پادشاه

فرمانروایان تخت های زیر که دو فرمانده اول به طور مؤثر فرماندهی امپراتوری های بزرگ آسیای غربی را بر عهده به عنوان پادشاه معرفی شدند:
• شاهانشاه ایران ( پادشاه پادشاهان ایران ) ، از هخامنشی یا ساسانی
• سلطان امپراتوری عثمانی
• بدشاه امپراتوری مغول
• میانگل گلشاهزادا عبدالودود ( سلف به امیر شریعت، جانشینان ولی ) از ایالت مرزی شمال غربی پاکستان از سوات، که از نوامبر ۱۹۱۸ تا مارس ۱۹۲۶ خود را بدشاه نامید، نامید.
• احمد شاه دورانی، که امپراتوری دورانی را در سال ۱۷۴۷ با عنوان پادشاهی افغانستان به فارسی و Badcha Da افغانستان به زبان پشتو بنیان نهاد. صددوزایی ها در سال ۱۸۲۳ سرنگون شدند اما شاه شجاع در سال ۱۸۳۹ با کمک هند انگلیس و رانجیت سینگ و امپراتوری سیک یک مرمت کوتاه انجام داد. این عنوان از ترور او در سال ۱۸۴۲ خاموش شد تا اینکه در سال ۱۹۲۶ امان الله خان آن را زنده کرد ( رسمی از سال ۱۹۳۷ ) و سرانجام با کناره گیری محمد ظاهر شاه در سال ۱۹۷۳ پس از کودتا آرام گرفت. در زمان های دیگر سلطنت افغانستان از سبک امیر ( امیرالمؤمنین ) یا مالک ( "پادشاه" ) استفاده می کرد.
• آخرین باشا بیگ از تونس، محمد هشتم الامین ( اعلام بیگ در ۱۵ مه ۱۹۴۳ ) ، به تصویب رسید مستقل ۱۹۵۷ ژوئیه ۲۵–۲۰ مارس ۱۹۵۶ سبک پادشاه.
اعتبار برتر عنوان پادیشا در اسلام و فراتر از آن از معاملات امپراتوری عثمانی با قدرتهای اروپایی ( عمدتاً مسیحی ) آشکار می شود. به عنوان مثال، یکی از مفاد عهدنامه کوچوک کاینارکا در سال ۱۷۷۴ این بود که امپراتوری مغلوب عثمانی از ملکه کاترین بزرگ روسیه و دیگر ملوک روس بعد از او به عنوان «پادیشاه» در تمام نامه نگاری های رسمی ( از جمله در خود معاهده ) . این تصدیق نمادین بود که امپراطورهای مسیحی در تمام ظرفیت های دیپلماتیک و تبعاتی برابر با حاکم ترکیه بودند، که توسط دفتر عالی مذهبی خود در اسلام ( خلیفه ) ادعای نظری حاکمیت جهانی ( حداقل در میان اهل سنت ) را داشت.
ترکیب Pādshah - i - Ghazi ( "امپراطور پیروز" ) فقط برای دو حاکم منفرد ضبط شده است:

پا، ستون مقاومت بدن که وزن بدن روشه
پاس داشتن یعنی مراقبت کردن و پاییدن
پاییدن هم از پا ماخوذ است
پاس با پُست از یک ریشه است
سپاس یعنی سه تا چیزی که باید مراقبش باشیم و پاس داشته بشه و دفاع کنیم ازش
گفتار نیک کردار نیک پندار نیک
شاه یعنی بزرگ و اصلی و مهم
شاه راه یعنی بزرگراه و راه اصلی
شاه بیت یعنی بیت اصلی
شاهرگ رگ بزرگ و اصلی

پا ستون مقاوم بدن ما که وزن روشه
شاه یعنی بزرگ و اصلی و مهم
شهباز یعنی باز بزرگ ( پرنده شکاری )
شاه بیت یعنی بیت اصلی و مهم
شاه راه یعنی راه اصلی
پادشاه یعنی مدافع بزرگ

به خاندان پادشاهی ( دودمان ) یا ( سلسله ) گفته می شود، شاهی که بر چند شاه دیگر فرمان براند شاهنشاه نام دارد و به زن یک شاه شهبانو گفته می شود. پسران یک شاه، شاه پور و دختران او شاه دخت نامیده می شوند. بیشتر پسر ارشد یک شاه پس از مرگ یا برکناری او، برای ادامه پادشاهی آن دودمان برگزیده می شود. به پسر ارشدی که در هنگام زندگانی پدر خود جانشین پسین برگزیده شود ولیعهد یا جانشین گفته می شود.
کشورهایی که نظام پادشاهی بر آنان حاکم است، کشورهای پادشاهی نام دارند. آخرین پادشاه تا پیش از سقوط نظام شاهنشاهی ایران محمدرضا شاه پهلوی بود.
شاه واژه ای کهن است که در دیگر زبانهای ایرانی نیز به همین گونه گفته و نوشته می شود. این واژه در زبان پهلوی نیز شاه بوده است. این واژه زبان کهنتر پارسی باستان ( خشایث ) و اوستایی به گونه xšathra بوده است که با گذشت زمان به ریخت ساده تر شاه در زبان پارسی کنونی درآمده است.
ریشه این واژه شاید از ستاک اوستایی _xši به معنای فرمانروایی گرفته شده باشد. انگاره دیگر این است که برگرفته از واژهٔ «آشا» در ادبیات کهن ( پهلوی و پارسی باستان و در دبیره های "دین دبیره" ) به معنی راه راست ( یعنی کسی که به راه راست می رود ) باشد.
شاهنشاه ( نیز شهنشاه و شهنشه ) ، شهریار، کسری و خسرو همه از نام هایی است که در پارسی برای پادشاهان ایران به کار می رفته است. کسری معرب کلمه «خسرو»، به جور ویژه دربارهٔ کسری نوشین روان از پادشاهان ساسانی به کار رفته است. خسرو نیز دربارهٔ خسرو پرویز از پادشاهان ساسانی به کار رفته است.
واژه پادشاه نیز از فارسی پهلوی پاتخشای یا پاتخشاه آمده است که در فارسی باستان به ریخت پتی خشای ثیه یا پتی خشایَ به معنی؛ کسی که با توانایی فرمان راند، بوده است. در برهان قاطع دربارهٔ واژه پادشاه آمده است: «نامی است فارسی باستانی مرکب از پاد و شاه و پاد به معنی پاس و پاسبان و نگهبان و پائیدن و دارندگی تخت و اورنگ باشد و شاه به معنی اصل و خداوند و داماد و هر چیز که آن به سیرت و صورت از امثال و اقران بهتر و بزرگتر باشد». فریدون جنیدی درباره واژه پادشاه در کتاب حقوق جهان در ایران باستان می نویسد  : واژه پادشاه در زبان های ایران باستان «  پائیتی خْشَثْرَ  » بود که نگهبان شهر، یا نگهبان کشور باشد. واژه شاهنشاه و شاهنشاهی با اینکه در دوران اسلامی و دیگر دوره های هنگامه ( تاریخ ) ایران کاربردی فراوان داشته است، ولی جز در دوران ساسانی مفهوم درستی نداشته است. این واژه در دوران ساسانی نه چون فَرنامی عنوانی تشریفاتی و بی مایه، بلکه برای بازگو کردن سازمان ویژه ای از فرمانروایی به کار رفته که ویژه دولت ساسانی بوده است، و آن هم بدین انگیزه بوده است که اردشیر بنیان گذار آن دولت برای اینکه همه فرمانروایانی که در دوره اشکانیان هریک بر پاره ای از ایران فرمان می راندند و بیشتر آن ها هم خود را شاه می خواندند، به زیر یک فرمان درآورد و همبستگی میهن و سیاسی ایران را فراهم کند، آنهایی را که به او پیوستند یا خود بر جایی می گمارد، چون آن ها از خاندان های کهن و بزرگ آن بوم منطقه بودند و ارج و آبرویی داشتند آن ها را همچنان شاه خواند و اختیارات آن ها را سلب نکرد. بدین ترتیب شاهان ساسانی خود را شاهانشاه یا شاهنشاه می خواندند؛ و وقتی از نظام شاهنشاهی سخن می گوییم منظور چنان نظامی است که تنها در همان دوران وجود داشته است.

نامی است فارسی باستانی مرکب از پاد و شاه و پاد به معنی پاس و پاسبان و نگهبان و پائیدن و دارندگی تخت و اورنگ باشد و شاه به معنی اصل و خداوند و داماد و هر چیز که آن به سیرت و صورت از امثال و اقران بهتر و بزرگتر باشد. پس بدین گونه پاد در پادشاه به چم ضد نیست چون در قدیم برای شاهان خود استفاده میشده

در زندگی که بر عهده اوست شانه خالی می کند یا حکمی که به خاطر عمل او بوسیله قاضی صادر شده در می رود یا فرار می کند، در واقع این کار او باعث میشودبه جای رد کردن و حل و فصل کردن مسیله که سبب میشد از ان بگذرد یا ان را بگذراند، درون ان بماند و تا وقتی به ان نپردازد وضع به همین منوال می ماند و به اصطلاح زبان شیرین پارسی به ان "در" گویند. پس می گویند "در" رفت. پس معنی درنگ هم در اینجا مشخص می شود. پس پارسی شیرین است، اگر پارسی باشد. هم شیرین است و هم صاحب ساختاری با نظم و نظامی بسیار پیچیده در عین حال ساده است. ( حامد )