کانون

پهلوی ( فارسی میانه ) :
در متون پهلوی به صورت kānu - آمده و معنای آن همان �اجاق، آتشگاه� بوده است.
فارسی نو:
همین واژه با حفظ شکل و معنا به فارسی نو رسیده و علاوه بر معنای اصلی �اجاق و آتشگاه�، معنای استعاری �مرکز، محل تجمع، نقطه اصلی� پیدا کرده است.
سانسکریت:
در سانسکریت ریشه ی مشترک آن śan� - یا śanō - دیده می شود که به معنی �آتشدان، اجاق� بوده است. برخی پژوهشگران ریشه اصلی آن را از ریشه ی هندواروپایی ken - ( سوختن، داغ بودن ) می دانند.
🔹 بنابراین �کانون� یک واژه ی مشترک ایرانی–هندی است که در اوستایی و پهلوی به روشنی ثبت شده و در فارسی نو هم با همان بار معنایی باقی مانده است.
- - -
بررسی ریشه شناسی �کانون�
اوستایی:
واژه kanu - یا kānu - به معنای �آتشدان� یا �جای آتش� در اوستا یافت می شود و با آیین های زرتشتی و نگهداری آتش مقدس مرتبط است.
پهلوی ( فارسی میانه ) :
در متون پهلوی، این واژه به صورت kānu - آمده و معنای آن همان �اجاق� یا �آتشگاه� بوده است.
سانسکریت:
در سانسکریت واژه ای مشابه با śan� - یا śanō - وجود دارد که به معنای �آتشدان� یا �اجاق� است. پژوهشگران ریشه ی آن را از ریشه هندواروپایی ken - ( سوختن، داغ بودن ) می دانند.
فارسی نو:
واژه �کانون� در فارسی نو با حفظ شکل و معنا آمده و علاوه بر معنای اصلی �اجاق� و �آتشگاه�، معنای استعاری �مرکز�، �محل تجمع� یا �نقطه اصلی� پیدا کرده است.
- - -
منابع معتبر کتابی
1. Benveniste, �mile. Avestan Dictionary.
2. Monier - Williams, Monier. Sanskrit - English Dictionary.
3. Pokorny, Julius. Indo - European Etymological Dictionary.
4. MacKenzie, D. N. A Concise Pahlavi Dictionary.
5. Yarshater, Ehsan. Persian Etymological Dictionary.
6. Mallory, J. P. , & Adams, D. Q. The Oxford Introduction to Proto - Indo - European and the Proto - Indo - European World.
7. Humbach, Helmut. Dictionary of Iranian Languages.
- - -

• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹

• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹