اوشه
لغت نامه دهخدا
اوشه. [ ش َ / ش ِ ] ( اِ ) دارویی رستنی که بر دو گونه است باغی و صحرایی ، باغی را مرزه و صحرایی را سعتر گویند. ( برهان )( انجمن آرا ) ( ناظم الاطباء ) ( آنندراج ) ( هفت قلزم ).
فرهنگ فارسی
فرهنگ عمید
واژه نامه بختیاریکا
دانشنامه عمومی
اوشه خدای طلوع
اوشه الگو:Hinduism Ushas ( Vedic Sanskrit: उषस् / uṣás اوشاس ( سانسکریت ودایی: उषस् / uṣás ) یک الهه ودایی سپیده دم در آیین هندو است. [ ۱] [ ۲] دیوید کینسلی اظهار داشت ، او بارها و بارها در سرودهای Rigvedic ظاهر می شود ، جایی که او "دائماً با طلوع فجر شناخته می شود ، خود را با آمدن روزانه نور به جهان نشان می دهد ، تاریکی ظالمانه را دور می کند ، بدرقه شیاطین را می برد ، تمام زندگی را برمی انگیزد ، همه چیز را تنظیم می کند در حال حرکت ، فرستادن همه برای انجام وظایف خود ". [ ۳] او زندگی همه موجودات زنده است ، پروانه عمل و نفس ، دشمن هرج و مرج و سردرگمی ، برانگیخته فرخنده نظم کیهانی و اخلاقی به نام Ṛta در هندوئیسم. [ ۳] [ ۴]
Ushas عالی ترین الهه در Rig Veda است ، اما به اندازه سه خدای ودایی مرد Agni ، Soma و Indra مهم و مهم نیست. [ ۵] او با دیگر خدایان بزرگ مرد ودایی هم تراز است. [ ۵] او به عنوان یک زن جوان به زیبایی آراسته شده است که سوار بر ارابه طلایی یا صد ارابه ، توسط اسبهای قرمز طلایی یا گاوها کشیده شده است، [ ۱] در مسیر خود از آسمان ، و جای خود را به خدای خورشید ودیایی سوریا می دهد ، به عنوان شوهر یا پسرش. [ ۱] [ ۳] [ ۶] برخی از زیباترین سرودهای وداها به او اختصاص یافته است. [ ۱] [ ۷] [ ۴] خواهرش راتری یا همان شب است. [ ۱]
بن مایه ها
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاوشه الگو:Hinduism Ushas ( Vedic Sanskrit: उषस् / uṣás اوشاس ( سانسکریت ودایی: उषस् / uṣás ) یک الهه ودایی سپیده دم در آیین هندو است. [ ۱] [ ۲] دیوید کینسلی اظهار داشت ، او بارها و بارها در سرودهای Rigvedic ظاهر می شود ، جایی که او "دائماً با طلوع فجر شناخته می شود ، خود را با آمدن روزانه نور به جهان نشان می دهد ، تاریکی ظالمانه را دور می کند ، بدرقه شیاطین را می برد ، تمام زندگی را برمی انگیزد ، همه چیز را تنظیم می کند در حال حرکت ، فرستادن همه برای انجام وظایف خود ". [ ۳] او زندگی همه موجودات زنده است ، پروانه عمل و نفس ، دشمن هرج و مرج و سردرگمی ، برانگیخته فرخنده نظم کیهانی و اخلاقی به نام Ṛta در هندوئیسم. [ ۳] [ ۴]
Ushas عالی ترین الهه در Rig Veda است ، اما به اندازه سه خدای ودایی مرد Agni ، Soma و Indra مهم و مهم نیست. [ ۵] او با دیگر خدایان بزرگ مرد ودایی هم تراز است. [ ۵] او به عنوان یک زن جوان به زیبایی آراسته شده است که سوار بر ارابه طلایی یا صد ارابه ، توسط اسبهای قرمز طلایی یا گاوها کشیده شده است، [ ۱] در مسیر خود از آسمان ، و جای خود را به خدای خورشید ودیایی سوریا می دهد ، به عنوان شوهر یا پسرش. [ ۱] [ ۳] [ ۶] برخی از زیباترین سرودهای وداها به او اختصاص یافته است. [ ۱] [ ۷] [ ۴] خواهرش راتری یا همان شب است. [ ۱]
بن مایه ها
wiki: اوشه
پیشنهاد کاربران
" سویه نشانها درایرانِ باستان" :
پیش از هر چیز باید گفت که در واژگانِ زیر، " تَرَ:tara" ( اوستایی ) و" تَر:tar" ( پارسیِ میانه ) همان " تری" است که ما در واژگانی همچون " این سوتر، آن سوتر، این وَرتر، آن وَرتَر " در زبانِ پارسیِ نو بکار می بریم. از اینرو در واژگانِ زیر " تَرَ، تَر" بخشِ جدایی پذیرِ واژه می باشد.
... [مشاهده متن کامل]
سویه نشانها در زبانِ پارسیِ میانه:
در زبانِ پارسیِ میانه واژگانِ زیر را داشته ایم:
اوشَستَر: ušastar = شرقی = oestlich ( آلمانی )
دوشَستَر: dōšastar = غربی = westlich ( آلمانی )
رَپیثوینتَر : rapiϑwintar = جنوبی = suedlich ( آلمانی )
اَواختر:awāxtar/ اَپاختر :apāxtar = شمالی = noerdlich ( آلمانی )
اکنون به بررسیِ آنها در زبانِ اوستایی می پردازیم :
( پیش از هر چیز من " Morgen" یا " صبح" را برابر با " بامداد" گرفته ام و چنانکه میدانید " بام" به چمِ " روشنایی، روشنی" است. )
1 - بررسی و واکاویِ واژه یِ " اوشَستَر" :
در اوستاییِ کهن و جوان واژگانِ " اوش: uš " و " اوشَه : ušah " به چمهایِ زیر آمده است :
1. 1 - سپیده دم، سرخیِ بامدادان ( Morgenroete ) ، بامداد ( Morgen ) ، زمانی که آفتاب دارد برمی آید.
نمونه : در یَشتِ اوستا : Yt. 5. 62 / Yt. 15. 55/ Yt. 8. 35 و . . . .
1. 2 - نامِ پنجمین و آخرین بخش از بخشهایِ روزانه * ( در کیشِ موبدی و در نزد موبدان )
نمونه : در وَندیداد : V. 13. 1 .
* ) : گستره ی آن از نیمه شب ( Mitternacht ) تا زمانِ برآمدنِ آفتاب ( Sonnenaufgang ) بوده و خود به " اوشَه - : - ušah " ، " سورَ - : - sūra" و " رَئوچَنگهم فرَگَتَی : raočaŋham fragatay " فروشکافته می شود که در آن " سورَ " زودبامداد، زودبام:Morgenfrueh " است و " رَئوچَنگهم فرَگَتََی" نیز همان " فرآمدنِ روز و روشنایی" است.
( واژه یِ " سورَ:sūra " یا " سوَر :svar " در زبانهای اوستایی - سانسکریت را با واژه یِ " سحر " در زبانهایِ سامی بسنجید. )
نکته: چنانکه آشکار است، میانِ واژه ی " اوشَس:ušas " در " اوشَستَر: ušastar " و واژه ی " اوشَه: ušah " دگرگونیِ آواییِ " س/ ه " رُخ داده است.
نکته : همین گزینه یِ 1. 2 آشکار می سازد که واژه یِ " عشاء " در زبانِ عربی برآمده از واژه یِ " اوشَه: ušah " اوستایی است.
1. 3 - همراهیِ آن با واژه یِ " سورَ - : - sūra" : نامِ سومین بخش از شب **.
نمونه : در وَندیداد : V. 18. 15 و در فرهنگ اویم ایوک : F. 27b .
** ) از نیمه شب ( Mitternacht ) تا نخستین گامِ آغازِ بامدادان که همان " شبگیر" است و به آلمانی " Tagesgrauen " گویند.
" اوش: uš " ( اوستایی ) به ریختِ " اوش: uš " در پارسیِ میانه و به ریختِ " ōš " نیز در پازند آمده است.
در زبانِ اوستاییِ جوان واژه یِ " اوشَستَرَ : ušas'tara" به چمِ " نزدِ بامدادان : gegen Morgen gelegen " و " شرقی: oestlich " آمده است ( بنگرید به وندیدادِ اوستا: V. 19. 5 ) . " اوشَستَرَ" به ریختِ " اوشَستَر: ušastar " در زبانِ پارسیِ میانه و به ریختِ " هوشَستَر: hōšastar " در پازند آمده است.
" اوشَهینَ : ušahina " در زبانِ اوستاییِ جوان، " خداوندگارِ پنجمین و آخرین بخش از بخشهایِ روزانه " بوده است. درباره یِ این واژه در زبانِ پارسیِ میانه چنین آمده است:
" هَچ نیم شپ تاک ستارَک اَپَدتاک بَود" که همان " از نیمه شب تا هنگامیکه ستاره ناپدید شود " در پارسیِ نو است.
2 - بررسی و واکاویِ واژه یِ " دوشَستَر":
چنانکه می دانید " دوش :dōš " در زبانِ پارسیِ نو برابر با " شبِ گذشته، دیشب، شب" است. اکنون به بررسیِ آن در اوستا می پردازیم :
در زبانِ اوستاییِ جوان دو واژه یِ " دَئوشَتَرَ :daoša'tara " و " دَئوشَستَرَ : daošas'tara " به چمِ " نزدِ ایوار، نزدِ عصر : gegen Abend gelegen " و " غربی: westlich " آمده است.
نکته: این واژگان برآمده از " دَئوشا :daošā " به چمِ " ایوار/عصر ( Abend ) ، غرب ( Westen ) " هستند. در زبانِ سانسکریت نیز واژه یِ " dōṣā " به چم " تاریکی ( Dunkel ) ، ایوار ( Abend ) " آمده است.
واژه یِ" دَئوشَستَرَ : daošas'tara " به ریختِ " دوشَستَر: dōšastar "در زبانِ پارسیِ میانه آمده است.
3 - بررسی و واکاویِ واژه ی " رَپیثوینتر" :
در زبانِ اوستاییِ کهن " arēm. piϑwā " به چمِ " نیمروز/ظهر ( Mittag ) ، زمانِ نیمه روز ( Mittagszeit ) " آمده است.
برای نمونه در یَسنا ( Y. 44. 5 ) آمده است :چه کسی بامداد، "نیمروز" و شب را آفرید؟
بارتولومه در زیرِ این واژه آورده : زمانِ سزنده یِ وعده ی خوراک ( در یَسنا : Y. 9. 11 ) ( بسنجید با واژه یِ " پیتَو - : - pitav " ) .
در زبانِ اوستاییِ جوان " رَ - پیثوا : ra - piϑwā " به چمِ " نیمروز ( Mittag ) " آمده است.
برای نمونه در نیرنگستان ( N. 49 ) آمده است : " از نیمروز تا میانه هایِ پس نیمروز ( = تا میانه های بعد از ظهر ) "
برابر با آن در زبانِ پهلوی، بنابر N. 49 ، " رَپیثوین: rapiϑwin " آمده است.
در زبانِ اوستاییِ جوان " رَپیثویتَرَ : rapiϑwi'tara " به چمِ " جنوبی : suedlich " آمده است که برابرِ آن در زبانِ پارسیِ میانه " رَپیثوینتَر: rapiϑwintar " آمده است.
همچنین در زبانِ اوستاییِ جوان " رَپیثوینَ : rapiϑwina به چمِ " نیمروزگاه : mittaegig " ( در بندهشن Bd. 25. 9 : " نیمروچ گاس : nēmrōč gās ) آمده است و " از نیمروز تا میانه هایِ پس نیمروز" کشانیده شده است.
4 - بررسی و واکاویِ واژه یِ " اَپاختر":
در زبانِ اوستاییِ جوان واژگانِ " اَپاختَرَ : apāx'tara " و " اَپاخدرَ: apāxəδra " به معناهای " به /به سویِ پُشت: rueckwaerts ، hinten gelegen " و " شمالی* : noerdlich " آمده است. ( برای نمونه در وَندیداد : V. 19. 1 و در هادُخت نسک : H. 2. 25 )
* ) گویشورانِ اوستایی سویه یابی ها را با نگاه به " جنوب : Sueden " پایه نهادند. چنین است که در اوستایی، واژه یِ " جنوبی:suedlich" با واژگانِ " فرَتَرَ:fra'tara " یا " pourva" نشان داده می شُد و چنانکه می دانید واژگانِ " فَرَ :fra " و " pourva" به " پیش، جلو" نِشانِش دارند. در برابرِ آن، واژه یِ " شُمالی:noerdlich " با واژگانِ نامبرده یا واژه یِ " پَسچَیثیَ: pasčaiϑya " نشان داده می شُد و چنانکه می دانید این واژه ی آخر به " پَس، پُشت" نِشانِش دارد.
ما در زبانِ پارسیِ میانه واژه یِ " اپاختر" و در زبانِ پارسیِ نو واژگانِ " اَپاختر، باختر " را داریم.
کریستین بارتولومه ریشه یابیِ برآمده از " اَپَ:apa" و " اَختَرَ:axtara ( به پارسیِ نو:اَختر ) " را نادرست می داند و آن را از " اَپانک - : - apank " به چمِ " اَختر:Planet" و برآمده از " اوپَ:upa" و " اَختَر" ( آنچه در صورت فلکی است ) می داند.
همچنین در زبانِ اوستایی جوان" اَپاخدرَ. نَئیمَ: apāxəδra. naēma " به چمِ " شمالگان : Nordseite " و " شمال: Norden" آمده است؛ چنانکه می دانید واژه یِ " نَئیمَ: naēma " در زبانِ اوستایی به معنایِ "1 - نیم، نیمه 2 - سوی، سویه، سویگان" آمده است.
نکته : در زبانِ اوستایی واژگانِ دیگری برای سویه یابی ها باشندگی داشته اند. از آن نمونه، می توان واژه ی " فراپَیَ : frāpaya " به چمِ " غربی : westlich " را نام برد که " پَیَ " در آن به " فرونشستنِ خورشید " نشانش دارد و از اینرو با واژه یِ " پَد " در خودِ زبانِ اوستایی همبسته و همریشه است.
. . . . . . . . . . . . . . . . .
سویه نشانها در اوستا برپایه ی " وزشِ باد " :
برای نمونه در سی روچَگ ( S. 2. 22 ) آمده است:
vātəm aδarəm. . uparəm. . fratarəm. . pasčaiϑīm
که به چمِ " بادِ غربی. . شرقی. . جنوبی . . شمالی " است؛ ما در اوستا داریم:
1 - " اَدَرَ :aδara " به معنایِ " غربی " بوده است. واژه ی " اَدَرَ :aδara " در اوستا به چمِ " زیر، زیرین، به پایین، از پایین، از زمینهایِ پایین دست آمده، از زمین هایِ پَست آمده = غربی " بوده است. " اَدَرَ " در سویه یابی ها به چمِ " غربی " آمده است.
2 - " اوپَرَ : upara " به معنایِ " شرقی " بوده است. واژه ی " اوپَرَ : upara " در اوستا به چمِ " بَر، بالا، به بالا، از بالا، از بالادست آمده، از کوههای بلند آمده = شرقی " بوده است. " اوپَرَ " در سویه یابی ها به چمِ " شرقی " آمده است.
3 - " فرَتَرَ :fra'tara " به معنایِ " پیش، جلو، به پیش، از پیش/جلو آمده = جنوبی " بوده است. این را به آسانی می توان از پیشوندِ " فرَ:fra " بازشناخت. " فرَتَرَ" در سویه یابی ها، به چمِ " جنوبی " آمده است.
4 - " پَسچَیثیَ : pasčaiϑya " به معنایِ " پس، پُشت، به پس، به پشت، از پشت آمده = شمالی" بوده است. این را به آسانی می توان از واژه ی " پَس: pas/ پَسچَ :pasča " نیز بازشناخت. " پَسچَیثیَ " در سویه یابی ها، به چمِ " شمالی " بوده است.
. . . . . .
پَسگشتها :
1 - فرهنگنامه زبانِ ایرانیِ کهن ( کریستین بارتولومه )
2 - رویبرگ 286 از بخش سوم - پارسی میانه ( کارل زالمان )
پیش از هر چیز باید گفت که در واژگانِ زیر، " تَرَ:tara" ( اوستایی ) و" تَر:tar" ( پارسیِ میانه ) همان " تری" است که ما در واژگانی همچون " این سوتر، آن سوتر، این وَرتر، آن وَرتَر " در زبانِ پارسیِ نو بکار می بریم. از اینرو در واژگانِ زیر " تَرَ، تَر" بخشِ جدایی پذیرِ واژه می باشد.
... [مشاهده متن کامل]
سویه نشانها در زبانِ پارسیِ میانه:
در زبانِ پارسیِ میانه واژگانِ زیر را داشته ایم:
اوشَستَر: ušastar = شرقی = oestlich ( آلمانی )
دوشَستَر: dōšastar = غربی = westlich ( آلمانی )
رَپیثوینتَر : rapiϑwintar = جنوبی = suedlich ( آلمانی )
اَواختر:awāxtar/ اَپاختر :apāxtar = شمالی = noerdlich ( آلمانی )
اکنون به بررسیِ آنها در زبانِ اوستایی می پردازیم :
( پیش از هر چیز من " Morgen" یا " صبح" را برابر با " بامداد" گرفته ام و چنانکه میدانید " بام" به چمِ " روشنایی، روشنی" است. )
1 - بررسی و واکاویِ واژه یِ " اوشَستَر" :
در اوستاییِ کهن و جوان واژگانِ " اوش: uš " و " اوشَه : ušah " به چمهایِ زیر آمده است :
1. 1 - سپیده دم، سرخیِ بامدادان ( Morgenroete ) ، بامداد ( Morgen ) ، زمانی که آفتاب دارد برمی آید.
نمونه : در یَشتِ اوستا : Yt. 5. 62 / Yt. 15. 55/ Yt. 8. 35 و . . . .
1. 2 - نامِ پنجمین و آخرین بخش از بخشهایِ روزانه * ( در کیشِ موبدی و در نزد موبدان )
نمونه : در وَندیداد : V. 13. 1 .
* ) : گستره ی آن از نیمه شب ( Mitternacht ) تا زمانِ برآمدنِ آفتاب ( Sonnenaufgang ) بوده و خود به " اوشَه - : - ušah " ، " سورَ - : - sūra" و " رَئوچَنگهم فرَگَتَی : raočaŋham fragatay " فروشکافته می شود که در آن " سورَ " زودبامداد، زودبام:Morgenfrueh " است و " رَئوچَنگهم فرَگَتََی" نیز همان " فرآمدنِ روز و روشنایی" است.
( واژه یِ " سورَ:sūra " یا " سوَر :svar " در زبانهای اوستایی - سانسکریت را با واژه یِ " سحر " در زبانهایِ سامی بسنجید. )
نکته: چنانکه آشکار است، میانِ واژه ی " اوشَس:ušas " در " اوشَستَر: ušastar " و واژه ی " اوشَه: ušah " دگرگونیِ آواییِ " س/ ه " رُخ داده است.
نکته : همین گزینه یِ 1. 2 آشکار می سازد که واژه یِ " عشاء " در زبانِ عربی برآمده از واژه یِ " اوشَه: ušah " اوستایی است.
1. 3 - همراهیِ آن با واژه یِ " سورَ - : - sūra" : نامِ سومین بخش از شب **.
نمونه : در وَندیداد : V. 18. 15 و در فرهنگ اویم ایوک : F. 27b .
** ) از نیمه شب ( Mitternacht ) تا نخستین گامِ آغازِ بامدادان که همان " شبگیر" است و به آلمانی " Tagesgrauen " گویند.
" اوش: uš " ( اوستایی ) به ریختِ " اوش: uš " در پارسیِ میانه و به ریختِ " ōš " نیز در پازند آمده است.
در زبانِ اوستاییِ جوان واژه یِ " اوشَستَرَ : ušas'tara" به چمِ " نزدِ بامدادان : gegen Morgen gelegen " و " شرقی: oestlich " آمده است ( بنگرید به وندیدادِ اوستا: V. 19. 5 ) . " اوشَستَرَ" به ریختِ " اوشَستَر: ušastar " در زبانِ پارسیِ میانه و به ریختِ " هوشَستَر: hōšastar " در پازند آمده است.
" اوشَهینَ : ušahina " در زبانِ اوستاییِ جوان، " خداوندگارِ پنجمین و آخرین بخش از بخشهایِ روزانه " بوده است. درباره یِ این واژه در زبانِ پارسیِ میانه چنین آمده است:
" هَچ نیم شپ تاک ستارَک اَپَدتاک بَود" که همان " از نیمه شب تا هنگامیکه ستاره ناپدید شود " در پارسیِ نو است.
2 - بررسی و واکاویِ واژه یِ " دوشَستَر":
چنانکه می دانید " دوش :dōš " در زبانِ پارسیِ نو برابر با " شبِ گذشته، دیشب، شب" است. اکنون به بررسیِ آن در اوستا می پردازیم :
در زبانِ اوستاییِ جوان دو واژه یِ " دَئوشَتَرَ :daoša'tara " و " دَئوشَستَرَ : daošas'tara " به چمِ " نزدِ ایوار، نزدِ عصر : gegen Abend gelegen " و " غربی: westlich " آمده است.
نکته: این واژگان برآمده از " دَئوشا :daošā " به چمِ " ایوار/عصر ( Abend ) ، غرب ( Westen ) " هستند. در زبانِ سانسکریت نیز واژه یِ " dōṣā " به چم " تاریکی ( Dunkel ) ، ایوار ( Abend ) " آمده است.
واژه یِ" دَئوشَستَرَ : daošas'tara " به ریختِ " دوشَستَر: dōšastar "در زبانِ پارسیِ میانه آمده است.
3 - بررسی و واکاویِ واژه ی " رَپیثوینتر" :
در زبانِ اوستاییِ کهن " arēm. piϑwā " به چمِ " نیمروز/ظهر ( Mittag ) ، زمانِ نیمه روز ( Mittagszeit ) " آمده است.
برای نمونه در یَسنا ( Y. 44. 5 ) آمده است :چه کسی بامداد، "نیمروز" و شب را آفرید؟
بارتولومه در زیرِ این واژه آورده : زمانِ سزنده یِ وعده ی خوراک ( در یَسنا : Y. 9. 11 ) ( بسنجید با واژه یِ " پیتَو - : - pitav " ) .
در زبانِ اوستاییِ جوان " رَ - پیثوا : ra - piϑwā " به چمِ " نیمروز ( Mittag ) " آمده است.
برای نمونه در نیرنگستان ( N. 49 ) آمده است : " از نیمروز تا میانه هایِ پس نیمروز ( = تا میانه های بعد از ظهر ) "
برابر با آن در زبانِ پهلوی، بنابر N. 49 ، " رَپیثوین: rapiϑwin " آمده است.
در زبانِ اوستاییِ جوان " رَپیثویتَرَ : rapiϑwi'tara " به چمِ " جنوبی : suedlich " آمده است که برابرِ آن در زبانِ پارسیِ میانه " رَپیثوینتَر: rapiϑwintar " آمده است.
همچنین در زبانِ اوستاییِ جوان " رَپیثوینَ : rapiϑwina به چمِ " نیمروزگاه : mittaegig " ( در بندهشن Bd. 25. 9 : " نیمروچ گاس : nēmrōč gās ) آمده است و " از نیمروز تا میانه هایِ پس نیمروز" کشانیده شده است.
4 - بررسی و واکاویِ واژه یِ " اَپاختر":
در زبانِ اوستاییِ جوان واژگانِ " اَپاختَرَ : apāx'tara " و " اَپاخدرَ: apāxəδra " به معناهای " به /به سویِ پُشت: rueckwaerts ، hinten gelegen " و " شمالی* : noerdlich " آمده است. ( برای نمونه در وَندیداد : V. 19. 1 و در هادُخت نسک : H. 2. 25 )
* ) گویشورانِ اوستایی سویه یابی ها را با نگاه به " جنوب : Sueden " پایه نهادند. چنین است که در اوستایی، واژه یِ " جنوبی:suedlich" با واژگانِ " فرَتَرَ:fra'tara " یا " pourva" نشان داده می شُد و چنانکه می دانید واژگانِ " فَرَ :fra " و " pourva" به " پیش، جلو" نِشانِش دارند. در برابرِ آن، واژه یِ " شُمالی:noerdlich " با واژگانِ نامبرده یا واژه یِ " پَسچَیثیَ: pasčaiϑya " نشان داده می شُد و چنانکه می دانید این واژه ی آخر به " پَس، پُشت" نِشانِش دارد.
ما در زبانِ پارسیِ میانه واژه یِ " اپاختر" و در زبانِ پارسیِ نو واژگانِ " اَپاختر، باختر " را داریم.
کریستین بارتولومه ریشه یابیِ برآمده از " اَپَ:apa" و " اَختَرَ:axtara ( به پارسیِ نو:اَختر ) " را نادرست می داند و آن را از " اَپانک - : - apank " به چمِ " اَختر:Planet" و برآمده از " اوپَ:upa" و " اَختَر" ( آنچه در صورت فلکی است ) می داند.
همچنین در زبانِ اوستایی جوان" اَپاخدرَ. نَئیمَ: apāxəδra. naēma " به چمِ " شمالگان : Nordseite " و " شمال: Norden" آمده است؛ چنانکه می دانید واژه یِ " نَئیمَ: naēma " در زبانِ اوستایی به معنایِ "1 - نیم، نیمه 2 - سوی، سویه، سویگان" آمده است.
نکته : در زبانِ اوستایی واژگانِ دیگری برای سویه یابی ها باشندگی داشته اند. از آن نمونه، می توان واژه ی " فراپَیَ : frāpaya " به چمِ " غربی : westlich " را نام برد که " پَیَ " در آن به " فرونشستنِ خورشید " نشانش دارد و از اینرو با واژه یِ " پَد " در خودِ زبانِ اوستایی همبسته و همریشه است.
. . . . . . . . . . . . . . . . .
سویه نشانها در اوستا برپایه ی " وزشِ باد " :
برای نمونه در سی روچَگ ( S. 2. 22 ) آمده است:
vātəm aδarəm. . uparəm. . fratarəm. . pasčaiϑīm
که به چمِ " بادِ غربی. . شرقی. . جنوبی . . شمالی " است؛ ما در اوستا داریم:
1 - " اَدَرَ :aδara " به معنایِ " غربی " بوده است. واژه ی " اَدَرَ :aδara " در اوستا به چمِ " زیر، زیرین، به پایین، از پایین، از زمینهایِ پایین دست آمده، از زمین هایِ پَست آمده = غربی " بوده است. " اَدَرَ " در سویه یابی ها به چمِ " غربی " آمده است.
2 - " اوپَرَ : upara " به معنایِ " شرقی " بوده است. واژه ی " اوپَرَ : upara " در اوستا به چمِ " بَر، بالا، به بالا، از بالا، از بالادست آمده، از کوههای بلند آمده = شرقی " بوده است. " اوپَرَ " در سویه یابی ها به چمِ " شرقی " آمده است.
3 - " فرَتَرَ :fra'tara " به معنایِ " پیش، جلو، به پیش، از پیش/جلو آمده = جنوبی " بوده است. این را به آسانی می توان از پیشوندِ " فرَ:fra " بازشناخت. " فرَتَرَ" در سویه یابی ها، به چمِ " جنوبی " آمده است.
4 - " پَسچَیثیَ : pasčaiϑya " به معنایِ " پس، پُشت، به پس، به پشت، از پشت آمده = شمالی" بوده است. این را به آسانی می توان از واژه ی " پَس: pas/ پَسچَ :pasča " نیز بازشناخت. " پَسچَیثیَ " در سویه یابی ها، به چمِ " شمالی " بوده است.
. . . . . .
پَسگشتها :
1 - فرهنگنامه زبانِ ایرانیِ کهن ( کریستین بارتولومه )
2 - رویبرگ 286 از بخش سوم - پارسی میانه ( کارل زالمان )
به گیاه اویشن درگویش محلی اقلید اوشه به ضم الف ، سکون واو، کسره ش گفته میشود.
او شه::در زبان لری بختیاری به معنی
او::آب
شه::سیاه
اوشه::آب سیاه رنگ
***
او::آب
شه::سیاه
اوشه::آب سیاه رنگ
***
اوشه*هوشه*::به زبان لری بختیاری
به حیاط می گویند
به حیاط می گویند
اُ - ِش - بروزن نوچه - حیاط و محوطه ساختمان