گر گرفتن

- - -
❌ ادعا: �قور� در ترکی یعنی جرقه ی آتش، و در مرگ به اجاق پدر می افتد.
✅ پاسخ:
در زبان ترکی آذربایجانی:
"Qor" / "قور" به معنای �خاکستر داغ�، �آتش زیر خاکستر�، یا �زغال سرخ� است، نه �جرقه�.
🔹 منبع: "Azərbaycan dilinin izahlı l�ğəti" ( فرهنگ توضیحی زبان آذربایجانی ) ، جلد ۲، ص. ۳۸۱.
"جرقه" در ترکی معمولاً "ş�lə"، "�axma" یا "alov �ıxmaq" گفته می شود.
این که هنگام مرگ کسی "قور به اجاقش بیفتد" تنها یک اصطلاح آیینی و کنایی است، نه یک قاعده ی زبانی.
بنابراین، قور = جرقه نیست و این تفسیر، نادرست است.
- - -
❌ ادعا: �چون در فارسی قاف نیست، قاف را گاف می گویند�
✅ پاسخ:
این گزاره نیز نادرست است. در زبان فارسی معیار ( چه نو چه کلاسیک ) :
هر دو واج "ق" و "گ" وجود دارند و از لحاظ آوایی و ریشه شناختی تفاوت دارند.
در فارسی دری، واج �ق� معمولاً به صورت /ɣ/ یا /ʁ/ ( مانند "غ" ) تلفظ می شود، ولی در نوشتار از �ق� استفاده می شود.
مانند: قلم، قدر، قرمز.
در برخی لهجه های فارسی ( مثلاً تهران ) ، �ق� و �غ� با هم آمیخته می شوند و هر دو شبیه �غ� تلفظ می شوند، ولی این موضوع ربطی به اصل زبان ندارد.
🔹 منبع:
Elwell - Sutton, L. P. "The Persian Metres", Cambridge University Press.
Windfuhr, Gernot. "Persian Grammar: History and State of Its Study", Mouton de Gruyter.
- - -
❌ ادعا: �به قور می گویند گر، و از آن فعل گر گرفتگی ( پوشلنماق یائسگی ) ساخته شده�
✅ پاسخ:
ادعای بالا هیچ مبنای علمی ندارد. بررسی کنیم:
1. "گر گرفتن" در فارسی:
واژه �گر گرفتن� یا �گرگرفتگی� به معنای داغ شدن ناگهانی بدن است و در پزشکی به حالت های ناگهانی داغی در بدن زنان یائسه اشاره دارد.
ریشه ی �گر� در این ترکیب از صفت "گرم" آمده است.
🔹 "گر گرفتن" = "گرم شدن شدید"
در فرهنگ ها آمده:
> گر گرفتن: دچار گرمای ناگهانی شدن. از علایم یائسگی.
🔹 منبع:
فرهنگ معین، مدخل �گرگرفتگی�
فرهنگ عمید، مدخل �گر گرفتن�
2. هیچ ریشه ای از �قور� ترکی در ساخت واژه �گرگرفتگی� وجود ندارد.
�گر� فارسی = ریشه مشترک با واژه های اوستایی garəma - و garəm ( گرم ) .
این واژه در زبان فارسی میانه نیز وجود داشته است.
🔹 منبع:
Eilers, Wilhelm. Iranisches Personennamenbuch
Kent, Roland G. Old Persian: Grammar, Texts, Lexicon, p. 137.
- - -
✅ نتیجه گیری
ادعاهای مطرح شده در متن شما ترکیبی از موارد زیر هستند:
تفسیر نادرست واژه های ترکی ( مثلاً �قور� به معنای جرقه ) .
نادیده گرفتن اصول زبان شناسی تطبیقی.
قیاس های نادرست میان فارسی و ترکی.
ناآگاهی از ریشه شناسی واژه های فارسی.