بود، او را «نیکلاس» نام نهاده بود. او تا زمان مرگ مادرش مسیحی باقی ماند. در کودکی در جوی که مسیحیان نیرو و احترام فراوان داشتند، رشد کرد. پدر وی ارغون کلیساهایی را که به دستور احمد تگودار ویران شده بود، مرمت کرد و همچنین ماریهبالاها، اسقف کلیسای نسطوری ایران را بر اریکه قدرت نشانید و کلیسای مارشلیطه در مراغه را که مرکز مسیحیان ایران به شمار می رفت، رونق دوباره بخشید.
نیکولو در کودکی بیمار شد و به دنبال عقاید مغولی نامش را به «خربنده» تغییر دادند، که به حروف ابجد «سایه خاص آفریننده» معنا می دهد که رشید الدین فضل الله همدانی طی ابیاتی آن را توضیح داده است. تغییر نام هنگام حوادث ناگوار نزد مغولان، سنتی رایج بود.
در نوجوانی به فرمانروایی خراسان منصوب شد. در این دوران بود که روحانیان حنفی پیوسته او را به گرویدن به این مذهب تشویق می کردند. تلاش آنان به سرانجام رسید؛ او مسلمان و حنفی شد و حنفیان را احترام و تکریم فراوان کرد. وی پس از اسلام آوردن نام خود را از «خربنده» به «خدابنده» تغییر داد.
پس از مرگ غازان خان به ایلخانی مغول در ایران رسید. وی علاوه بر تأکید بر اجرای قوانین اسلامی، منشوری صادر کرد مبنی بر اینکه کلیه فرامینی که توسط غازان صادرشده، پابرجا و محترم باقی بماند. وی کسانی را که غازان بر کارها گمارده بود ابقا کرد و در مناصب نیز تغییری را اعمال نکرد؛ بنابراین می توان حکومت اولجایتو را، ادامه حکومت غازان دانست.

محمد خدابنده اولجایتومحمد خدابنده اولجایتومحمد خدابنده اولجایتومحمد خدابنده اولجایتومحمد خدابنده اولجایتومحمد خدابنده اولجایتو
منابع• https://fa.wikipedia.org/wiki/محمد_خدابنده_اولجایتو

بپرس