اشعار طاهره قرهالعین

اشعار طاهره قرةالعین. بیشتر اشعار طاهره قرةالعین از بین رفته است، اما از او اشعاری با موضوعات عرفانی و فلسفی باقی مانده است. اشعار او رویکرد شدید مذهبی او را نشان می دهد. به علاوه هزلی در مورد رد کردن خواستگاری ناصرالدین شاه است. [ ۱] به دلیل کشتار عمومی بابی ها، بسیاری از اسناد مکتوب بابی ها از میان رفته اند. به همین دلیل اشعاری که از طاهره باقی مانده است، بیشتر به صورت سینه به سینه و از حفظ نقل شده اند. [ ۲] مجموع اشعار باقی مانده از طاهره به کمتر از ۶۰ شعر کوتاه و متوسط می رسد. [ ۳]
به گفته سوزان استایلز، منابع دانشورانه مسلمان، ثابت کرده اند که بعضی از اشعاری که زمانی به وی منسوب بوده اند، در واقع اثر شعرای قدیمی تر مانند محمدباقر صحبت لاری هستند. [ ۲] منبع دانشورانه مزبور «حسام الدین نقبایی» ( کتاب طاهره ) بوده و دو غزل معروف منسوب به طاهره، یکی به صحبت لاری و دیگری به طاهره اصفهانی منتسب شده اند؛ ولی فرانکلین لوئیس، استاد کرسی ادبیات فارسی دانشگاه شیکاگو، این اشعار را تضمین طاهره از شعرایی مانند صحبت لاری می داند. [ ۴]
برخی نویسندگان مدرن تر نیز اشعار او را به دلیل به کارگیری کلمات پرتکلف او را مورد نقد قرار داده اند. [ ۲]
غزل زیر از مشهورترین غزل های اوست. [ ۲] با این حال نصرت الله محمدحسینی، نویسنده بهائی در کتابی که به وسیله «مؤسسه معارف بهائی» منتشر شده است، می گوید: « ( این غزل ) باحتمال قوی سروده طاهر کاشانی است. استناد نگارنده به جُنگی از اشعار شاعران پارسی گوی است که در زمان فتحعلی شاه قاجار فراهم گشته و در کتابخانه ملک طهران موجود است. »[ ۵]
محمد محیط طباطبایی هویت شاعری وی را نیز به چالش کشیده است و در پژوهشی به بررسی یک نسخه خطی موجود در کتابخانه مجلس به شماره ۸۸۴۱ می پردازد. این نسخه حاوی اشعاری از میرزا طاهر وحید قزوینی منشی و وزیر دربارهٔ صفوی است که دارای آثاری به نظم و نثر می باشد. در صفحه ۵۷۶ آن مخمسی بدین شرح نگاشته شده است:
سه مصرع اول هر بند با دو مطرح آخر متفاوت است، و هم چنین تخلص «طاهرا» در بند آخر حکایت از آن دارد که مخمس تضمین شعری از شاعری پیش از وحید قزوینی است. بنا به بررسی محیط طباطبایی اصل غزل از شاعری به نام طاهرای انجدانی کاشی دکنی است که در اواسط سده دهم هجری می زیسته و میرزا وحید در قرن یازدهم مخمسی بر غزل وی ساخته و در دهه دوم از سده دوازدهم جمال الدین محمد جامی از ندمای اکبر شاه هندی این مخمس را در مجموعه نظم و نثر خود به نام میرزا وحید نگاشته است؛ اما بابیان که به دنبال جمع آوری شعر برای طاهره بوده اند، اشعار بی نام نشان و جالب را جمع آوری و به نام وی در دسترس فارسی زبانان هندوستان قرار داده اند. وی می گوید اهمیت این پژوهش سبب شد تا بابیان ازلی این شعر را از اشعار منسوب به طاهره حذف کنند، اما بهائیان هم چنان به وی منسوب می دانند. گرچه برخی دیگر نیز این شعر را به طاهره اصفهانی یا حزین لاهیجی منسوب کرده اند. [ ۶]