ماجرای اتوبوسِ ارمنستان یکی از رویدادهای مطرح در قتل های زنجیره ای ایران است. این عملیاتِ ناموفق که در ۱۶ مردادِ ۱۳۷۵ رخ داد، دستگاه اطلاعاتی جمهوری اسلامی ایران در دوره هاشمی رفسنجانی قصد داشته تعداد زیادی از چهره های فرهنگی کشور را یک جا به قتل برساند. محمّد رسول اف فیلمی به نامِ دستنوشته ها نمی سوزند دربارهٔ این ماجرا ساخت.
... [مشاهده متن کامل]
راننده اتوبوس در دو تلاش نافرجام و پی در پی کوشید اتوبوس را در گردنه حیران به دره بیندازد. هر دو بار خود از پشت فرمان به بیرون از اتوبوس پریده بود، تصادف یا بخت بلند سرنشینان و هوشیاری و سرعت عمل مسعود توفان و شهریار مندنی پور، آنان را زنده نگه داشت.
انگیزه سفر دعوت فردی ارمنی - ایرانی از اعضای کانون نویسندگان ایران جهت تبادل فرهنگی و برگزاری جلسات شعر و سخنرانی و گفت وگوی مطبوعاتی به مدت سه شب بود. اتحادیه نویسندگان ارمنستان به طور رسمی از میهمانان دعوت کرده بود و درستی این دعوتنامه توسط سفارت ارمنستان به تأیید هوشنگ گلشیری و منصور کوشان رسید. از آن جا که پرواز تهران - ایروان در آن زمان فقط هفته ای یک بار برقرار بود و امکان اقامت یک هفته ای نیز وجود نداشت، انجام مسافرت با اتوبوس مطرح شد. غفّار حسینی همان زمان به ماجرا مشکوک شد و به صراحت گفت «همه تان را می فرستند ته دره!» و نیز در آخرین لحظات اتوبوس و ترمینال مسافربری عوض شده بود، اما موضوع جدی گرفته نشد.
از فهرست اولیه احمد شاملو، هوشنگ گلشیری و رضا براهنی از رفتن به سفر انصراف دادند و در نهایت ۲۱ نفر راهی شدند: محمدعلی سپانلو، علی باباچاهی، جواد مجابی، مسعود بهنود، سیروس علی نژاد، امیرحسن چهلتن، بیژن بیجاری، بیژن نجدی، محمد محمدعلی، شهریار مندنی پور، شاپور جورکش، مسعود توفان، حسن اصغری، منوچهر کریم زاده، کامران جلیلی، محمود طیاری، فرج سرکوهی، فرشته ساری، مجید دانش آراسته، علی صدیقی و منصور کوشان.
افراد دیگری نیز قرار بوده که در این سفر حضور داشته باشند که به روش های مختلفی منصرف شدند. به دکتر قندی استاد دانشگاه توصیه شده بود که سفر با کسانی که پرونده سیاسی دارند برای ارتقاء موقعیت دانشگاهی اش مناسب نیست. شاهرخ تویسرکانی، سردبیر مجله دنیای سخن چند دقیقه قبل از سفر به صورت ناگهانی اعلام کرده است که همسرش تصادف کرده و باید به بیمارستان برود و به همراه محمد بهارلو رفتند. منصور کوشان که این سفر را مدیریت می کرد چند روزنامه نگار مانند مسعود بهنود را نیز برای سفر ارمنستان دعوت کرده بود. فرج سرکوهی در مورد تلاش های وزارت اطلاعات برای جلوگیری از مسافرت بهنود می نویسد:
... [مشاهده متن کامل]
راننده اتوبوس در دو تلاش نافرجام و پی در پی کوشید اتوبوس را در گردنه حیران به دره بیندازد. هر دو بار خود از پشت فرمان به بیرون از اتوبوس پریده بود، تصادف یا بخت بلند سرنشینان و هوشیاری و سرعت عمل مسعود توفان و شهریار مندنی پور، آنان را زنده نگه داشت.
انگیزه سفر دعوت فردی ارمنی - ایرانی از اعضای کانون نویسندگان ایران جهت تبادل فرهنگی و برگزاری جلسات شعر و سخنرانی و گفت وگوی مطبوعاتی به مدت سه شب بود. اتحادیه نویسندگان ارمنستان به طور رسمی از میهمانان دعوت کرده بود و درستی این دعوتنامه توسط سفارت ارمنستان به تأیید هوشنگ گلشیری و منصور کوشان رسید. از آن جا که پرواز تهران - ایروان در آن زمان فقط هفته ای یک بار برقرار بود و امکان اقامت یک هفته ای نیز وجود نداشت، انجام مسافرت با اتوبوس مطرح شد. غفّار حسینی همان زمان به ماجرا مشکوک شد و به صراحت گفت «همه تان را می فرستند ته دره!» و نیز در آخرین لحظات اتوبوس و ترمینال مسافربری عوض شده بود، اما موضوع جدی گرفته نشد.
از فهرست اولیه احمد شاملو، هوشنگ گلشیری و رضا براهنی از رفتن به سفر انصراف دادند و در نهایت ۲۱ نفر راهی شدند: محمدعلی سپانلو، علی باباچاهی، جواد مجابی، مسعود بهنود، سیروس علی نژاد، امیرحسن چهلتن، بیژن بیجاری، بیژن نجدی، محمد محمدعلی، شهریار مندنی پور، شاپور جورکش، مسعود توفان، حسن اصغری، منوچهر کریم زاده، کامران جلیلی، محمود طیاری، فرج سرکوهی، فرشته ساری، مجید دانش آراسته، علی صدیقی و منصور کوشان.
افراد دیگری نیز قرار بوده که در این سفر حضور داشته باشند که به روش های مختلفی منصرف شدند. به دکتر قندی استاد دانشگاه توصیه شده بود که سفر با کسانی که پرونده سیاسی دارند برای ارتقاء موقعیت دانشگاهی اش مناسب نیست. شاهرخ تویسرکانی، سردبیر مجله دنیای سخن چند دقیقه قبل از سفر به صورت ناگهانی اعلام کرده است که همسرش تصادف کرده و باید به بیمارستان برود و به همراه محمد بهارلو رفتند. منصور کوشان که این سفر را مدیریت می کرد چند روزنامه نگار مانند مسعود بهنود را نیز برای سفر ارمنستان دعوت کرده بود. فرج سرکوهی در مورد تلاش های وزارت اطلاعات برای جلوگیری از مسافرت بهنود می نویسد:
