اپیتوپ

یک اپی توپ ( به انگلیسی: epitope ) ، قسمتی از یک آنتی ژن است که توسط سیستم دفاعی تشخیص داده می شود.
اپی توپ هایی که توسط لنفوسیت Bشناسایی می گردند و آنتی بادی علیه آنها تولید می شود، می تواند شاخص های خطی در ساختار اول یا شاخص های شکلی در ساختار دوم، سوم و چهارم مولکول باشند. معمولاً اپی توپ ها کوچک هستند و ۸–۴ رزیدوآمینواسیدی ویا قندی را شامل می شوند و ناحیه اتصالی آنتی بادی اپی توپ ۸–۴ رزیدویی را در خود جای می دهد. اگرچه از نظر تئوری هر ۸–۴ رزیدو یک اپی توپ مجزا را می توانند ایجاد کند ولی عملاً تعداد اپی توپ ها در یک آنتی ژن بسیار کمتر ازآن است که به لحاظ تئوری انتظار می رود و معمولاً به بخشهایی محدود می شود که در دسترس آنتی بادی قرار می گیرند
اپی توپ هایی که توسط لنفوسیت Tشناسایی می شوند، توالی اولیه آمینواسیدی در ساختار یک پروتئین هستند. لنفوسیت Tقادر به شناسایی پلی ساکاریدی یا نوکلئیک اسید نیست، حال می توان دریافت که چرا پلی ساکاریدها آنتی ژنهای غیر وابسته به تیموس و پروتئین ها آنتی ژنهای وابسته به تیموس هستند. برای شناسایی اپی توپ ها نیازی نیست که شاخص در نواحی بیرونی آنتی ژن قرار گرفته باشد زیرا لنفوسیت Tاپی توپ ها را پس از تجزیه در سلولهای عرضه کننده آنتی ژن و تبدیل به قطعات پپتیدی کوچک شناسایی می کند. پپتید آزاد توسط لمفوسیت Tشناسایی نمی شود بلکه ترکیب پپتید و مولکول توسط لنفوسیت Tشناسایی می شود. بعضی از لنفوسیتهای، Tلیپیدها را که همراه با مولکولهای شبه به نام هستند، شناسایی می کنند.
معمولاً اپی توپ ها کوچک بوده و محدود به۵۱–۸ آمینواسید هستند. اگرچه از نظر تئوری هر ۵۱–۸ آمینواسید می توانند یک اپی توپ مجزا باشند ولی در عمل بسیار کمتر هستند و محدود به بخشهایی می شوند که می توانند به مولکول متصل شوند؛ و همین عامل سبب می شود پاسخ افراد مختلف به محتوی اپی توپیک یک آنتی ژن متفاوت باشد زیرا افراد ازنظر هتروژن هستند.