اقیانوس شمالگان

اقیانوسِ شُمالگان (Arctic Ocean)
(یا: اقیانوس منجمد شمالی) کوچک ترین اقیانوس جهان. به وسعت۱۴,۰۵۵,۹۳۰ کیلومتر مربع از قطب شمال تا سواحل اروپا، آسیا، و امریکای شمالی امتداد دارد. رودهایی که از سیبری و امریکای شمالی به این اقیانوس می ریزند، از شوری آب آن می کاهند و به انجماد آن سرعت می بخشند. اقیانوس شمالگان از دریاهای نروژ، بارنتس، کارا، لاپتف، بوفورت و گرینلند تشکیل شده است. دریای نروژ اقیانوس مزبور را به اقیانوس اطلس پیوند می دهد و تنها نقطۀ اتصال آن با اقیانوس آرام از طریق تنگۀ برینگ است. سرتاسر اقیانوس مزبور را یخ های دریایی پوشانده اند که ضخامت آن ها بین۱.۵ تا ۹ متر است. آب آن در زمستان یخ می بندد و در تابستان به اندازه های مختلف می شکند و به صورت یخ های شناور درمی آید. اقیانوس منجمد شمالی با فلات قارۀ نسبتاً پهناوری هم مرز است، بدین معنی که کل آن کم عمق است و میانگین آن به ۱,۳۰۰ متر می رسد. عمیق ترین نقطۀ این اقیانوس ۵,۴۵۰ متر است. بسته به ژرفای اقیانوس شمالگان، دمای آن نیز متغیر است. جزایر این اقیانوس عبارت اند از اسوالبارد، ارض فرانتس جوزف، نووایا زملیا، سِوِرنایا زملیا، جزایر سیبری جدید، و جزیرۀ ورانگل که همگی در شرق روسیه قرار دارند. جزایر متعدد مجمع الجزایر شمالگانی کانادا از شمال تا شرق، از سرزمین اصلی کانادا تا گرینلند، گسترده شده اند. بعضی از انواعی ماهی، وال و سیل در این اقیانوس زندگی می کنند ـ قلع در سواحل شرقی سیبری و گاز در شمال آلاسکا و کانادا استخراج می شود.