غوک. ( اِ ) جانوری است که در آب و زمین نمناک میماند، بعربی ضِفدِع ( ضَفدَع ) گویند. ( آنندراج ). حیوان کوچکی ذوالحیاتین که وزغ و چغر وچغز نیز گویند و به ترکی قرباغه نامند. ( از ناظم الاطباء ). جانوری است که در آب و خشکی هر دو زندگی کند.( فرهنگ نظام ). تلفظ آن غوک ، در سغدی : غووک جمع آن غوکت . این کلمه از فارسی وارد لهجه های جدید مانند ارموری و پراچی شده است ، در سنگسری : وکو . ( از حاشیه برهان چ معین ). و رجوع به همین حاشیه شود. غوک جانوری آبی دارای استخوانهای باریک است و انواع بسیار دارد. نر آن را ابوالمسیح و ابوهبیره و ابومعبد، و ماده آن را ام هبیره گویند، و بعضی از آنها بانگ میکنند و بعضی بانگ نمیکنند، و یکی از انواع آن غوک برّی ( صحرائی ) است. ( از اقرب الموارد ذیل ضفدع ). بَزَغ. وزغ. ( فرهنگ اسدی و حاشیه آن ). پک. ( فرهنگ اوبهی ). وَزَق. ( برهان قاطع ). وزغ. ( انجمن آرا ) ( فرهنگ نظام ). قورباغه. چغز. چغر. غنجموش. غنج رش. کلا. کلااو. کلار. بک. کلاو. کلاور. کلاوه. کلوا. مگل. وک. ( برهان قاطع ). قوربقا. قوربقه. نَقّاق. نَقّاقَة. فَدّادة. ضِفدِع. ضَفدَع. ( دهار ). لَجَاء. لَجَاءة. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ). رجوع به وزغ و قورباغه شود : چشم چون خانه غوک آب گرفته همه سال لفج چون موزه خواجه حسن عیشی کژ.
منجیک ( از فرهنگ اسدی ).
ای غوک چنگلوک چو پژمرده برگ کوک خواهی که چون چکوک بپری سوی هوا.
لبیبی ( از فرهنگ اسدی نخجوانی ).
ای دیده ها چو دیده غوک آمده برون گویی که کرده اند گلوی ترا خبه.
فرخی ( از فرهنگ اسدی نخجوانی ).
بمردن به آب اندرون چنگلوک به از رستگاری به نیروی غوک.
عنصری.
اندر این بحر بیکرانه چو غوک دست و پایی بزن چه دانی بوک...
سنایی.
مبادا که مکر چون مکر غوک شود... غوکی در جوار ماری وطن داشت ، و هرگاه غوک بچه کردی مار بخوردی ، غوک با پنج پایک دوستی داشت. ( کلیله و دمنه چ عبدالعظیم قریب چ 6 1328 هَ.ش. ص 104 ). انگشت ساقی از غبب غوک نرمتر زلف چو مار درمی عیدی شناورش.
خاقانی ( دیوان چ سجادی ص 222 ).
چو بر دانا گشادی حیله را در چو غوک مارکش در سر کنی سر.
خاقانی.
پسر دیوانه به بهانه ماهی ، خویشتن چون مار در آب افکندی ، و چون غوک شناو کردی. ( سندبادنامه ص 115 ). بلبلان را دیدم که بنالش درآمده بودند از درخت ،و کبکان از کوه و غوکان در آب. ( گلستان سعدی ).بیشتر بخوانید ...
فرهنگ فارسی
قوباغه:جانوری ازرده ذوحیاتین، در آب تخم میریزد، بچه اش وقتی ازتخم بیرون می آیددست وپانداردودارای سربزرگ ودم درازاست ( اسم ) ۱ - قورباغه . یا غوکان . جمع غوک ۱ - قورباغگان ۲ - گاهی مرادف با ذوحیاتین ها به کار می رود . یا غوک سبز . نوعی غوک برنگ سبز . ۲ - چوب دلوله .
منبع. عکس فرهنگ ریشه شناختی زبان فارسی دکتر محمد حسن دوست زبان های ترکی�در چند مرحله بر�زبان فارسی�تأثیر گذاشته است. نخستین تأثیر زبان ترکی بر پارسی، در زمان حضور سربازان تُرک در ارتش�سامانیان�روی داد. پس از آن، در زمان فرمان روایی�غزنویان، �سلجوقیان�و پس از�حملهٔ مغول، تعداد بیشتری�وام واژهٔ�ترکی به زبان فارسی راه یافت؛ اما بیشترین راه یابی واژه های ترکی به زبان فارسی در زمان فرمانروایی�صفویان، که ترکمانان�قزلباش�در تأسیس آن نقش اساسی داشتند، و�قاجاریان�بر ایران بود. ... [مشاهده متن کامل]
• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴ • تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴ • حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است ) • فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵ • غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶ • فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹ ق حرف بیست وچهارم در الفبای فارسی، حرف بیست ویکم در الفبای عربی ( قاف ق ) و نوزدهمین حرف از حروف الفبای عبری ( کوف ק ) است. در اغلب گویش های زبان فارسی حرف ق ( قاف ) و غ ( غین ) متفاوت تلفظ می شوند اما در برخی گویش ها و لهجه ها این دو حرف یکسان تلفظ می شوند. بیشتر واژه هایی که با همخوان /ق/ آغاز می شوند، ریشهٔ عربی دارد معرب هست در بعضی از واژه ها که از فارسی یا زبان های دیگر وارد زبان عربی شده و سپس دوباره وارد زبان فارسی شده است، همخوان ( صامت ) ابتدایی به �ق� تغییر کرده است. برای نمونه �قند� معرب �کند� و �قرمز� معرب �کرمست�. برخی دیگر از واژه های فارسی که همخوان غین در آن شنیده می شود به غلط با قاف نوشته شده است. مانند قباد، قشنگ، قالیچه و قلندر. بعضی از واژه های فارسی هم هستند که همخوان آغازین آن ها به �ق� تبدیل شده است. برای نمونه �قلک� که در اصل به صورت �کولک� و �غلک� رایج بوده است. حرف ق از حرف های عربی است طبق در کتاب فرهنگ واژه های اوستا این کلمه غ در این کتاب است. لینک منبع. پایین قرار می دهم
منبع. عکس فرهنگ ریشه واژگان فارسی دکتر علی نورایی
منبع. عکس فرهنگ پاشنگ
غورباغه
frog
دوزیست وزغ قوباقه
گو وک go vak نامی که در بلوچستان کاربرد دارد، خصوصا ایرندگان
شگفتا از ناظم الاطبا و دهخدا که انبوهی از واژگان را ندانسته و بی اندیشه ترکی شمرده اند مگر نمی دانند که پق نیز در پارسی به چم غوک بوده و غور پقه و غور پاقه از یک ریشهاست ایا جلپق و جل پگ را ندیده اند و ندانسته اند که غور پاقه گ. یه دیگری از غور پقا است ... [مشاهده متن کامل]
چرا خون نگریم از انچه بر سر پارسی امده و اورده اید
برای یادسپاری بهترِ کلمات در ذهن می توان از شیوه هایی چون داستان سازی همراه با تصویرسازی استفاده کرد مثلا در این جا : یه روز توی جشن جنگل می خواستند قرعه کشی کنند و به یکی از حیوانات جنگل جایزه بدهند اسم خوک را اعلام کردند اما خوک بیرون رفته بود تا یک هوایی بخورد و برگردد وزغ که می دانست خوک نیست خودش را بالای جایگاه رساند و جایزه را تحویل گرفت بعدها به خوک خبر دادند که اسم تو خوانده شد خوک هم سریع خودش را به وزغ رساند اما آن چَغز، کلاه سر خوک گذاشت و گفت، ببین نامی که گفته شد غوک بود که اسم دیگر من است، نه اینکه حرف آخر وزغ و حرف اول غوک یکی است پس جایزه از من است و بدین ترتیب از پس دادن جایزه طفره رفت حیوانات جنگل به خاطر این جریان گاهی وزغ را غوک می نامیدند و گاهی کلا که اشاره به همان کلاه بزرگ وزغ داشت خب قصه ما به سر رسید و وزغ هم با این کار زشتش دو اسم غوک و کلا گرفت و به مقصد نرسید. ... [مشاهده متن کامل]
در ضمن اسم دیگر وزغ چغز است من می گویم شاید معنی/چه مغزی! /می دهد و اشاره به مغز کلاه گذار یا مغز زبان باز وزغ دارد.
