ترتیب نزول

ترتیب نزول در دانشنامه اسلامی

ترتیب نزول

سورهای قرآنی که اکنون در دست ماست برخلاف ترتیبی است که بر پیامبر ص نازل شده است یعنی برخی سوره های مدنی در ابتدای قرآن قرار دارد و برخی سوره های مکی در انتهای قرآن کنونی لذا این بحث همیشه در بین دانشمندان مورد مناقشه بوده است
در ترتیب نزول سوره ها روایاتی در دست است که مورد اعتماد بزرگان است وعمدتا از ابن عباس نقل شده است.مانند روایتی که احمد بن ابی یعقوب کاتب،معروف به ابن واضح یعقوبی(متوفای ۲۹۲)در تاریخ خود از محمد بن سائب کلبی از ابی صالح از ابن عباس نقل می کند .
و یا روایتی که محمد بن اسحاق وراق،معروف به ابن ندیم(متوفای ۳۸۵)در کتاب الفهرست خود آورده است .و یا علامه طبرسی صاحب تفسیر از شیخ خود ابو محمد مهدی بن نزار حسینی قاینی از علامه قرن پنجم حافظ کبیر عبید الله بن عبد الله بن احمد، معروف به حاکم حسکانی نیشابوری صاحب کتاب «شواهد التنزیل »روایت ترتیب را از ابن عباس آورده است.و نیز از کتاب «الایضاح »استاد احمد زاهد روایتی را نقل کرده است .و نیزامام بدر الدین زرکشی،اولین محقق مسایل قرآنی(متوفای ۷۹۴) در کتاب خود«البرهان فی علوم القرآن »که در سال ۷۷۳ آن را نگاشته،تفصیلا روایات ترتیب راآورده است و می گوید:«هذا نزل من القرآن و علیه استقرت الروایة من الثقات » .وبالاخره جلال الدین سیوطی،علامه عصر خود(متوفای ۹۱۱)در کتاب معروف خود«الاتقان »این روایات را آورده است،و از ابو الحسن بن حصار،در این زمینه منظومه ای می آورد که در کتاب الناسخ و المنسوخ وی درج شده است.سیوطی روایت ترتیب را از جابر بن زید نیز می آورد که تکمیل کننده روایت ابن عباس به شمار می رود .
علامه طبرسی و دیگر بزرگان فن،متذکر می شوند که رعایت ترتیب سوره ها،نظربه ابتدای هر سوره است.اگر سوره ای تا چند آیه نازل شود،و پیش از اتمام آن سوره،سوره دیگری به طور کامل نازل گردد،و حتی چند سوره دیگر در این میان به صورت کامل نازل شود،آن گاه بقیه سوره نخست نازل شود،در این حالت نیزاعتبار ترتیب،مبدا نزول هر سوره خواهد بود.چنان که سوره علق تا پنج آیه در آغازبعثت نازل گردید و پس از چند سال بقیه سوره نازل شد.هم چنین سوره مدثر وسوره مزمل و غیره نیز به همین روال نازل شده اند.به همین دلیل سوره علق اولین سوره نازل شده شمرده می شود.چنان که طبرسی در مجمع البیان(ج ۱۰ ...

ترتیب نزول آیات را بخوانید.