قنات

/qanAt/

مترادف قنات: کاریز

برابر پارسی: کاریز، کهریز

معنی انگلیسی:
subterranean canal, duct

لغت نامه دهخدا

قنات. [ ق َ ] ( ع اِ )چوب نیزه. رجوع به قناة شود. || کاریز. ( مهذب الاسماء ). کهریز. کاهریز. ج ، قنوات :
وای بومسلم که مر سفاح را
او برون آورد زان ویران قنات.
ناصرخسرو.
|| استخوان مهره پشت. ( غیاث اللغات از شرح نصاب و منتخب ).

قنات. [ ق َ ]( ترکی ، اِ ) پرده کرباس که قایم مقام دیوار باشد.

قنات. [ ق ُن ْ نا ] ( ع اِ ) ج ِ قُنَّة. ( اقرب الموارد ) ( منتهی الارب ). رجوع به قنة شود.

قنات. [ ق َ ] ( اِخ ) دهی است از دهستان سیاخ بخش مرکزی شهرستان شیراز، واقع در 70 هزارگزی جنوب شیراز و 22هزارگزی راه فرعی سیاخ به شیراز. موقع جغرافیایی آن جلگه و هوای آن معتدل است. سکنه آن 240 تن است. آب آن از رودخانه قره آغاج و محصول آن غلات ، لبنیات و حبوبات و شغل اهالی زراعت و گله داری است.راه مالرو دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 7 ).

قنات. [ ق َ ] ( اِخ ) ده کوچکی است از دهستان ریگان بخش فهرج شهرستان بم ، واقع در 38هزارگزی جنوب خاوری فهرج و 15 هزارگزی راه فرعی بم به خاش. سکنه آن 45 تن است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8 ).

قنات. [ ق َ ] ( اِخ ) ده کوچکی است از دهستان قیس آباد بخش خوسف شهرستان بیرجند، واقع در 65هزارگزی جنوب خوسف و سر راه مالرو عمومی بصیران. موقع جغرافیایی آن جلگه وهوای آن گرمسیری است. سکنه آن 19 تن است. آب آن ازقنات و محصول آن غلات ، لبنیات و شغل اهالی زراعت است. راه مالرو دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9 ).

قناة. [ ق َ ] ( ع اِ ) نیزه. ج ، قنوات و قُتی وقَنَیات. و قَنا. || چوب دستی و یا هر چوب دستی که کج باشد یا راست. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ) ( آنندراج ). || کاریز یا کاریز که بر زمین باشد. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( مهذب الاسماء ).

قناة. [ ق َ ] ( اِخ ) شهری است در جلعاد در قسمت منسی که نوبح آن را مفتوح ساخت و این همان قنوات جدیده است در حوران و در زمان رومی ها شهری معتبر و دارای اهمیت بوده و بعضی خرابه های عمده و خانه های قدیمه که قفل ها و پنجره های آنها از سنگ میباشد در آنجا دیده میشود. ( قاموس کتاب مقدس ).

فرهنگ فارسی

حفرکردن مجرائی درزیرزمین جهت جاری شدن آب، کاریز
ده کوچکی است از دهستان ریگان بخش فهرج شهرستان بم واقع در ۳۸ هزار گزی جنوب خاوری فهرج و ۱۵ هزار گزی راه فرعی بم به خاش .

فرهنگ معین

(قَ ) [ ع . قناة ] (اِ. ) کاریز، مجرای آب زیرزمینی .

فرهنگ عمید

مجرایی کم شیب که برای جاری شدن آب در زیر زمین حفر می کنند، کاریز.

دانشنامه عمومی

قنات یا کاریز راه آب یا کانالی است ( که به وسیله فلرکسرون ) که در زیرِ زمین حفر شده، تا آب در آن برای رسیدن به سطح زمین جریان یابد. این جوی یا کانال در عمق زمین برای ارتباط دادنِ رشته چاه هایی است که از مادر چاه سرچشمه می گیرد. مادرچاه ها معمولاً یک چشمهٔ زیرزمینی هستند. قنات ها به منظور هدایت آب و مدیریّت آن برای کشاورزی و سایر مصارف به کار گرفته می شوند. این کانالِ قنات ممکن است تا رسیدن به سطح زمین چندین کیلومتر طول داشته باشد و به محل خروجیِ آب دهانهٔ کاریز یا سر قنات یا دهن فره می گویند. قنات اولین بار به دست ایرانیان احداث شد.
قنات یکی از عمده ترین منابع تأمین آب به شمار می رفته و همین کاریزها بودند که ظرفیت آبدهی به مزارع بیش از ۶۰ هزار روستای کشور را داشتند. . با ورود فناوری جدید، چاه های عمیق جانشین قنات گردید و استفاده از موتور پمپ به تدریج رایج شد و تمامی مناطق ایران را دربر گرفت. احداث چاه های عمیق بدون برنامه ریزی خود باعث خشک شدن ۹۰ درصد از قنوات گردید به گونه ای که احیای آن ها امکان پذیر نیست زیرا حفر چاه های عمیق سطح آب را به میزان زیاد پایین برده است.
کاریز واژه ای فارسی است و در اصل کهریز بوده است. واژهٔ قنات کلمهٔ پارسی معرب شده است. در خاور ایران، افغانستان و آسیای میانه واژهٔ کاریز بیشتر کاربرد دارد و در باختر ایران، واژهٔ قنات. قنات خود عربی شدهٔ کنات فارسی است که از ریشهٔ فعل کندن یا کانال گرفته شده است. جمع قنات را «قَنَوات» گویند.
بیشتر از ۲۷ اسم برای قنات در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد:
«قنات» و «کاریز» در ایران، «کَهْن» در بلوچستان، «فلج» یا «افلج» در عمان، «کاریز» یا «کارز» در افغانستان، پاکستان، آذربایجان و ترکمنستان، عین در عربستان صعودی، «کاهریز» در عراق، «کانرجینگ» در چین، «فگارا» در الجزایر، «ختارا» و «رتارا» در مراکش، «گالریا» در اسپانیا، «قنات رمونی» در سوریه و اردن، «فوگارا» و «ختارا» و «ایفلی» در آفریقای شمالی، «گالریاز» در جزایر قناری، «مامبو» در ژاپن، «اینگوتاتی» در سیسیل. اسامی دیگری که برای قنات استفاده می شوند عبارتند از: قونات، کنا، کانات، کنات، خاد، کنیات، خریگا، فکارا و غیره.
فناوری ساخت قنات در اوایل هزاره پنج قبل از میلاد در مناطق خشک کوهستانی ایران گسترش پیدا کرد و به کشاورزان این مناطق اجازه داد تا بتوانند در دوره های طولانی خشکی که آب سطحی پیدا نمی شود به کشاورزی بپردازند. این قنات ها به تدریج در مناطق دیگر دنیا رایج شدند و اکنون قنات های زیادی از چین تا مراکش و حتی در قاره آمریکا وجود دارند.
عکس قناتعکس قناتعکس قناتعکس قناتعکس قناتعکس قنات

قنات (ابهام زدایی). قنات ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
• قنات ( روستا )
• قنات ( شیراز )
• قنات ( ممسنی )

قنات (خوسف). قنات یک روستا در ایران است که در دهستان قلعه زری شهرستان خوسف واقع شده است. قنات ۲۲ نفر جمعیت دارد.
عکس قنات (خوسف)

قنات (دیلم). قنات، روستایی است از توابع بخش امام حسن در شهرستان دیلم استان بوشهر ایران.
این روستا در دهستان لیراوی جنوبی قرار دارد و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۱۷نفر ( ۴خانوار ) می باشد.

قنات (رستم). قنات ( ممسنی ) ، روستایی از توابع بخش رستم شهرستان ممسنی در استان فارس ایران است.
این روستا در دهستان رستم یک قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۴۳۶ نفر ( ۸۶خانوار ) بوده است. طایفه های ساکن :کی های چهارده تایی عبداللهی سادات بهمنیاری

قنات (کوار). قنات ( شیراز ) ، روستایی از توابع بخش کوار شهرستان شیراز در استان فارس ایران است.
این روستا در دهستان طسوج قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۶۰۸ نفر ( ۱۴۷خانوار ) بوده است.
گزارش تخلف یا اشتباه در معنی

دانشنامه آزاد فارسی

قَنات
قَنات
قَنات
قَنات
(یا: کاریز) شبکۀ آبرسانی زیرزمینی. قنات را ایرانیان، برای استفاده از منابع آب زیرزمینی ابداع کردند. در این روشِ فنی، آب را پس از رسیدن به سفرۀ آبِ زیرزمینی ازطریق چاه مادر، از راه مجرایی بسیار طویل، به روی زمین می رسانند. خاک حاصل از حفر این مجرا، ازطریق چاه های متعددِ مسیر مجرا، به بیرون منتقل می شود. تنظیم مسیر و شیب مجرا، باتوجه به شیب طبیعیِ زمین و محل سفره، نیاز به دانش فنی و تجربۀ بسیار دارد. شیب مجرایِ زیرزمینی، کمتر از شیب سطح زمین است. درنتیجه، در محلی که «مظهرِ» قنات نامیده می شود، دو خط شیب با هم تلاقی می کنند و آب بر سطح زمین جاری می شود.

جدول کلمات

کاریز

مترادف ها

aqueduct (اسم)
قنات، کانال یا مجرای اب، مجرا

subterranean (اسم)
قنات

flume (اسم)
قنات، مجرا، کاریز، ناودان، دره تنگ، جوی اسیاب

فارسی به عربی

قناة

پیشنهاد کاربران

قنات واژه ای ترکی و از ریشه قنماق ( فرود آمدن )
قن ( فرود )
قوندو ( فرود آمد )
قوناق ( مهمان، مسافر، محل فرود )
قوناق گتیرمک: مهمان آوردن، فرود آمدن مهمان
قنات: فرود آمدن ( از بالا به پایین آمدن، از بالادست سرازیر شدن )
...
[مشاهده متن کامل]

نظریه دوم:
قنات به شکل شبکه های بهم پیوسته است. قانات ( از شبکه های بهم پیوسته پر، بال پرندگان تشکیل شده )
پس قنات همان قانات به معنی شبکه است.

واژه کندن فارسی
کندک ( خندق )
کنات ( عربی شده آن تبدیل شده به قنات )
خندق ، قنات فارسی هستند رجوع شود به دانشنامه عمومی همین برگ
قنات =گنات
گن آ ت
گن از گنده می اید
آ=ها=، ازهستن می اید .
ت=ته =انتها
قنات=گنده هست ته=گنده در ته قرار دارد
منظور از گنده بزرگترین چاه قنات مادر چاه در انتهای آن قرار دارد
قنات و خندق تورکی هستند. چون در فارسی غین و قاف وجود ندارد
طبق نظر جناب آرش همه ی واژه های دنیا از فعل akmak ریشه گرفته؟؟!!!!!
در افغانستان ما به نام کاریز می شناسیم. ممنون
قنات از فعل ترکی akmak به معنی حرکت کردن ، جاری شدن ، ساری شدن و. . . گرفته شده است .
از آن مشتق akan به معنی جاری شونده ، حرکت کننده و. . . به دست می آید
و از آن مشتق ( etیا ) akanat شکل می گیرد که به معنی جاری کننده ، حرکت دهنده ، به حرکت در آورنده و. . . می باشد
...
[مشاهده متن کامل]

با حذف a واژه به شکل kanat در می آید معانی آن عبارتند از :
- در معنای اول برای اشاره به بال در پرندگان به عنوان بخش به حرکت در آورنده استفاده می شود که از روی این معنی مجازا معنی جناح یا جنب یا سمت و. . نیز به دست می آید
مثلا :
sol "kanat' tan" ilerledi
یعنی : از جناح یا سمت چپ پیشروی کرد
- در معنای دوم به معنی مسیر ، انشعاب، کانال ، مسیر جریان ( دهنده ) می باشد
مثلا :
sondaj gemisi denizde petrol "kanat' ı " buldu
یعنی: کشتی حفاری در دریا "انشعاب" نفت کشف کرد.
و مثلا وقتی می گوییم " قنات آب " معنی آن می شود انشعاب آب یا کانال آب یا مسیر یا شاخه ای در زمین که آب را جریان داده و به بیرون هدایت می کند
این واژه به صورت "قنات" وارد فارسی شده است و با جدا شدن از واژه آب در ترکیب "قنات آب" به شکل مستقل "قنات" با معنی آبراه و چاهآبراه . . . مورد استفاده قرار گرفته است.

کاریز. . . .
واژه های " خندق ، قنات، کانال" همان واژه ی " کندن" فارسی می باشند که پس از سیر در زبان های غیر ایرانی با تغییر لهجه و معنی دوباره به زبان فارسی بازگشته اند .
واحد شمارش قنات ، چند رشته قنات
قنات به جایی گفته میشه که در اونجا ( یعنی در زیر زمین ) آب رو برای روز مبادا ذخیره سازی میکنند
فَأَخْرِجْنِی مِنْ قَبْرِی، مُؤْتَزِراً کَفَنِی، شَاهِراً سَیْفِی، مُجَرِّداً قَنَاتِی ( از دعای عهد )
بیرون آور مرا از قبرم[در حالیکه] کفنم پوشیده، شمشیرم از نیام برکشیده، نیزه ام برهنه.
در باب قنات می توان گفت:
١. قنات به معنای نیزه است که بعدها، به معنای کانال و مجرای آن و معادل کهریز یا کاریز به کار رفته است. ( ارتباط نیزه و اینگونه کانال می تواند مورد بررسی قرار گیرد )
٢. قنات کلمه ای است که هم در عربی مورد استعمال بوده و هم در زبان فارسی.
...
[مشاهده متن کامل]

در عربی به معنای نیزه و در فارسی به معنای کاریز است که در مورد اخیر، قنات عربی شده ی کنات فارسی است که از ریشه ی فعل کندن گرفته شده است.
برای یادسپاری بهترِ معنی نیزه می توان از برقراری ارتباط واژه ای بین قنات به معنای متداول و نیزه و یا تصویر سازی بین قنات و نیزه بهره برد.

قنات واژه ای ایرانی است
کاریز، کهریز
ابراهه
خانی
مشاهده ادامه پیشنهادها (١٠ از ١٧)

سوال های مرتبط