کمک

• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹

در اساطیر آمده است که این مرغ باعث قحطی و خشکسالی می شده گرشاسپ یکی از مشهورترین پهلوانان ایرانی است که بخش های از ادبیات اسطوره ای و حماسی ایران در وصف اوست وی ۷ شبانه به طرف این مرغ تیراندازی می کند تا وی را از پای در می آورد و دوبار زمین شاهد بارش باران می شود" اثریته ( اثرط ) � پدرِ گرشاسب از خاندان سام نریمان بود گرشاسب� از یاران منجی آخرالزمان است
نبرد گرشاسب با مرغ کَمَک را از تعلیقات کتاب پهلوی مینوخرد که تّوسط دکتر احمد تفضّلی تدوین گردیده، بیان می کنیم: " مرغ کَمَک: وصف این مرغ از زبان گرشاسب در صد در بُندهش وبا اختلافاتی جزئی در روایات داراب هرمزدیار، چنین آمده است: ". . . چون مرغ کمک پدید آمد و پَر به سر همهً جهانیان بازداشت ( باز کرد ) و جهان تاریک کرد و از باران ( بارانی ) � که می بارید همه بر پشت او ( مرغ ) � می بارید وبه دم همه باز به دریا میریخت ( یعنی از پشت مرغ به دُم مرغ و از آنجا به دریا می ریخت ) � و نمی گذاشت که قطره ای در جهان باریدی ( ببارد ) ، همهً جهان از قحط و نیاز خراب شد و مردم و چارپای ( چهارپایان ) مانند اینکه مرغ گندم چیند، ( مرغ همه محصولات را می خورد بخصوص گندم ) � او می خورد و هیچ کس تدبیر آن نمیتوانست کردن ومن ( گرشاسب ) � تیر و کمان برگرفتم و هفت شبانه روز مانند آنچه ( آنچنان که ) باران بارد تیر می انداختم و به هردو بال او میزدم تا بالهای او چنان سست شد که به زیر افتاد و بسیار خلایق در زیر گرفت و هلاک کرد ( روی خلایق افتاد ) وبه گرز، من منقار وی خُرد کردم.
اما مشخص است چنین مرغی وجود نداشته و تمثیلی از جادوی اهریمن است که باعث خشکسالی شده است
رضاضحاکی راحت، دبیر و مدرس تاریخ و ادبیات
بهمن ۱۳۹۵

داستان اسطورهٔ کَمَک، شباهتی عجیب با برخی افسانه های اساطیری چین باستان دارد و از جمله اسطورهٔ ده خورشید و نبرد یی، کماندار بزرگ آسمانی با نُه خورشید و نابودی این نُه تا به نفع بقای یک خورشید را در اسطوره های چینی یادآوری می کند. البته باید گفت که گرچه در برخی روایات کهن ایرانی و زرتشتی به اسطورهٔ کَمَک اشاره شده است، امّا در آثار دیگر زرتشتی و از جمله در بندهش فرنبغ دادگی، نشانی از این مرغ افسانه ای ( کَمَک ) نیست و این عده ای را بر آن داشته که این روایت را شکل تحریف گونه ای از روایات باستانی چین بدانند.
در کتاب فارسی صد در بندهش، و در روایت داراب هرمزدیار ( ۱/۶۴ ) دربارهٔ کَمَک چنین روایت شده که با زاده شدن او، زمین بی باران و بدون فروغ می ماند و رودها می خشکند. بر مبنای این روایت، کَمَک مردم و حیوانات را می بلعد و همه جا ویرانی و تباهی پدید می آورد.
ویرانی و تباهی پدیدآمده توسط کَمَک، تداوم دارد تا زمانی که سرانجام گرشاسب او را نابود می کند و آبادانی و فراوانی را به زمین باز می گرداند.
در این روایت گرشاسب، خطاب به اورمزد می گوید:
«ای دادار اورمزد! مرا بیامرز و روان من را در بهشت جایگاه بخش، که چون کَمَک مُرغ پدید آمد، پر بر سر همهٔ جهانیان بازداشت و جهان تاریک کرد و هر باران که می بارید، بر پشت او می بارید و به دُم به دریا می ریخت و نمی گذاشت قطره ای در جهان ببارد. بدینسان همهٔ جهان از قحط و نیاز تباه شد. مُرغ گندم چیند، او ( =کَمَک ) ، می خورد و هیچکس تدبیر او، نتوانستی کردن.
سرانجام، من ( =گرشاسپ ) ، تیر و کمان برگرفتم و هفت شبان روز، چونان که باران بارد، تیر می انداختم و بر دو بال او می زدم، تا بال او سست شد و به زیر افتاد. ، بسیاری از مردمان را در زیر گرفت و هلاک کرد. من به گرز، منقار وی خُرد کردم، که اگر من آن نکردی، او عالم را خراب کردی و هیچکس بنماندی.