پاییز

دَئیزَ ( daīza ) : انباشتن ( انباز ) ، گردآوری، چیدن، جمع آوری کردن
معنی: زمان برداشت خَرمَن ( محصول ) ، هنگام درو کردن دسترنج یا دستاورد، واپسین زمان اندوختن آذوقه ( اوستایی: اَذو یا azū: خوراک، توشه یا توشَگ )
.
2. اوستا: پَتی - زَئیَ ( pati - zaya )
پیشوند پَتی یا پَری ( pati یا pary ) :
نزدیک، پیشِ رو، پیرامون، اطراف، دورتادور
زَئیَ ( zaya ) : زَیَنِم: زَئِم ( جَئِم ) - ابر سرد، توده سرما، برف و بوران، سرمای شدید، یخبندان، کولاک!
معنی: دوره یا گاه ( فصل ) نزدیک زمستان، به پیشواز هوای سرد و یخبندان رفتن
.
3. اوستا و پهلوی: پَتی - اَیخَ ( pati - aīxa )
پیشوند پَتی یا پَری ( pati یا pary ) :
نزدیک، پیشِ رو، پیرامون، اطراف، دورتادور
اَیخَ ( aīxa ) : اسنیخر snēxr
از واژه اِسنِیج snaeg یا اسنِئزا snaeza: برف دانه درشت
که واژه انگلیسی snow هم از آن گرفته شده است!
سپس به گونه کوتاه شده ( مخفف ) یَخ درآمده است
معنی: دوره یا گاه ( فصل ) نزدیک به یخبندان و بوران، به پیشواز هوای برفی و سرما رفتن
.
4. اوستا و پهلوی: پَت - ایچ ( pat - ēch )
پَت ( pat ) یا پَئیتی ( paiti ) :
افتادن ( انداختن ) ، ریختن ( ریزش ) -
بی، بدون - برهنه، عریان، لخت - تهی، خالی، پوچ - برگشت، بازگشت، بازآیی، جلوگیری، واداشتن
مانند: پَتَت، پاپَتی، پَتیاره، پَنام! ( در اوستا: پَئیتی دانَه )
پسوند دارندگی ایچ ( ēch )
معنی: خَزان ( autumn: دوره نارنجی و زرد رنگ شدن برگ ها ) ، برگ ریزان، بادبَز ( بادوَز، بادبیز ) ، دوران رسیدگی و پختگی
.
نمونه: گُزیده های زادِسپَرَم، فرگرد ( فصل ) 37، بند27:
27 - homānāg būd ō sāl kē
pad wahārān draxt wiškōft bawēnd pad hāmīn bar dahēnd ud [pad] "pādēz" frazām bar bawēnd, pad zamestān hušk ud murd homānāg bawēnd
معنی: و به سال همانند بود که:
در بهاران درخت[ان] شکفته باشند؛
در تابستان بَر ( میوه ) دهند و در "پاییز" بَرِشان ( میوه شان ) پایان یابد؛ در زمستان خُشک و چونان ( همانند ) مرده باشند.
.
.
در گاهنبار به پاییز: اَیاسرِم ( Aya - threm ) می گویند!
پیدایش گاهنبار از زمان باستان و در هنگام پیشدادیان بوده است و درباره چگونگی آفرینش دنیا هم هست:
1. مَیدیوزَرِیم ( Maidh - yo - zarem، نیمه بهار ) :
از نوروز تا 15اردیبهشت - آفرینش: آسمان
2. مَیدیوشـِیمَ ( Maidh - yo - shema، میانه تابستان ) :
از 16اردیبهشت تا 15 تیر - آفرینش: آب
3. پَـیته شَـهیم ( Paiti - shahem، پایان تابستان ) :
از 16 تیر تا 30 شهریور - آفرینش: زمین
4. اَیاسرِم ( Aya - threm، میانه پاییز ) :
از 1مهر تا 30مهر - آفرینش: گیاهان
5. مَیدیارِم ( Maidh - ya - rem، زمستان ) :
از 1آبان تا 20 دی - آفرینش: جانواران ( جانداران )
6. هَـمَـسپَـتمَدِم یا وَهیشتواشت گاه ( Hamas - path - maedem، پایان زمستان ) :
21دی تا پایان اسفند - آفرینش: مَردُمان ( انسان ها )

چه حکمت آغاز سرما این میوه ها پیمان است
ز برگهای رنگارنگ تابلو خالق در دیدگان است
ز خش خش برگها عابر پیاده رقصان است
این برگها تغذیه درختان در آیندهگان است
پائیز درس حکمت و معرفت با زیبایی پیمان است
درختان به خواب بر محشر دیگر فرمان است
برگها رقص کنان یاد یاران است
پائیز اینه تابان جانان است
ز هر جلوه اش رخ یار نمایان است
پارسی پائیز قصه عشق بر یاران است
پائیز بهار شاعران بر غزل خوانان است
🌿☘️🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁🍁