لباب الالباب

کتابی است بفارسی تالیف سدید الدین محمد بن محمد عوفی در شرح حال شعرا و ادبای ایران از آغاز شعر فارسی تا زمان مولف . این کتاب شامل دو جلد است که ترجمه حال ۱۶۹ شاعر و ادیب و سخنگو در آن آمده و محمد عوفی آنرا در حدود سال ۶۱۸ ه . ق . تالیف کرده . کتاب مزبور در هند بنام حسین بن شرف الملک وزیر ناصرالدین قباجه نوشته شد .

تذکرة لباب الالباب اثر محمد عوفی از تذکره نویسان اوائل قرن هفتم هجری، به فارسی پیرامون فضیلت شعر و شاعری و منتخبات اشعار از شاعران باستان و زندگانی آنان می باشد، که به قلم محمد عباسی صورت پذیرفته است و مقدمات انگلیسی آن را به فارسی ترجمه نموده است.
جلد اول با دو مقدمه از آقای ادوارد بروان از دانشگاه کمبریج که در سال های 1903 و 1906 میلادی نوشته شده، آغاز می گردد. سپس مقدمه ای از محمد بن عبدالوهاب قزوینی در ترجمه مؤلف و بعد از آن مقدمه کتاب ذکر شده است.
جلد اول با معرفی 12 باب آغاز می گردد. انتهای جلد اول شامل تعلیقات محمد بن عبدالوهاب می باشد. تا باب هشتم در جلد اول، و باب هشتم به بعد در جلد دوم ذکر شده است. جلد دوم با مقدمه ای از مصحح آغاز می شود.
در جلد اول کتاب هفت فصل ذکر شده است.
کتاب مقارن پایان ربع اول سده سیزدهم میلادی حدود دویست و پنجاه سال مقدم بر تذکره دولتشاه و پیش از اشتهار سعدی برزگ شیرازی تألیف شده است. اگر چه مؤلف مدعی نیست که نخستین تذکره و گزیده اشعار شعرای پارسی زبان نیست؛ اما قدیمی ترین اثر در این مقوله می باشد.

لُباب الاَلباب (تألیف شده در حدود ۶۱۸ه‍.ق) نام نخستین کتاب زندگی نامه تألیف شده به زبان فارسی است. این کتاب نوشته نورالدین محمد عوفی بخاری است. در این کتاب زندگی نامه سخنوران ایرانی آورده شده و پیشرو این سبک در ادبیات فارسی بوده است.
لباب الالباب: محمد عوفی، به کوشش پروفسور ادوارد بروان، مترجم محمد عباسی، تهران: انتشارات فخر رازی، ۱۳۶۱.
لباب الالباب: محمد عوفی، مصحح عزیزالله علیزاده، تهران: فردوس، ۱۳۹۱، ۵۲۰ صفحه. شابک: ۳-۵۰۰-۳۲۰-۹۶۴-۹۷۸
طباطبائی، محیط، نخستین کانون شعر فارسی دری در ایران، در گوهر، نامه تحقیقی دربارهٔ ادبیات و هنر و تاریخ و فرهنگ ایران، نشریه بنیاد نیکوکاری نوریانی، تهران: سال پنجم-شماره اول فروردین ماه ۲۵۳۶ (شماره مسلسل ۴۹)، ص۱۱.
نقد ادبی نوشته حمیدرضا شایگان فر، انتشارات دستان
این کتاب به شرح حال شاعران نامدار ایرانی و نقد آثار آنان می پردازد. نقدهای این کتاب اغلب مبهم است و همه نویسندگان و شاعران ایرانی را تحسین می کند.
لباب الالباب به دو جلد قابل بخش است. جلد نخست دربارهٔ بلندپایگان سخنور و جلد دوم زندگی نامه تمام سخنورانی که عوفی توانسته است از دوره طاهریان تا زمان خوارزمشاهیان آثاری از آنها بیابد.
اسلوب انشاء آن بر سیاق کتاب های عربی یتیمةالدهر ثعالبی و دمیةالقصر باخَرزی و آهنگین و پرآرایه نوشته شده است.

لُباب الاَلباب
تذکره ای کهن به فارسی، درشرح حال ۱۶۹ تن از شاعران، ادیبان، پادشاهان، وزیران، و امرای فارسی گوی و نمونۀ اشعار آنان از آغاز تا زمان تألیف، یعنی ۶۱۸ق، نوشتۀ سدیدالدین محمد عوفی. این تذکره، که از کهن ترین و جامع ترین نمونه های تذکره نویسی است، در هند تألیف یافته و به عین الملک فخرالدین حسین، وزیر ناصرالدین قباچه ( ـ۶۲۵ق)، تقدیم شده است. مؤلف کتاب را در دوازده باب تدوین کرده است. در این اثر از شاعرانی یاد رفته که احوال و آثار آنان با یورش مغولان یا دیگر وقایع ازدست رفته است. اگرچه مؤلف در فن تاریخ ادبیات نویسی و ثبت تاریخ ها بی دقت است و از شاعران و بزرگان اطلاعاتی سودمند به دست نمی دهد و بیشتر به عبارت پردازی پرداخته است، اما اگر این تذکره نبود، از احوال بسیاری از شاعران ایرانی قرون نخستین هجری بی خبر بودیم. از این رو، این کتاب، ازنظر تاریخی و ادبی، کتابی ارزنده است. نثر مصنوع و دقت و ذوق عوفی در این کتاب، منبع و الگویی برای تذکره نویسان پس از وی بوده است. این تذکره کهن ترین تذکرۀ بازماندۀ فارس است. لباب الالباب نخستین بار به همت ادوارد براون در ۲ جلد به چاپ رسیده است (لیدن، ۱۹۰۶ـ۱۹۰۳).