شغ

1. واژه �شق� و �شغ� در فارسی
شق: در فارسی امروز به معنای باز شدن، شکافتن یا جدا شدن به کار می رود. مثال: �شق شدن زمین�.
شغ: کمتر رایج است و بیشتر در متون کهن یا اشعار به کار رفته، گاهی به عنوان صدا یا حالت شکافتن دیده می شود.
2. ریشه اوستایی
واژه اوستایی: šaqa یا šaka
معنی: باز شدن، شکافتن، جدا شدن
توضیح: این واژه از ریشه های هندواروپایی است و با افعال مشابه در زبان های هندی و ایرانی باستان هم ریشه است.
3. ریشه پهلوی
واژه پهلوی: šag - یا šak -
معنی: شکافتن، جدا شدن، باز کردن
توضیح: تغییرات واجی از واژه اوستایی šaqa؛ در فارسی امروز به شکل �شق� درآمده است.
4. ریشه سانسکریت
واژه سانسکریت: śak یا śakra
معنی: توانستن، قدرت داشتن
توضیح: گرچه معنای �شق� به صورت شکافتن در سانسکریت کمتر دیده می شود، اما از لحاظ ریشه شناسی هندواروپایی هم خانواده با فارسی و اوستایی است.
5. جمع بندی جدول وار
زبان واژه معنی توضیحات اضافی
اوستایی šaqa / šaka باز شدن، شکافتن ریشه هندواروپایی، مشابه با پهلوی و سانسکریت
پهلوی šag - / šak - شکافتن، جدا شدن تغییرات واجی از واژه اوستایی �šaqa�
سانسکریت śak / śakra توانستن، قدرت داشتن ریشه هندواروپایی، هم خانواده با فارسی و اوستایی
فارسی شق شکافتن، باز شدن از واژه پهلوی �šag - � گرفته شده است
- - -
منابع کتابی معتبر
1. Benveniste, �mile. Dictionary of Indo - European Languages. Paris: �ditions Klincksieck, 1969.
– بررسی تطبیقی واژه های هندواروپایی و ریشه شناسی فارسی و اوستایی.
2. MacKenzie, David N. A Concise Pahlavi Dictionary. Oxford University Press, 1971.
– منابع پهلوی و تطبیق آن با فارسی میانه و اوستایی.
3. Mayrhofer, Manfred. Etymologisches W�rterbuch des Altindoarischen. Heidelberg: Carl Winter, 1996–2001.
– ریشه شناسی واژه های سانسکریت و تطبیق با اوستایی و فارسی باستان.
4. Wolfram, Herwig. History of the Iranian Languages. Berlin: Mouton de Gruyter, 1986.
– بررسی تطبیقی فارسی، اوستایی و پهلوی در زمینه افعال و معانی پایه ای.
5. Buck, Carl Darling. A Dictionary of Selected Synonyms in the Principal Indo - European Languages. Chicago: University of Chicago Press, 1949.
– تطبیق واژه های شکافتن و توانستن در زبان های هندواروپایی.
- - -

• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹

قایق هم کایک بوده که کایاک از ان ساخته شد => واگرد ق به ک را دیدیم از اینرو شقاق که شکاک شد از شک امده ؛ خب شک چیست؟
شک را امروزه گمان میدانند اما در لاتین شک همان شوک و متحیر شدن است یعنی ریخت درستری از ان در انجا بکار میرود و در شیک نیز به تکان دادن و اثر ناشی از جدایی اشاره شده است یعنی همان شکاف ؛
در زبان های ایرانی در شکاندن میتوان به اثر ناشی از جدایی رسید = خرد و چند تیکه کردن ؛ همچنین برای لرزه انداختن از تکاندن استفاده شد که اشاره به شک/شوک / شیک دارد ؛
تِک = تکنولوژی = پیشرفته ؛ مانند تکاور ( کسی که میتازد ) / تکنیک و . . . که به تکیدن اشاره دارد ( تک و تنها هم اشاره به همین دارد یعنی از بقیه جلو زده و پیش رفته = جلو رفته )
تَک = تکانیدن = جدایی که از شک / شیک / شوک امده و به لرزانیدن و جدایی اشاره دارد
شقایق هم از شق امده مانند شقه = راسته = شقه گوسفندی = راسته گوسفندی => شق و ایستاده بودن همان راست و صاف بودن میباشد / نماد استواری و ایستادگی شد
شق هم شک بوده که بعد ها شخ و سپس شاخ از ان ساخته شد ؛ مانند رک که بعدها رخ ( صورت = مشخص و معلوم ) از ان ساخته شد => شاخ شدن امروزی همان شق و شک بودن دیروزی میباشد و اشاره به بلند شدن و ادعا کردن یافته ؛ بهتر بود شقه بریخت دیگری چون شغه نوشته میشد تا با شک = گمان / شیک / شوک اشتباه گرفته نشود