فهرست شهرستان های استان خراسان شمالی

استان خراسان شمالی در حال حاضر ۱۰ شهرستان دارد. [ ۱] شهرستان بجنورد تنها شهرستان در این استان است که نامش در اصلاحیه دومین قانون تقسیمات کشوری ایران در دی ۱۳۱۶ ذیل استان شمال شرق به میان آمد. [ ۲] بر این اساس این شهرستان در دی ۱۳۱۶ یکی از هفت شهرستان تشکیل دهندهٔ استان نهم بود. [ ۳] شهرستان اسفراین در ۱۳۳۹ با انتزاع بخش هایی از شهرستان های سبزوار ( اکنون در استان خراسان رضوی ) و بجنورد ایجاد شد. همان سال شهرستان شیروان از شهرستان قوچان ( اکنون در خراسان رضوی ) منتزع شد. شهرستان جاجرم در ۱۳۷۶ و شهرستان مانه و سملقان در ۱۳۷۹ ایجاد شدند. ایجاد شهرستان فاروج همزمان با تقسیم استان خراسان در ۱۳۸۳ صورت گرفت. شهرستان قوچان که مصر بود در استان خراسان رضوی بماند، دو تکه شد و بخش فاروج آن پس از ارتقا به شهرستان در استان خراسان شمالی قرار گرفت. وضعیت استثنایی حوزهٔ انتخابیهٔ قوچان و فاروج که تنها حوزهٔ انتخابیهٔ مشترک بین دو استان در کل ایران است مولود همین دوپارگی است. [ ۴] از آن زمان تاکنون تلاش های فراوانی برای الحاق شهرستان های قوچان و درگز از خراسان رضوی به خراسان شمالی صورت گرفته است. [ ۵] [ ۶] [ ۷] سه شهرستان گرمه، راز و جرگلان و بام و صفی آباد در استان خراسان شمالی متولد شدند. [ ۸]
هر شهرستان ۱ تا ۳ بخش و هر بخش ۱ تا ۵ دهستان دارد. در مجموع استان خراسان شمالی ۱۹ بخش، ۴۵ دهستان، و ۲۴ شهر دارد. [ ۱] شهرستان های شیروان و مانه و سملقان هر کدام با ۴ شهر، بیشترین نقاط شهری در استان را دارند. بجنورد پرجمعیت ترین و متراکم ترین شهرستان استان است و ۳۸ درصد جمعیت استان را در خود جای داده است. از آن طرف گرمه کم جمعیت ترین و جاجرم کم تراکم ترین شهرستان های استان هستند. مانه و سملقان با مساحت ۶٬۰۵۳ کیلومتر مربع پهناورترین شهرستان استان است و فاروج با ۱٬۶۱۵ کیلومتر مربع کوچک ترین. میانگین مساحت شهرستان در این استان ۳٬۵۵۴ کیلومتر مربع است و میانگین جمعیت ۱۰۷٬۸۸۷ نفر.